Mashinalaridan foydalanish, texnik

3. Manevrchanlik
– bu agregatlarning buriluvchanligi, o‘tag‘onligi, 
harakatning barqarorligi, tashishga moslashtirilganligini ifodalaydi. Agregatning 
manevrchanlik xususiyatlarini mazkur muayyan sharoitlar uchun agregatlarni 
tanlashda hisobga olish lozim. 
4. Texnik ko‘rsatkichlar
– bular asosan, agregatlarning puxtaligini 
(umrboqiyligini, ko‘pga chidamliligini, ta’mirbopligini, buzilmasdan ishlashini, 
saqlanuvchanligini), shuningdek boshqa texnik ko‘rsatkichlar – vazni, shakli va 
h.k. belgilaydi. Bu xususiyatlarni mashinalarning texnik ekspluatatsiyasini 
tashkillashtirishda hisobga olish zarur. 
Tayanch iboralar:
agrotexnik, energetik, texnik, iqtisodiy va, ergonomik 
ko’rsatkichlar, manevrchanlik, mashinaning tortish (sudrash) va 
solishtirma tortish (sudrash) qarshiliklari, konstruktiv foydalanish va 
texnologik omillar.

---

36 
5. Texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar
– agregatlarning ish unumi, zarur 
mehnat sarfi, pul mablag‘lari sarfi, yoqilg‘i sarfi va h.k. Bunday xususiyatlarga 
metall va energiya sarflari ham kiradi. 
6. Ergonomik ko‘rsatkichlar
– mehnatning sanitariya-fiziologik 
sharoitlarini, xizmat ko‘rsatish qulayligini, mehnatning xavfsizligini, estetik 
ko‘rsatkichlarni ifodalaydi. 
4.2-§.
 
Ishchi mashinalarning to‘liq va solishtirma qarshiliklari 
 
Texnologik jarayonlarni bajarishda ishchi mashinalar qarshilik paydo qiladi. 
Bunday qarshilik kuchi 
R
m
 
harfi bilan belgilanadi. Qarshilik: salt harakatdagi 
qarshilik 
R
s.h
va ishlagandagi qarshilik 
R
i
ga ajraladi. Salt harakatlangandagi 
qarshilik mashinalarning paykal oxirlarida burilish-larida, daladan-dalaga borishda 
paydo bo‘ladi. Ish qarshiligi bevosita texnologik jarayonni bajarishda paydo 
bo‘ladi.
Ish mashinasining qarshiligi ish jarayonining o‘ziga xos xususiyatiga qarab 
turlicha aniqlanadi. 
Haydov agregati
uchun plugning tortish qarshiligi foydalanish (ishlatish) 
bilan bog‘liq bo‘lgan hollarda quyidagi ifodadan foydalaniladi: 
В
а
К
R
pl
pl



, (1) 
Bu erda: 

pl
R
plugning tortish qarshiligi, kN; 
pl
К
- solishtirma tortish 
qarshiligi, kN/m
2 
; 
а
- haydov chuqurligi, m; 
В
- plugning qamrash kengligi, m.