Mahsuldor qatlamlarni ochish va

11.7. Quduqlarni azot bilan o„zlashtirish texnologiyasini takomillashtirish 
Bu jihoz yordamida quduqda suyuq azotni gazlashtirishni, gazsimon azotni 
tayyorlash va quduqqa haydash hamda gazlangan azotli suyuqlik yordamida 
qatlamdan flyuidlar oqimini chaqirishni amalga oshirish mumkin.
Quduqda qatlamdan oqimni chaqirishda qo‗llaniladigan suyuqliklarni 
gazsimon azotlar yordamida siqib chiqaruvchi yer usti bog‗lanmasining jihozining 
qurilmasi 11.6-rasmda keltirilgan.
Jarayonni boshlashdan oldin quduq ustiga favvora armaturalari o‗rnatiladi va 
neft yig‗uvchi kollektorlar bilan bog‗lanadi.
 
Jarayonni amalga oshirish tartibi 
 
Quduq usti zulfinlari (11,13,15) ochiladi va (10,14,16,17) zulfinlar yopiladi. 
Gazlashtirilgan qurilma (1) yordamida yuqori bosimli shlang (3) orqali, teskari 
klapanlar (4) orqa quvurning orqa fazosiga ―gribenka‖ (5), haydovchi chiziq (7) va 
uchlik (9) orqali gazsimon azotni uzatish amalga oshiriladi. Quduqdan chiqadigan 
suyuqlik olib chiqiladigan otma chiziq (18) orqali gazsimon azot yordamida siqiladi 
va yig‗uvchi sig‗im idishiga (20) to‗planadi.
Gazsimon azot quduqqa shunday hisobiy hajmda haydaladiki, bunda 
gazlashtirilgan qurilmadagi maksimal ishchi bosimdan oshib ketmasligi kerak. 
Quduqdagi bosimni pasaytirish kerak bo‗lganda muayyan hajmdagi suv, SFM yoki 
neft haydaladi.
Quduqqa haydaladigan gazsimon azotning haydash jarayoni manometrning 
ko‗rsatkichlarida (8), haydovchi chiziqdagi (7) va gazlashtirilgan qurilmaning 
boshqaruv qurilmasida bosimi nazorat qilinadi.
Quduqqa gazsimon azotni haydash bosimining oshirilishi bilan quvurning orqa 
fazosidagi bosim NKQ ning boshmoqiga yorib kirish darajasigacha ko‗tariladi, undan 
so‗ng keskin kamayish boshlanadi.

---

Quduqning otma chizig‗i (18) orqali suyuqlikni va gazsimon agentni otilib 
chiqishini oldini olish uchun quduqning quvur fazosidagi qarshi bosimni boshqarish 
(15) zulfinda o‗rnatilgan shtutser yordamida amalga oshiriladi.
Quduqqa o‗rnatiladigan gazsimon agentning miqdori qatlamga maksimal 
ko‗rsatgichda depressiya hosil qilguncha haydaladi, undan so‗ng esa (11) zulfin 
bekitiladi va (15,16) zulfinlar ochiladi, otilmaga quduqdan oqimni kelishi uchun 48 
soatgacha kutiladi va quduqdagi suyuqlikning sathi kuzatiladi.
Qatlamdan katta bo‗lmagan miqdordagi neft yoki neftli gazning belgilari 
bo‗lganda qatlamning quduq tubi zonasini tozalash davom etiriladi, undan keyin 
quvur va quvurlar oralig‗idagi fazo bekitiladi va quduq ustidagi bosimning 
ko‗tarilishi kuzatiladi.
Buferdagi bosimning qiymati quduqni ishlatish darajasiga etguncha tizimdagi 
(15,16) zulfinlari yopiq bo‗ladi, quvur uzatma (18) apparatlari, bekitgichni qo‗shilish 
joyiga o‗rnatiladi va zulfinlar (15,17) ochiladi va quduqning mahsuloti neft yig‗uv 
kollektoriga (19) yo‗naltiriladi.