Matematika oqíTÍw metodikasí

Kesteni toltırıń hám
□; ○; ∆; ◊ 
shártli belgiler neni bildiriwin
yadıńızda saqlań
. 
Bóliniwshi - □ 
Bóliwshi - ○ 
Tolıq emes 
tiyindi - ∆ 
Qaldıq - ◊ 
1835 
25 
2460 
50 
205 
86 
74 
3980 
75 
5 
40 
24 
37 
a) 15 ke bólgende qaldıqta 11 shıǵatuǵın eń kishi sandı tabıń; 
b) 26 ǵa bólgende qaldıqta 15 shıǵatuǵın eń kishi sandı tabıń; 
d) 33 ke bólgende qaldıqta 22 shıǵatuǵın eń kishi sandı tabıń. 
 
Qaysı jazıw qaldıqlı bóliwdi durıs ańlatadı
: 
a) bóliniwshi 1204, tolıq emes tiyindi 75, qaldıq 4 bolsa, 
bóliniwshini tabıń: 
Sheshiw: 1) 1204-4=1200 2)1200:75=16 Juwap: bóliwshi 16. 
b) bóliniwshi 200, tolıq emes tiyindi 3, qaldıq 5 bolsa, 
bóliwshini tabıń; 
d) bóliniwshi 1000, tolıq emes tiyindi 8, qaldıq 40 bolsa, 
bóliwshini tabıń; 
e) bóliniwshi 4850, tolıq emes tiyindi 6, qaldıq 50 bolsa, 
bóliwshini tabıń. 
Kesteni toltırıń
: 
Bóliniwshi 
210 
150 
200 
540 
130 
Bóliwshi 
40 
25 
63 
12 
20 
Tolıq emes tiyindi 
5 
5 
8 
16 
Qaldıq 
20 
0 
10 
10 
Oqıń hám nátiyjeni aytıń: 
341

---

Skladta 18750 kg un bar edi. Skladtan birinshi kúni 2350 kg, 
ekinshi kúni bolsa 3400 kg un bazarǵa alıp ketildi. Skladta qansha 
un qaldı? Máseleni ańlatpa dúzip sheshiń. 
Másele shártiniń qısqasha jazılıwı: 
Bar 
edi 
– 
18750 kg 
Birinshi kúni jiberildi-2350 kg 
Ekinshi kúni jiberildi-3400 kg 
Qansha qaldı-? 
Fermer qısqa mallar ushın 12 t jem topladı. Mallarǵa dekabrde 3 
t, yanvarda bolsa 4t 2с jem berildi. Qansha jem qaldı? Eki usıl 
menen sheshiń. 
Nargizanıń 510 sum pulı bar edi. Ol 350 somǵa kitap, 60 sumǵa 
muzqaymaq aldı. Nargizanıń neshe sum pulı qaldı?
Eki usılda sheshiń. 
Sultannıń boyı 140, Aliydiń boyı 
130 santimetr. Rahim bolsa Aliyden
10 sm pás. Sultannıń boyı Rahimniń 
boyınan neshe santimetr úlken? 
Balalardıń qaysı biri Rahim? Qaysı 
biri Sultan? Qaysı biri Aliy. 
12300 sum 
5750 sum 8950 sum 
Neshe sum?
342

---

Máselelerdi teńleme dúzip sheshiw. 
Sebette bir neshe anar bar edi. 
Nargiza baǵdan jáne 16 anar úzip kelip 
sebetke 
salǵannan 
keyin 
sebettegi 
anarlar 25 boldı. Dáslep sebette neshe 
anar bolǵan? 
Sheshiw: Sebette x dana anar bar 
edi. 16 anar qosılǵanda ondaǵı anarlar
25 boldı. Yaǵnıy, x+16=25. Bunnan 
x=25-16. Demek, x=9. 
Juwap: dáslep sebette 9 anar bolǵan.