Mavzu: Boshqaruv hisobining ishlab chiqarish faoliyati Reja: Xarajatlar haqida tushuncha va ularni turkumlanishi

5-Chizma. Ishlab chiqarish hajmi (ishlab chiqarish quvvati).

Boshqaruv hisobini yuritishda ayrim olingan korxonaning normal quvvat bilan ishlashi inobatga olinadi. Chizmada ko’rsatilganidek, amaliyotda nazariy quvvat ko’rsatkichidan foydalanishning real imkoniyati yo’q. Korxona faoliyatini tashkil qilishning dastlabki bosqichidayoq mana shu ko’rsatkichlar mohiyatiga jiddiy e’tibor qaratilishi talab qilinadi. Xususan, faoliyatning texnik-iqtisodiy asoslanishida (TEO loyhasi) barcha asosiy vositalar aktiv qismi uchun miqdorlar, ana shu ko’rsatkichlar ichidan o’rtacha (normal) quvvat doirasida ishlab chiqilishi maqsadga muvofiqdir. Shunga muvofiq, korxonalarda boshqaruv hisobini tashkil qilish va yuritishda ayrim olingan texnologik jixozlarning normal quvvat bilan ishlashi hisobga olinishi lozim.

Ishlab chiqarish hajmi bilan xarajatlar o’rtasida (o’zgaruvchan xarajatlar) o’zaro to’g’ri chiziqli bog’lanish mavjud.
Shu bilan birgalikda bir qancha xarajatlar ishlab chiqa­rish quvvati bilan “to’g’ri chiziqli bog’lanishda” bo’lmaydi (to’g’ri chiziqsiz bog’lanish).
Agar hamma o’zgaruvchan xarajatlar ishlab chiqarish quvva­ti bilan to’g’ri chiziqli bog’lanishda bo’lganda edi, ularni tahlil qilish, rejalashtirish va tegishli boshqaruv qarorlarini qabul qilishda foydalanish mumkin bo’lar edi.
To’g’ri chiziqsiz bog’langan xarajatlarni rejalashtirish qiyin, lekin ularni ham boshqaruv qarorlarini qabul qilish­da hisobga olish zarur.
Boshqarish maqsadlari uchun odatda ma’lum vaqt oralig’i olinadi. Faraz qilinadiki, ana shu vaqt oralig’ida doimiy xarajatlar o’zgarishsiz qoladi. Doimiy xarajatlar o’zgaradigan bo’lsa, relevant darajasining yangi chizig’i paydo bo’ladi

Xarajatlar (so’mda)

Mahsulot birligi


1-Rasm. Ishlab chiqarish va xarajatlar o’rtasida o’zaro to’g’ri chiziqli bog’lanish.
.
Doimiy umum ishlab
4 00 chiqarish xarajatlari Yangi relevant darajasi
(so’mda)

Doimiy xarajatlar

2 00

500 Ishlab chiqarish hajmi (donada)