Мактабгача таьлим муассасалари тарбияланувчиларининг ақлий тафаккурини шакиллантиришда инноватцион технологияларнинг ўрни

АКМЕОЛОГИК ЁНДАШУВ АСОСИДА ЎҚИТУВЧИ-МУРАББИЙ ФАОЛИЯТИНИНГ ПЕДАГОГИК-
ПСИХОЛОГИК ТАВСИФИ
 
МАЪМУРОВ Б.Б. Бух.ДУ 
Ёш йигит-қизларимизни болаликдан бошлаб жисмоний тарбия ва спортга қизиқишларини орттириш, 
ҳавасларини уйғотиш ҳамда мунтазам жисмоний тарбия билан шуғулланишга жалб этиш, бу орқали уларни 
маънан ва жисмонан камолотга етказиш давлат миқѐсидаги устувор вазифалардан бири ҳисобланади. 
Бу вазифани амалга оширишда узлуксиз таълим-тарбия муассасалари, болалар ва ўсмирлар спорт 
мактабларида фаолият кўрсатаѐтган ўқитувчи-мураббийларнинг ўрни беқиѐсдир. Ўз навбатида ўқитувчи-
тренерлардан психологик-педагогик билимдонлик, касбий лаѐқат ва қобилият, маҳорат ва малака, бир сўз билан 
ифодалаганда ўз касбий фаолиятини акмеологик ѐндашув асосида амалга ошириши лозимлиги тақозо 
этилади.
Чунончи, жисмоний тарбия ва спорт фаолиятига акмеологик ѐндашув асосида ўқитувчи-мураббийлар, 
биринчидан, ѐш ўсмир йигит ва қизларнинг жисмоний ривожланиши, қобилияти, жисмоний ва спорт 
тайѐргарлиги, боланинг гармоник ва жисмоний ҳаѐтдаги камолотини таъминлашдаги зарур билим, кўникма, 
малакага эга бўлиши, иккинчидан, ѐш йигит-қизларнинг жисмоний ва функционал тайѐргарликлари ҳақидаги 
маълумотлар билан қуролланган бўлиши керак. 
Бунинг учун ўқитувчи-мураббийларда қуйидаги компетенцияларни шакллантириш талаб этилади: 
- ўқитувчи-мураббийларнинг муайян жисмоний тарбия ва спорт туридаги машғулотларни самарали 
ташкил этишга лаѐқатлилиги; 
-жисмоний юклама миқдорининг бола имкониятларига мувофиқлигини таъминлай олиши; 
-машғулотлар жараѐнида қўлланиладиган восита ва методлар самарадорлигини баҳолай олиши; 
-жисмоний тарбия ва спорт машғулотларининг бола шахсининг шаклланишига кўмаклашишини
билиш қобилиятига эга бўлиши;
-жисмоний тарбия ва спорт соҳасидаги долзарб муаммоларни аниқлай олиши ва шу йўналишда илмий 
тадқиқот йўналишларини шакллантира олиши; 

---

221 
-тадқиқот натижаларига асосланган ҳолда ўз педагогик фаолиятини ташкил эта олиши, бунинг учун 
компьютер техникаси ва компьютер дастури билан ишлаш малакасига эга бўлиши; 
-фаолиятга дам ва танаффус беришнинг самарали турларини қўллай олиши; 
- турли тоифадаги шуғулланувчиларга зарур ѐрдам кўрсата олиши; 
- ҳордиқ чиқаришнинг шарт-шароитлари ва йўналишларини олдиндан кўра олиш кўникмасига эга 
бўлиши кабилар. 
Бундай компетенцияларга эга бўлиш учун ўқитувчи-мураббий ўз психологик-педагогик тайѐргарлик 
даражасини мунтазам ривожлантириб бориши зарур. 
Дарҳақиқат, психология фани ўз мазмунига психик жараѐнлар (диққат, идрок, тассавур, хотира, 
тафаккур)нинг содир бўлиши, жисмоний машқлар ва мусобақалар вақтида қатнашувчиларнинг хатти-ҳаракати, 
руҳий ҳолати, иродаси ҳамда уларнинг машғулотларга руҳан тайѐрликлари, қобилиятларини таҳлил қилиш 
усулларини қамраб олади.