Mahsuldor qatlamlarni ochish va

8.3 –rasm. NEKKO-146 perforatorining kolonnada joylashish sxemasi 
Shuni belgilash zarurki, gidromexanik yoriqli perforatsiya mahsuldor qatlamni 
ikkilamchi ochishda ehtiyotkorlik usuli sifatida katta hajmdagi quduqlarda suvgazneft 
kontaktlari yaqin joylashganda qo‗llaniladi.
GMYOP ning afzalligi quduqdan gidromexanik perforator chiqarib olmasdan 
mahsuldor qatlamni kompressor usulida o‗zlashtirishni olib borish mumkin. 
Radial burg‘ilash
. Radial burg‗ilash (RB) gidromonitor usulida yuqori bosim 
hisobida amalga oshiriladi, egiluvchan quvurning sumagidan chiqadigan suyuqlik 
oqimi oldindan qirqilgan ishlatish kolonnasidan chiqadi. Hosil qilinadigan 
perforatsiya kanalining diametri 50 mm.ni, kanalning uzunligi 150 m.gacha bo‗ladi. 
Tog‗ jinsiga gidromonitorli ta‘sir qilish uchun hosil qilinadigan bosim nasos agregati 
yordamida 100 MPa.gacha ko‗tariladi. 
Mahsuldor qatlamni radial burg‗ilash usuli qatlamni ikkilamchi ochishning 
istiqbolli usuli hisoblanadi va uzun radial kanallarni yaratish imkoniyatini beradi, 
―quduq - qatlam‖ tizimida yuqori ko‗rsatgichdagi gidrodinamik aloqa o‗rnatadi. 
Bu texnologiya asosida mustahkamlash kolonnasida belgilangan oraliqda 
yo‗naltiruvchi qurilma yordamida deraza qirqiladi, gidromonitor nasadkaning yuqori 
bosimli shlangi orqali radial kanalning butun uzunligi yuviladi. Bunda tog‗ jinsida 
kanalni qazishda parmalash uskunasining harakatlanish trayektoriyasini nazorat qilish 
murakkab hisoblanadi. Shuning uchun radial burg‗ilashni bir jinsli qalinlikdagi 

---

333
mahsuldor qatlamda ya‘ni, tub suvlari va gaz do‗ppisi mavjud bo‗lmaganda qo‗llash 
tavsiya qilinadi. 
Radial burg‗ilash qatlam bilan quduq oralig‗ida yuqori ko‗rsatgichdagi 
gidrodinamik aloqani yaratishda foydalaniladi. Kon tajriba ma‘lumotlari aniq 
geologik sharoitda joylashgan mahsuldor qatlamlarni radial burg‗ilash ishlatish 
quduqlarida qatlamlar ikkilamchi ochilganda debitning katta qiymatga oshganligini 
ko‗rsatadi. 
Qatlamlarni perforatorsiz ochish. Ishlatish kolonnasi sementlangandan keyin 
perforatorsiz ochish tuz kislotasini mustahkamlash quvurlariga parmalangan magnitli 
berkitkichiga konstruktiv o‗rnatilgan teshikda eritish yo‗li orqali amalga oshiriladi. 
Magnitli berkitkichli filtrdan foydalanish yo‗li orqali oldindan parmalangan 
kolonnadagi filtratsiya teshiklarini berkitib mahsuldor qatlamlarni ochishda 
perforatorsiz texnologiya qo‗llaniladi. Ishlatish kolonnasi sementlangandan keyin 
nasos-kompressor quvurini tushirib zaglushka orqali tuz kislotasi aralashtiriladi. 
Berkitkichning ichki diametri 10; 12 va 16 mm.ni tashkil qiladi. 
Perforatorsiz ochishda mahsuldor qatlamga bir vaqtning o‗zida tuz kislotali 
ishlov beriladi hamda qatlamga depressiya yoki qatlamga repressiya sharoitida 
mahsuldor qatlamlar ochiladi. Perforatorsiz ochish karbonat kollektorlarida 
qo‗llaniladi, terrigenli kollektorlarda kichik hajmda qo‗llaniladi. 
Perforatorsiz ―quduq - qatlam‖ tizimida gidrodinamik kanallarni yaratish 
hisobiga mahsuldor qatlamlarni ochishda eritma magnitli berkitkich yordamida 
aralashtiriladi hamda ehtiyotkorlik ochish rejimini ta‘minlaydi ya‘ni, suvlilik va 
gazlilik qatlamlari yaqin joylashganda qatlamlarni ochishda qo‗llaniladi.