Yuzalarning genetik tiplari

5-Amaliy ish.
Mavzu: Rel’yef kartalari legendasini o’rganish.
Taxlil qilinayotgan “O‘zbekiston milliy atlasi”ning 122-betidagi Relyef tekislanish yuzalari xaritasi legendasida “YUZALARNING GENETIK TIPLARI” ga ajralishi berilgan bo’lib bular quyidagi turlarga ajratilgan:

1. 
   Strukturali tekislangan, Tekisliklar, plato, eng yangi antiklinal ko’tarilmalar, adirlar guruhi. Kartada asosan shartli belgilar asosan shtrixli yuzalar yordamida ifodalangan. Bular quyidagilarga ajratilgan:
   

S armal-pont dengiz yotqiziqlaridagi ko’tarilgan qalqonli plato

M ezozoy-kaynazoy yotqiziqlarining qatlamli tepalik-bo’ylama cho’zilgan qirlari, tog’ etaklari, adirlar, antiklinal ko’tarilmalari

M ezozoy-kaynazoy yotqiziqlarining bukilgan burmali va monoklinal tog’ etagini kesuvchi tepalik va qiya tekislangan tekisliklari

2. 
   Tekislangan-akkumulyativ tekisliklar
   

Q avariq denudatsion va pog’onali qiya tog’oldi prolyuvial tekisliklari

3. 
   Tekislangan botiqlar
   

C ho’l denudatsiya omillari: eroziya, deflyatsiya oqibatida tuzlarning ko’chishi to’planishi natijasida vujudga kelgan yirik sho’rxokli botiqlar

4. 
   Akkumulyativ tekisliklar
   

N urash ta’sirida vujudga kelgan karbonat qattiq yuzali, plato qoldiqlari mavjud, eol relyefli, Qizilqum va Orolbo’yi yuqori pliotsen continental yotqiziqlaridagi qavariq tekisliklar

E ol relief shakllari keng tarqalgan eopleystotsen continental yotqiziqlarning Qizilqum va Orolbo’yi qavariq tekisliklari

T og’ etaklarining qiya to’lqinsimon pog’onali prolyuvial va delyuvial-prolyuvial tekisliklari

T og’ etaklarining qiya allyuvial-prolyuvial tekisliklari

T og’ oraliq va tog’ etaklarining kuchsiz terrasalangan allyuvial vodiylari

Q isman yoki intensiv qayta yotqizilgan subgorizontal allyuvial tekisliklar

K o’l

P assekis allyuvial – ko‘l(allyuvial-delta) tekisliklari

D engiz birlamchi-akkumulyativ tekisligi (Orol gengizining qurigan tubi)

5. 
   Tekislangan-tektonik Tog‘lar
   

M ezazoy-kaynazoy yotqiziqlarini neopleystotsen-golotsen erosion-akkumlyativ daryo terassalari bilan buklangan tog’ etaklari, past va o’rta tog’ tizmalari

T yanshanning tektonik harakati natijasida orogengacha (oligotsengacha peneplen) tekislanish yuzasi miotsenning oxirida terrasalar bilan kesilgan daryolar, tog’ tizmalari va massivlari bilan ajralgan

Bu kartaning shartli belgilar tizimi quyidagicha

Biz tahlil qilgan karta