Маърузачи: Физика ўқитувчиси Дусмуратов Мансур Байсоатович

VI. Termodinamikaning 3-qonuni.
Yuqorida biz entropiyaning tartibsizlik darajasini gamda temperatura ortaganda entropiya (tartibsizlik, xaotiklik) ham yanada oshishi bilan tanishib chiqdik. Endi shunga teskari jarayonni ko‘z oldimizga keltiraylik. Temperatura sovitilsa, xaotiklik darajasi ham va demak entropiya ham kamayib boradi, ya’ni issiqlikning tartiblanishga beradigan xalaqiti kamayib boradi. Agar temperaturani absalyut nol kelvingacha pasaytib borilganda edi, u holda issiqlik harakatlari tartib o‘rnatilishiga umuman to‘sqinlik qila olmas edi. Bunda esa barcha molekulalar bitta makroholat va bitta mikroholatda (xuddi qo‘shin safida qat’iy saf tortib turgan askarlar kabi) turardi. Natijada, maksimal tartiblanganlikka va minimal entropiyaga erishilgan bo‘lardi. Entropiyaning minimal qiymati esa nol qiymatdir.
Past temperaturalarda o‘tkazilgan ko‘plab tajribalar asosida shunday xulosa kelib chiqadi:
Absalyut nol temperaturadagi har qanday holat o‘zgarishlrida absalyut nol entropiya o‘zgarmaydi.
Bu xulosani 1906-yilda Nernst chiqargan. Shuning uchuun buni Nernst teoremasi deb yuritiladi. Ba’zida esa bu teoremani termodinamikaning uchinchi bosh qonuni deb ham ataladi.
Biz izojarayonlarda entropiyani hisoblaganda entropiya va issiqlik sig‘imi orasida chiziqli bog‘lanish borligini ko‘rgan edik. Denak, past temperaturalarda entropiya nolga intilar ekan, demak, issiqlik sig‘imi ham nolga intilish kerak degan xulosa kelib chiqadi. Haqiqatan ham, ko‘plab tekshiruvlar buni tasdiqlagan bo‘lib absalyut temperatura nolga intilganda issiqlik sig‘imi ham nolga intilar ekan.
E’TIBORLARINGIZ UCHUN RAXMAT