Matematikanı oqıtıw teoriyası ha’m metodikası Lektsiya №1 Matematikanı oqıtıw metodikası predmeti, pa’n iretinde onın’ rawajlanıwı. Oqıw predmeti iretinde onın’ mazmunı ha’m maqseti reje

Matematikanı oqıtıw teoriyası ha’m metodikası
Lektsiya №1
Matematikanı oqıtıw metodikası predmeti, pa’n iretinde onın’ rawajlanıwı. Oqıw predmeti iretinde onın’ mazmunı ha’m maqseti
reje:
1. Matematikanı oqıtıw metodikası predmeti.
2. Matematikanı oqıtıwdın’ mazmunı ha’m maqseti
3. Ta’limnin’ jan’alanıwı.
Tayanısh tu’sinikler:
1) Elementar matematika 2)Joqarı matematika, metodika, ulıwma metodika, arnawlı metodika. Matematikanı oqıtıwdın’ ulıwmata’limiy maqseti, matematikanı oqıtıwdın’ ta’rbiyalıq maqseti, matematikanı oqıtıwdın’ a’meliy maqseti
1. Matematikanı oqıtıw metodikası predmeti.
Matematika so’zi a’yyemgi grekshe- mathema so’zinen alıng’an bolıp, onın’ mag’anası «pa’nlerdi biliw» degendi bildiredi. Matematika pa’ninin’ u’yrenetug’ın obekti materiyadag’ı bar bolg’an na’rselerdin’ ken’islik formaları ha’m olar arasındag’ı o’lshemli qatnaslardan ibarat. Ha’zirgi da’wirde matematika pa’ni sha’rtli ra’wishte ekige bo’linedi 1) elementar matematika 2) joqarı matematika.
Elementar matematikada o’z aldına mazmung’a iye bolg’an pa’n bolıp, ol joqarı matematikanın’ tu’rli tarmaqlarınan, teoriyalıq arifmetikadan,sanlar teriyasınan, joqarı algebradan, matematikalıq analizden ha’m geometriyanın’ logikalıq kursınan alıng’an elementar mag’lıwmatlar tiykarında du’zilgen. Joqarı matematika pa’ni bolsa anıq a’lemnin’ ken’islik formaları ha’m olar arasındag’ı o’lshemli qatnaslardı tolıq ha’mde teren’ izerlewshi matematikalıq nızamlıqlardı tabıw menen shug’ıllanadı. Elementar matematika pa’ni mektep matematika kursının’ tiykarın du’zedi. Mektep matematika kursının’ maqseti oqıwshılarg’a olardın’ psixologiyalıq jag’dayın esapqa alıw arqalı matematikalıq bilimler sistemasın belgili usıllar arqalı oqıwshılarg’a jetkiziw. (Metodika so’zi grekshe so’z bolıp «jol» degen mag’ananı bildiredi).
Matematika metodikası pa’ni pedagogika ha’m didaktika pa’ninin’ tiykarg’ı bo’limlerinin’ biri bolıp, ja’miyetimiz rawajlanıwı da’rejesinde ta’lim maqsetlerine sa’ykes keliwshi matematikanı oqıtıw, u’yretiw nızamlılıqların u’yretetug’ın o’z aldına pa’n bolıp tabıladı. Matematika metodikası ta’lim protsesi menen baylanıslı bolg’an to’mendegi u’sh sorawg’a juwap beredi:
1. Ne ushın matematikanı u’yreniw kerek?
2. Matematikadan nelerdi u’yreniw kerek?
3. Matematikanı qalay u’yreniw kerek?
Matematika metodikası haqqındag’ı tu’sinik birinshi bolıp shvetsariyalı pedagog-matematik G.Pestalotsidin’ 1803 jılı jazg’an «Sandı ko’rgizbeli u’yreniw» miynetinde bayan etilgen. XVII a’sirdin’ birinshi yarımınan baslap matematikanı oqıtıw metodikasına arnalg’an ma’seleler menen russ alımlarınan akademik S.E.Gurov (I760-I8I3), XVIII a’sirdin’ birinshi ha’m ekinshi yarımında N.İ.Lobachevskiy (I792-I856), İ.N.Ulyanov (I83I-I886). L.N.Tolstoy (I828-I9IO) ha’m ataqlı metodist-matematik S.İ.Shoxor-Trottskiy (I853-I923), A.N.Ostragradskiy ha’m basqalar shug’ıllandı ha’m olar matematika pa’nine ilimiy ko’z-qarastan qarap, onın’ rawajlanıw tiykarın islep shıqtı. Ma’selen, A.N.Ostragradskiy «An’ baqlawdan keyin payda boladı, an’ anıq, ol bar bolg’an a’lemge tiykarlang’an» dep jazg’an edi.
Bulardan keyin matematika oqıtıw metodikasının’ tu’rli tarawları menen N.A.İzbolskiy, V.M.Bradis, S.E.Lyapin, İ.K.Andronov, N.A.Glagoleva, İ.Ya.Dempman, A.N.Barsukov, S.İ.Novoselov, A.Ya.Xinshin, A.N.Kolmogorov, A.İ.Markushevich, A.İ.Fetisov ha’m basqalar shug’ıllandı.
1970 jıldan baslap mektep matematika kursının’ mazmunı jan’a da’stu’r tiykarında o’zgertildi, na’tiyjede onı oqıtıw metodikasıda o’zgertilip islep shıg’ıldı. Ha’zirgi bag’darlama tiykarında oqıtılıp atırg’an mektep matematika pa’ninin’ metodikası menen professorlardan V.M.Kolyagin, J.İkramov, R.S.Cherkasov, N.Gaybullaev, T.Tuleganov, A.Abdikadirov ha’m basqada metodist alımlar shug’ıllanbaqta. Matematikanı oqıtıw teoriyası ha’m metodikası predmeti pedagogikalıq instituttın’ III-IV kurslarında oqıtıladı. Ol o’zinin’ du’zilisi boyınsha sha’rtli tu’rde u’shke bo’linedi: