Маoлумотнома

8. Mashg’ulotlar sharoitining muvofiqligi. Masalan, maktabdagi darslarda tirmashib chiqishga o’rgatish faqat bir yoki ikki arqon bilan amalga oshirilsa, harakatni bir butunligicha to’la o’rgatish usuliyatidan foydalanish samara bermaydi chunki mashg’ulotning zichligiga putur yetadi. So’zdan foydalanish meto-dida o’qituvchi zalning akustikasini va sport maydonining sathini hisobga olmasa o’zi uchun qo’shimcha nokerak muammolarga duch keladi.

9. Usuliyatlarning turli xillaridan foydalanish talabi. Usuliyatlarning hech qaysisi biri gegemon, yetakchi yoki universal bo’la olmaydi. Ularning barcha turlaridan foydalanish, taolim-ning samarasini oshiradi. Har bir usuliyatning o’ziga xos yaxshi tomonlari bo’lishini eotibordan soqit qilib bo’lmaydi. Ulardan savodsizlariga foydalanishning oqibati yaxshi bo’lmay-di. Samara berayotgan usuliyatlar boshqa paytda umuman yaroqsiz, xatto zararli ham bo’lib qolishi mumkin. SHuning uchun pedagogika jarayoni taolimning usuliyatlaridan maqsadga muvo-fiqini tanlay bilishni taqozo etadi. Ko’rsatish tushuntirish bilan, tushuntirishni ko’rsatish bilan ifodalash, tuzatishlar ko’rsatmalar va hokazolar bilan qo’shib olib borilgan o’quv-tarbiya jarayoni amaliyotda o’z samarasini tez ko’rsatadi.

SHug’ullanuvchilarning barchasi uchun yaraydigan, taolim sharoitining xarqanday sharoitiga mos keladigan usuliyatlar umuman yo’q desak xato qilmagan bo’lamiz. Amaliyotda qaysi bir usuliyatni universal metod sifatida yuqori baholasak, uni barcha o’qituvchi qo’llay boshlaydi, bu o’z navbatida, o’qituvchi ijodkorligini chegaralab qo’yadi, o’quvchining barcha imkoniyatla-ridan foydalanish imkonini bermaydi. Bu fikr P.F. Lesgaft tomonidan obrazli tarzda ifodalangan: “aytish mumkinki: “Usul-bu men”. Usul shundan iboratki, bilimli, tushunadigan o’qituvchi o’z ishini o’zi olib boraveradi”.