Mavzu: Iogan Sebastian Baxning organ xorallari

O`ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKASI
ОLIY VA O`RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVЕRSITЕTI
SAN’ATSHUNOSLIK FAKULTЕTI MUSIQA yo'nalishida 201-guruh talabasi Bobojonov Yashnarning Musiqa tarixi fanidan


MUSTAQIL ISHI
Mavzu: Iogan Sebastian Baxning organ xorallari
Bajardi: Bobojonov Yashnar
Qabul qildi: Allayarova Nargiza

Reja:

I. Kirish
II. Asosiy qism
1. Iogan Sebastian Bax hayot yo’li
2. I.S.Bax klavir ijodi
3. Yaxshi temperatsiyalangan klavir
4. Organ uchun xorallari
III. Xulosa
IV. Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish

Musiqada “mumtoz”, ya’ni, “klassika” tushunchasi dastlab Yevropa xalqlarining buyuk kompazitorlari ijodiga nisbatan baho berib, qo’llanilgan edi. Keyinchalik esa “klassika” atamasi jahonning ko’plab xalqlari madaniyati, adabiyotida yaratilgan, davr va vaqt sinovidan o’tgan, ko’pchilik, keng xalq ommasi tomonidan tan olingan, e’tirof etilgan ijod namunalariga ham qo’llaniladigan bo’ldi. Shu singari o’zbek musiqasi san’atida ham xalqimizning milliy qadriyatlariga aylanib ulgurgan xalq ashulalari (mumtoz deb ataluvchi qo’shiqlar), katta ashula, dostonlar va maqomlar (Shashmaqom, Xorazm maqomi, Toshkent – Farg’ona maqom yo’llari) hamda ular ta’sirida yaratilgan kuy – qo’shiqlar, ya’ni og’zaki an’anadagi professional janrlardagi asarlarga nisbatan qo’llanila boshlandi.

Iogan Sebastian Bax hayot yo’li

Iogann Sebastyan Bax - XVII asning buyuk nemis
kompozitori. Baxning vafotidan 260 yildan ortiq vaqt o‘tganiga
qaramay, uning musiqasiga bo‘lgan qiziqish hanuzgacha ortib
bormoqda. Kompozitor hayotligi davrida tan olinmadi. Saroy
musiqachisi, organchi va cherkov xori rahbari sifatida xizmat
qilishga majbur bo‘lib u obro‘li homiylarining doimo
noroziligiga duch kelardi.
Aristokratlar jamiyatiga I.Bax asarlarining chuqurligi va
jiddiyligi yoqmas edi. Uni “olim”, ya’ni zerikarli musiqachi deb
atashardi. Cherkov esa uning musiqasini juda ham jonli va
insoniy (dunyoviy), o ‘ta hayajonga soluvchi deb hisoblardi:
axir, cherkov musiqasi inson tafakkuri va hissiyotlarini jilovlab
turishi, uni qandaydir boshqa, “hayotiy bo'Imagan” dunyoga
olib ketishi kerak edi-da.
I.Bax musiqasiga bo‘lgan qiziqish uning o'limidan deyarli
100 yil o‘tgach paydo bo‘ldi: 1829-yilda nemis kompozitori
F.Mendelson rahbarUgida I.Baxning daho asari - “Matfeydan
iztiroblar” keng omma oldida ijro etildi. Ilk bor Germaniyada
I.Bax asarlari to‘laligicha nashr etildi. Butun jahon san’tkorlari
uning go'zalligi va ilhombaxshligi, mahorati va
mukammalligiga qoyil qolgan holda I.Bax asarlarini ijro etishmoqda. “Jilg'a emas! - Uning ismi Dengiz bo'lmog'i kerak”, - I.Bax haqida buyuk L.Betxoven shunday degan edi.
I.Baxning hayoti tashqaridan qaraganda unchalik e’tiborga
loyiq emas edi. U o ‘zi yashagan mamlakatdan chetga chiqmadi
va hayoti davomida mashhurlikka ega bo'lmadi. Lekin uning
yuksak mahorati, ulkan bilimi va haddan tashqari
mehnatsevarligi atrofdagilami xayratga tushirardi. Shubhasizki,
bu yerda oddiy mehnatkash oilaning an’analari 0‘zining ta’sirini
ko'rsatdi. I.Baxning ajdodlari musiqaga bo’lgan muhabbati
bilan shuhrat qozonishgan edi. Ma’lumki, kompozitor
buvasining buvasi, o ‘zi novvoy bo‘la turib, sitrada9 chalar edi.
U cholg'udan hech qachon ajralmas, tegirmonga borganda ham
un tayyor bo'lgunga qadar chalar edi. Baxlar avlodidan
fleytachilar, trubachilar, organchilar, skripkachilar chiqqan.
Pirovardida Germaniyada har bir musiqachini Bax, har bir
Baxni esa musiqachi deb atay boshlashdi.