Matematikanı oqıtıw teoriyası ha’m metodikası Lektsiya №1 Matematikanı oqıtıw metodikası predmeti, pa’n iretinde onın’ rawajlanıwı. Oqıw predmeti iretinde onın’ mazmunı ha’m maqseti reje

1. Matematikanı oqıtıwdın’ ulıwma metodikası. Bul bo’limde matematika pa’ninin’ maqseti, mazmunı, forması, metodları ha’m onın’ qurallarının’ metodikalıq sisteması, pedagogika, psixologiya nızamlılıqları ha’mde didaktikalıq printsipler tiykarında ashıp beriledi.
2. Matematikanı oqıtıwdın’ arnawlı metodikası. Bul bo’limde matematikanı oqıtıwdın’ ulıwma metodikasının’ nızam ha’m qag’ıydaların anıq tema materialına qollanıw usılları ko’rsetiledi.
3. Matematikanı oqıtıwdın’ anıq metodikası.
Bul bo’lim eki bo’limnen ibarat:
1. Ulıwma metodikanın’ jeke ma’seleleri;
2. Arnawlı metodikanın’ jeke ma’seleleri.
Ma’selen, VI klasstın’ matematika sabaqların rejelestiriw ha’m onı o’tiw metodikası delinse, bul ulıwma metodikanın’ jeke ma’selesi bolıp esaplanadı
2. Orta ulıwma bilim beriw mekteplerinde matematikanı oqıtıwdın’ mazmunı ha’m maqseti
Orta mekteplerde matematikanı oqıtıwdın’ maqseti to’mendegi u’sh jag’day menen belgilenedi:
1. Matematikanı oqıtıwdın’ ulıwmata’limiy maqseti.
2. Matematikanı ta’rbiyalıq maqseti.
3. Matematikanı oqıtıwdın’ a’meliy maqseti.
Matematikanı oqıtıwdın’ ulıwmata’limiy maqseti o’zinin’ aldına to’mendegi maqsetlerdi qoyadı:
a) Oqıwshılarg’a belgili bir bag’darlama tiykarında matematikalıq bilimler sistemasın beriw. Bul bilimler sisteması matematika pa’ni haqqında oqıwshılarg’a jeterli da’rejede mag’lıwmat beriwi, olardı matematika pa’nin teren’nen biliwge tayarlaw kerek. Bunnan basqa, bag’darlama tiykarında oqıwshılardın’ oqıw protsesinde alg’an bilimlerinin’ isenimli ekenliklerin tekserip biliwge u’yreniwi, yag’nıy da’lillew ha’m qadag’alawdın’ tiykarg’ı metodların iyelewleri kerek.
b)Oqıwshılardın’ awız eki ha’m jazba matematikalıq bilimlerin teren’lestiriw.Matematikanı u’yreniw oqıwshılardın’ o’z anatilinde qa’tesiz so’ylewi, o’z pikirin anıq, qısqa etip bayan ete biliw qa’niygeligin o’zlestiriwge ja’rdem beriw kerek. Bull degen so’z oqıwshılardın’ ha’r bir matematikalıq qag’ıydalardı o’z ana tilinde durıs ayta alıwlarına eristiriw ha’mde olardı a’ne sol qag’ıydanın’ matematikalıq an’latpasın formulalar ja’rdeminde durıs jaza alıw qa’biletin qaliplestiriw degendi bildiredi;
v) Oqıwshılardı matematikalıq nızamlıqlar tiykarında anıq haqıyqatlıqtı biliwge u’yretiw. Bull jerde oqıwshılarg’a anıq a’lemde ju’z beretug’ın en’ a’piwayı ha’diyselerden baslap quramalı ha’diyselerge shekemgilerdin’ ken’islik formulaları ha’m olar arasındag’ı o’lshemlik qatnaslardı tu’siniwge ja’rdem beretug’ın ko’lemde bilimler beriw ko’zde tutıladıBunday bilimler beriw arqalı oqıwshılardın’ oylaw qa’biletleri qa’liplesedi ha’mde logikalıq oylay ha’m pikirley biliwi ja’nede rawajlanadı.
Matematikanı oqıtıwdın’ ta’rbiyalıq maqseti o’zinin’ aldına to’mendegi maqsetlerdi qoyadı:
a) Oqıwshılarda ilimiy dunyaqarastı qa’liplestiriw. Bull ideya biliw teoriyası tiykarında a’melge asırıladı.
b) Oqıwshılardı matematikanı u’yreniwge bolg’an qızıg’ıwshılıqqa ta’rbiyalaw. Bizge belgili, matematika sabaqlarda oqıwshılar oqıwdın’ da’slepki ku’nlerinen aq o’z betinshe juwmaq shıg’arıwg’a u’yrenedi. Olar da’slep baqlawlar ju’rgiziw na’tiyjesinde, keyin logikalıq oylaw na’tiyjesinde juwmaq shıg’aradı. A’ne sol shıg’arılg’an juwmaqlar matematikalıq nızamlıqlar menen tastıyıqlanadı. Matematika oqıtıwshısının’ wazıypası oqıwshılarda g’a’rezsiz logikalıq pikirlewlerin qa’liplestiriw menen birge olarda matematikanın’ nızamlıqların u’yreniwge bolg’an qızıg’ıwshılıqların ta’rbiyalawdan ibarat.
v) Oqıwshılarda matematikalıq pikirlewdi ha’m matematikalıq ma’deniyattı qa’liplestiriw. Matematika sabag’ında u’yrenetug’ın ha’r bir matematikalıq juwmaq keskinlikti talap etedi, bull bolsa o’z na’wbetinde ju’da’ ko’p matematikalıq tu’sinikler ha’m nızamlıqlar menen an’latıladı. Oqıwshılar a’ne sol nızamlıqlardı basqıshpa-basqısh u’yreniwleri dawamında olardın’ logikalıq oylawları rawajlanadı, matematikalıq juwmaq shıg’arıw ma’deniyatı qa’liplesedi. Oqıwshılarda qandayda bir matematikalıq nızamlıqtı an’latpaqshı bolg’an pikirlerdi simbolikalıq tilde durıs an’lata alıwları ha’m kerisinshe simvolikalıq tilde an’latılg’an matematikalıq nızamlıqtı o’z ana tilinde an’lata biliwge u’yretiw arqalı olarda matematikalıq ma’deniyat qa’liplesedi.
3. Matematikanı oqıtıwdın’ a’meliy maqseti o’zinin’ aldına to’mendegi maqsetlerdi qoyadı:
a) Matematika kurısında alıng’an teoriyalıq bilimlerdi ku’ndelik turmısta ushıraytug’ın elementar ma’selelerdi sheshiwge qollana alıwg’a u’yretiw. Bunda tiykarınan oqıwshılarg’a teoriyalıq bilimlerdi a’meliyat penen baylanıstıra alıw imkaniyatın u’yretiw, olarda tu’rli sanlar ha’m matematikalıq an’latpalar u’stinde a’meller orınlaw qa’biletlerin qa’liplestiriw ha’m olardı bekkemlew ushın arnawlı du’zilgen ma’selelerdi sheshiwge u’yretiw.
b) Matematikanı oqıtıwda texnikalıq qurallardan ha’m ko’rsetpeli qurallardan paydalana biliw qa’niygeliklerin qa’liplestiriw. Bunda oqıwshılardın’ matematika sabaqlarında texnikalıq qurallardan,ko’rgizbe qurallardan, tablitsalar ha’m esaplaw qurallarınan paydalana alıw u’yretiledi.
v) Oqıwshılarg’a o’z betinshe matematikalıq bilimlerdi iyelewge u’yretiw. Bunda tiykarınan oqıwshılardı oqıw sabaqlıqlarınan ha’m ilimiy kitaplardan o’z betinshe oqıp u’yreniw qa’biletlerin qa’liplestiriwden ibarat.