Mavzu: chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqarish tahlili

Chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqarish ko‘paytirish rezervlarini umumlashtirish

Rezervlar manbasi	Ishlab chiqarishni ko‘paytirish rezervi
	Sut, ts	Mol go‘shti, ts	va sh.k.
Chorva mollari bosh sonining o‘sishi	—	143
Chorva mollarini oziqlantirish darajasini yaxshilash	2346	407
Ozuqadan foydalanish samaradorligini oshirish	2010	220
Podaning zot bo‘yicha tarkibini yaxshilash	414	24
Podaning yosh bo‘yicha tarkibini yaxshilash	506	—
Qisir sigirlar ulushini qisqartirish	700	—
Mollarning nobud bo‘lishini qisqartirish	—	40
J a m i	5976	834
Mahsulot ishlab chiqarishning haqiqatdagi hajmiga nisbatan, %	13,5	25,3

8.7. Chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqarish rejasining bajarilishini tezkor tahlil qilish
Tezkor tahlil yordamida chorvachilikda mahsulot ishlab chiqarish rejasining bajarilishini, chorva mahsuldorligini, poda aylanishi va yem-xashakdan foydalanishni nazorat qilish amalga oshiriladi.
Sut va tuxum ishlab chiqarish rejasining bajarilishini tezkor tahlil qilish har kuni (8.20-jadval); qo‘ychilik fermalarida-yoppasiga mahsulot olish davrida (qo‘ylarni junini qirqish va qo‘zilatish); cho‘chqachilik fermalarida hamda yirik shoxli qoramollarni o‘stirish va burdoqiga boqish fermalarida har 10 kunda, har oyda mollar og‘irligini nazoratdan o‘tkazish ma’lumotlari asosida amalga oshirish mumkin.
Sut sog‘ib olinishi to‘g‘rsidagi ma’lumotlarni fermalar va butun xo‘jalik bo‘yicha har besh kunlikda guruhlash lozim, bir sigirdan olinadigan sut ko‘rsatkichini esa o‘tgan yilgi ushbu sanadagi ma’lumotlar bilan taqqoslangan holda yil boshidan o‘sib boruvchi jami bilan ko‘rsatish zarur (8.21-jadval).

8.20-jadval

Sut sog‘ib olish rejasi bajarilishining tezkor tahlili

Sut sog‘uvchining familiyasi	Ko‘rsatkichlar	Sana					Jami bir oyda, kg
		1	2	3	va h.k.
Solieva G.A. va h.k.	Sut sog‘ib olish rejasi, kg	190	190	200		8500
	haqiqatda sog‘ilgan sut, kg	185	193	205		8670
	Rejaga nisbatan, %	97	101,6	102,5		102,0
Jami ferma bo‘yicha	Sut sog‘ib olish rejasi, kg Haqiqatda sog‘ilgan sut, kg	4000 3900	4000 4050	4050 4070		125 000 126 300
	Rejaga nisbatan, %	97,5	101,2	100,2		101,0
	Sigirlar bosh soni:
	rejada	400	400	400		400
	haqiqatda	396	398	400		402
	Bir sigirdan sog‘ib olinadigan sut, kg:
	rejada	10	10	10,125		312,5
	haqiqatda	9,9	10,2	10,2		314,2
	Sog‘ilgan sut o‘zgarishi, kg	-90	+50	+20		+ 1300
	Jumladan:
	bosh soni	-40	-20	—		+625
	mahsuldorlik hisobiga	-50	+70	+20		+625
	1 ozuqa-kuniga ketadigan ozuqa sarfi:
	rejada	12	12	12		360
	haqiqatda	11,5	12,5	12		380
	Rejaga nisbatan, %	95,8	104,1	100		105,5
	1 ts mahsulotga ketadi-gan ozuqa sarfi, o.b.:
	rejada	120	120.	120		115
	haqiqatda	116	122	118		!21
	rejaga nisbatan, %	96,6	101,6	98,3		105,2

Sut sog‘ib olish va mollar mahsuldorligi bo‘yicha oylik rejalarning bajarilishini o‘rganishda besh kunlik tahlil ma’lumotlaridan foydalanish mumkin.

Ozuqa xarajatlari chorvachilik mahsulotlari tannarxining asosiy qismini tashkil qiladi hamda chorva mollari mahsuldorligi o‘sishining asosiy omillaridan hisoblanadi. Shu bois, har bir fermada boqish darajasi va ozuqalardan foydalanish samaradorligini har oyda tezkor tahlil qilib borish muhim ahamiyatga ega. Bunday tahlil chorva mollaring har bir turi va guruhi bo‘yicha yem-xashak sarfi qaydnomasining ma’lumotlari asosida amalga oshiriladi.
Tahlil jarayonida boqish darajasi va sarflangan ozuqalar o‘z-o‘zini qoplashining pasayish sabablari o‘rganiladi, ozuqalardan foydalanish samaradorligini oshirish va mahsulot ishlab chiqarishni ko‘paytirish bo‘yicha chora-tadbirlar ishlab chiqiladi.



O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar

1. Chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqarish tahlili qanday tartibda amalga oshiriladi?

2. Chorvachilik mahsulotlari hajmiga qaysi omillar ta’sir ko‘rsatadi?
3. Chorva mollari bosh sonini ko‘paytirish tahlilining ahamiyati nimada?
4. Poda tuzulmasi va uning o‘zgarishi tahlili qanday olib boriladi?
5. Chorva mollarining mahsuldorligi qanday hisoblanadi?
6. Chorva mollarining mahsuldorligiga ta’sir ko‘rsatuvchi omillar nimalar?
7. Chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqarishini ko‘paytirish rezervlari qanday aniqlanadi?
8. Qanday omillar chorvachilik mahsulotlari ishlab chiqarish hajmiga ta’sir yetadi?
9. Parrandachilikda mahsuldorlik ko‘rsatkichi bo‘lib nima hisoblanadi?
10. Olinadigan mahsulotga poda tuzulmasi ta’sirining hisob –kitobi qanday tartibda amalga oshiriladi?
11. Cho‘chqachilikda mahsuldorlik ko‘rsatkichlari bo‘lib nimalar hisoblanadi?
12.Chorva mollari mahsuldorligini oshirishning muhim omillari qaysilar?
13. Balanslashtirilgan oziqlantirish deganda nimani tushunasiz?
14. Eksperimental usulning ahamiyati nimada?
15. Korrelyatsiya koeffitsienti qanday hisoblanadi?