Мавзу: Фалсафа фанининг предмети, ма=сади, вазифалари ва муаммолари

islomiy 
qarashlarda esa ilohiy ta’limotlarga
asoslaniladi. Islomda taqdirga bo‘ysunish, sabr-toqatli bo‘lishga da’vat etildi.
Islomning geografik jihatdan keng tarqalishi uning hududlarga xos bo‘lgan
ko‘rinishlari paydo bo‘lishiga olib kelib, bu hududlarda ijtimoiy masalalar u yoki bu
holatlarga bog‘liq holda talqin etildi. Islom faqat o‘ziga xos turmush tarzi, «inson
borlig‘ining hamma tomonlariga chuqur ta’sir qiluvchi» din sifatida maydonga
chiqadi. Islom ta’limotida musulmonning ijtimoiy va shaxsiy hayotining hamma
tomonlari aniq ko‘rsatib berilgan. 
Xristianlik
da ham ijtimoiy-falsafiy muammolarning rivojlanishi jiddiy tus
olgan. Bunga Avliyo Avgustinning «Ilohiy shahar haqida» deb nomlangan asari
sabab bo‘lib, unda u kishilik jamiyatining rivojlanishi to‘g‘risida o‘z konsepsiyasini
shakllantirdi va rivojlantirdi. Bu asarda u gunohkorlikka, boylikka asoslangan
jamiyatni diniy soflikka asoslangan jamiyatni qarama-qarshi qo‘yadi, xuddi shu
jamiyatni «ilohiy shahar» - Boj’iy grad, deb ataydi. Tarixda xristianlikning
katolitsizm, pravoslav, protestantizm kabi oqimlari mavjuddir. Ularning har biri
o‘zining konfessional xususiyatlaridan tashqari, maxsus falsafiy tomonlariga ega
bo‘lib, jamiyatning rivojlanishini turlicha ifoda etadi. Katolik dini o‘zini birqancha
bosqichlarga ega bo‘lgan, jamiyatdan yuqori turuvchi, uni boshqaruvchi va o‘z
huqmini hamma odamlarga o‘tkazuvchi tashkilot deb hisoblaydi.
Pravoslav dini esa, o‘zini odamlarning odatiy, maishiy ishlari bilan bog‘liq,
deb hisoblaydi. Ularda hech qachon yagona markazning bo‘lmaganligi ham shunga
olib kelgan. Katoliklarga Rim va Papa ega bo‘lgan holda, barcha pravoslav
cherkovlari mustaqil bo‘lganlar. Hatto, Konstantinopol patriarxi ham tenglarning
ichida birinchilardan bo‘lgan.
Protestantizmga kelsak, u katoliklitsizmning hamma ishlarga haddan tashqari
aralashuviga javob sifatida vujudga keldi. Protestantizm ko‘proq oddiy hayot tarzi
bilan bog‘liq. 
16
М. Фишбейн. Религиозные традиции Иудаизма//Религиозные традиции мира. 253-б.
17
Очерки истории общественно-философской мысли в Узбекистане. Т., 1977. 12-б.
18
Е.В. Абдуллаев. Очерки культуры доисламской Центральной Азии: религия, философия, право. Т., 1998. 107-
108-б.

---

Hozirgi davrda ijtimoiy-falsafiy masalalar neotomizm ta’limotida o‘z ifodasini
topib, u katolitsizmning rasmiy doktrinasi hisoblanadi. Bu ta’limotning mohiyati
shundaki, unda jamiyat ilohiy talqin etiladi: kishilar o‘rtasidagi bog‘lanishlar,
munosabatlari aniq maqsadni amalga oshirishga qaratilgan bo‘lishi kerak.
Neotomistlarning fikricha, inson real ijtimoiy munosabatlar, Xudo bilan yaqinlashish
jarayonida o‘z mohiyatini namoyon qiladi. Neotomizm jamiyatning rivojlanishini,
an’anaviy diniy qarashlarni zamonaviy muammolar bilan birlashtirishga harakat
qiladi.
Jamiyat rivojlanishini