Matematika oqíTÍw metodikasí

Sabaq úlgisi 
Máseleni hár túrli usıllarda sheshiw 
Berilgen máseleniń tuwrı sheshilgenligin biliw ushın oǵan keri 
másele dúzip sheshiw ushın, yamasa máseleni quramalastırıw 
yamasa basqasha sheshiw usılların qollanıw ushın másele 
mazmunında ózgerisler qılıw da múmkin? 
Sol maqsette dáslepki sabaqtaǵı maǵlıwmatlardı kóbeytiw 
menen onı 2 usılda sheshiw múmkin boladı. Mısalı: Háwlide 13 
dana átirgúl ashılǵan edi. Nazira 5 dana gúldi úzip, apasına sawǵa 
etti. Ol jáne 5 dana gúldi úzip ajapasına sawǵa etti. Háwlide neshe 
gúl qaldı? 
337

---

Bul máseleniń de shárti hám sorawın ajıratatuǵın bolsaq, 13; 5;
5; sanlar máseleniń shárti, háwlide qalǵan gúller belgisiz sorawı. 
Juwaptı tabıw ushın bolǵan háreket sheshim boladı hám esaplaw 
nátiyjesi juwap boladı. Áne, sol juwaptı 2 usılda tabıw múmkin. 
Yaǵnıy, máseleni 2 usılda sheshiw múmkin. 
1-usıl.
1.Nazira apası ushın gúl úzgennen keyin neshe dana gúl qaldı?
13 – 5 = 8 
2.Ajapasına da gúl úzgennen keyin neshe dana gúl qaldı?
8-5=3.
Juwap: Jáne 3 dana gúl qaldı. 
2-usıl.
1. Nazira barlıǵı bolıp neshe dana gúl úzdi? 
5 + 5 = 10 
2.Háwlide neshe dana gúl qaldı? 
13 – 10 = 3
Juwap: Háwlide 3 dana gúl qaldı. 
2.Batırǵa aǵası 20 tawıq alıp berdi. Jazda olardan birewi 7, 
ekinshisi 5 shóje shıǵardı. Batırdıń tawıq hám shójeleri birgelikte 
barlıǵı neshew boldı? 
1-usıl.
1.Batırdıń tawıqları barlıǵı bolıp neshe shóje shıǵardı? 7+5=12. 
Juwap: 12 shóje shıǵardı. 
2.Batırdıń tawıq hám shójeleri barlıǵı neshew boldı? 
20+12=32.
Juwap: 32 boldı. 
2-usıl. 1. 20+7=27; 27+5=32.
Juwap: 32 boldı. 
Bir másele 2 usılda sheshilgende juwaplar bir qıylı shıqqanın 
eslep qalıń. Dáslepki máseledegi juwap. 
3 dana gúl qaldı. Keyingi máseledegi juwap: tawıq hám shójeler 
barlıǵı 32 boldı. 
Endi joqarıdaǵı máseleniń shártin (20; 7; 5) ózgertilgen 
jaǵdayda basqa soraw qoyıw da múmkin. Tawıqlar hám shójelerdi 
salıstırıń. Qaysısı kóp hám qansha kóp? 12<20; 20-12=8 
Juwap: Tawıqlar 8 ge kóp. 
338

---

Joqarıdaǵıǵa uqsas mazmunda Sardardıń aǵası qoyan alıp 
bergenine baylanıslı másele dúzip sheshiń.