Маърузачи: Физика ўқитувчиси Дусмуратов Мансур Байсоатович

Holat funksiyasi δQ/T ga teng bo‘lgan to‘la differensialni entropiya deb ataladi.
Entropiya so‘zi grekcha “εντροπιν” so‘zidan olingan bo‘lib, burilish, aylanish degan ma’nolarni anglatadi. Shunday qilb, entropiya – issiqlikning boshqa turdagi energiyaga aylanish qobiliyatining o‘lchovidir. Bu entropiyaning termodinamik ma’nosini bildiradi. Entropiya tushunchasini birinchi bo‘lib fanga termodinamika va gaz kinetik nazariyasining asoschisi, nemis nazariyotchi fizigi Rudolf Klauzius kiritgan.
S entropiya – bu olingan yoki uzatilgan issiqlik miqdorining jarayon sodir bo‘lish temperaturasiga nisbatidir.
Entropiya quyidagi xossalarga ega:
a) entropiya holat funksiyasi hisoblanadi, chunki u jarayon o‘tish yo‘liga bog‘liq bo‘lmasdan, faqat sistema holatining boshlang‘ich va oxirgi parametrlariga bog‘liq;
b) entropiya ixtiyoriy kattalikkacha aniqlikda aniqlanadi;
c) entropiya additiv kattalikdir, ya’ni sistema tarkibiga kiruvchi jismlar entropiyalari yig‘indisi sistemaning umumiy entropiyasini beradi;
d) issiqlikdan izolyatsiyalangan sitemada qaytar jarayonga o‘tishda entropiya o‘zgarmaydi. Shuning uchun ham muvozonatlashgan adiabatik jarayonni izoentropik jarayon deb ham ataladi;
e) o‘zgarmas hajm sharoitida entropiya sistema ichki energiyasining uzluksiz o‘suvchi funksiyasi hisoblanadi.
II.
Turli izojarayonlarda entropiyani hisoblash. Politropik jarayonda entropiyani aniqlash.
Agar sistema 1 holatdan 2 holatga muvozonatli o‘tish qilsa, u holda entropiya o‘zgarishi quyidagicha bo‘ladi:
Shunday qilib, yuqoridagi formuladan foydalanib, entropiya qiymatini boshlang‘ich entropiyani ixtiyoriy tanlash orqali kamida additiv kattalikkacha aniqlikda aniqlash mumkin ekan.
Yuqoridagi formulada
va
formulalar hosil bo‘ladi.
Shunday qilib, sistema 1 holatdan 2 holatga o‘tganda ΔS1→2 entropiyaning o‘zgarishi 1→2 o‘tishning yo‘liga bog‘liq emas ekan.
ekanini hisobga olsak, u holda entropiya o‘zgarishini aniqlash uchun ushbu
yoki
Yuqoridagi formulalarga asoslanib, turli izojarayonlar uchun entropiya o‘zgarishini aniqlash mumkin.