|
8.1 – Quduqdagi UFPK-1 asbobining
umumiy ko„rinishi:
1- karotaj kabeli; 2-elektronika bloki; 3-
elektrodvigatel;
4-yuqorini
fiksatsiyalash
tuguni; 5-mustahkamlash kolonnasi; 6-tog‘
jinsi; 7-frezerli burg‘ilash
kolonnasi; 8-
burg‘ilash tuguni; 9-burg‘ilash vtulkasi; 10-
pastki fiksatsiyalash tuguni; 11-prujina; 12-
kassetnik
8.2 – rasm. Quduqning stvolida UFPK
asbobini ishlatish sxemasi
Shunday qilib, yuqorida keltirilgan kon ma‘lumotlari bu texnologiyadan
istiqbolda past o‗tkazuvchan mahsuldor qatlamlarni, murakkab suvgazneftga
329
to‗yingan yaqin joylashgan oraliqlarni samarali ochishda foydalanish mumkinligi
haqida xulosa qilish mumkin.
Umumiy holda mahsuldor qatlamlarni ehtiyotkorlik bilan sifatli ochishda
parmalab perforatsiya qilishdan samarali foydalanish mumkinligini yoritish mumkin.
Parmalab perforatsiya qilishni taksamaralashtirish texnologiyasi mahsuldor
qatlamlarni ochishda murakkab joylashgan tub suvlari yoki shipida gaz do‗ppisi
joylashgan qatlamlarni ochishdagi muammolarni yechish imkoniyatini beradi.
Suv-qum oqimli perforatsiY.
Suv-qum oqimli perforatsiya mahsuldor qatlamni
ochishda suv-qumli oqimli perforatorning nasadkasidan yuqori bosim ostida
chiqadigan qum suyuqlik aralashmasi bilan teshiklarni yuvishni yoki mustahkamlash
kolonnasida, sement halqasida va tog‗ jinsida teshiklarni teshishni amalga oshiradi.
AP-6M turidagi suv-qum oqimli perforator mahsuldor qatlamning oralig‗iga
NKQda tushiriladi va perforator orqali nasos agregatidan 30 MPa yuqori bosimda
qum aralashtirilgan agregatdan qum suyuqlik aralashmasini uzatadi.
Qum bilan aralshma sifatida quyidagi suyuqlikdan foydalaniladi: kalsiy xlorga
0,5%li qo‗shmali SFM ning suvli aralashmasi, gazsizlantirilgan neft, texnik suv va
mahsuldor qatlamning geologik joylashuviga mos keladigan quduq uchun
belgilangan (haydovchi yoki qazib oluvchi) boshqa qo‗shmalardan tashkil topadi.
Qumli aralashmaning tarkibida 1m3suyuqlikka 50-100 kg qum, qumning
fraksiya tarkibi 0,2mm.dan 1mm.gacha o‗zgaradi. Aralashma perforatorning
nasadkasidan katta tezlikda oqib chiqadi hamda mustahkamlash kolonnasini, sement
halqasini va mahsuldor qatlam kanallarini 1 m chuqurlikkacha va 60 mm diametrda
yuvadi. Nasadka teshigining diametri 3,0 mm; 4,5 mm; 6,0 mm; 9 mm.ni tashkil
qiladi.
Sum-qum oqimli perforatsiya nuqtali va yoriqli ko‗rinishda ham bo‗lib,
mustahkamlash kolonnasida va tog‗ jinsida nuqtali teshiklarni va yoriqlarni hosil
qiladi.
Nuqtali perforatsiya AP-6M turidagi asbob yordamida amalga oshiriladi.
Mahsuldor qatlamning 1 m oralig‗ida 6 – 10 ta teshikni qirqadi. Perforatsiya
kanallarning hosil qilish vaqti 15 – 20 daqiqani tashkil qiladi.
Mahsuldor qatlamning belgilangan oralig‗ida suv-qum oqimli perforatsiya
tugallangandan keyin qatlamga suyuq haydash to‗xtatiladi, NKQ perforator bilan
birgalikda ko‗tarib olinadi va navbatdagi oraliqqa o‗rnatiladi.
Yoriqli suv-qum oqimli perforatsiya perforatorning harakatlanib ishlatish
jarayonida mustahkamlash kolonnasi va tog‗ jinslarida yoriqlarni hosil qiladi. Sum –
qum oqimli yoriqli perforatsiyada AP-6M turidagi perforator gidravlik dvigatel bilan
birgalikda foydalaniladi va perforator dvigatel yordamida harakatlantiriladi.
Mahsuldor qatlamning teshiladigan uchastkasi oralig‗ida bir vaqtning o‗zida 2 ta
yoriq hosil qilinadi.
Yoriqli perforatsiya qilishning 1 metr uzunligini qatlam oralig‗ida davom
etishi 3-3,3 soatni tashkil qiladi. Mahsuldor qatlamning oralig‗i orqali 0,5 – 1,0
metrda masofada navbatdagi yoriqlar hosil qilinadi.
Mahsuldor qatlamning oraliqlarida suv-qum oqimli perforatsiya olib borish
tugallangandan keyin teskari yuvish orqali teskari klapan ko‗tariladi hamda suv –
qum oqimli perforatorni ko‗tarish uchun quduq toza suyuqlik bilan yuviladi, quduq
o‗zlashtirishga va ishlatishga tayyorlanadi.
Shunday qilib, suv-qum oqimli perforatsiya tabiiy holatni saqlash rejimida
mahsuldor qatlamlarni ikkilamchi chuqur kirib borish tartibida amalga oshirishning
imkoniyatini beradi.
Suv – qum oqimli yoriqli perforatsiyaning yutug‗i mahsuldor qatlamning
quduq tubi atrofi zonasidagi tog‗ bosimining yuklanmalarini o‗ziga oladi ya‘ni,
yoriqlarni
va g‗ovakliklar maydonining oynasini kuchaytirish hisobiga
kollektorlarning o‗tkazuvchanligini oshirishga olib keladi va qatlamdan oqim
chaqirilganda o‗zini - o‗zi tozalash xususiyatini yaxshilaydi hamda quduqlarni
o‗zlashtirish sifati yuqori bo‗ladi.
Suv – qum oqimli perforatsiyani olib borishda aniq texnik – texnologik
murakkabliklarni ya‘ni, perforatsiya jarayonida qumli tiqinlarni shakllanishiga
bog‗liq bo‗lgan holatlarning oldi olinadi. Suv – qum perforatsiyani qo‗llash
suvgazneft kontaktlari yaqin joylashgan mahsuldor uyumlarni ochishda samarali
hisoblanadi.
331
Kon sharoitida suv – qum oqimli perforatsiyani qo‗llanilishi mahsuldor
qatlamlarni ikkilamchi ochishda hamda quduq qurilishining texnik-iqtisodiy
ko‗rsatgichlarini va quduqni ishlatishga topshirish jihatidan yuqori samaradorlikka
ega ekanligi isbotlangan.
Gidromexanik yoriqli perforatsiya Gidromexanik yoriqli perforatsiya
(GMYOP) mexanik usulda mustahkamlash kolonnasida yoriqlarni hosil qiladi, keyin
esa sement halqasi va tog‗ jinsi gidromonitor usulida qirqilgan yoriqlar orqali
kanallar yuviladi.
GMYOP mahsuldor qatlamning oralig‗iga NKQda quduqqa tushiriladi hamda
mexanik yo‗l bilan to‗xtovsiz uzun bo‗ylama yoriqlar yaratiladi. Mustahkamlash
kolonnasida yoriqlar hosil qilingandan keyin suyuqlik oqimining gidromonitor ta‘siri
ostida perforatsiya yoriqlari orqali yuqori bosim ostida chiqqan sement halqasi va
tog‗ jinslari perforatorning nasadkasi orqali kovaklar butunlay yuviladi.
Undan keyin mahsuldor qatlamning aniq uzunligida (masalan 0,5 m)
navbatdagi yoriqli perforatsiya kanallarini yaratish amalga oshiriladi. Bo‗ylama
yoriqlarning uzunligi 3 metrgacha bo‗ladi. Urilgan kovaklarning chuqurligi 1 metrga
yetadi.
Gidromonitorli ta‘sir etish uchun nasos agregatlari orqali yaratilgan bosim
sement halqasida va tog‗ jinsida kovaklarni hosil qiladi va bosim kattaligi 20-25
MPa.ni tashkil qiladi.
Masalan: GMYOP turidagi perforator mahsuldor qatlamlarni ochish uchun
«NEKKO» OAJ komponiyasining texnologiyasi bo‗yicha ishlab chiqilgan [11]. Bu
texnologiya asosida mahsuldor qatlamlarni ochishda 2 ta yoki 4 ta yoriqlar bir metr
oralig‗ida quduqning stvolida qirqiladi.
Kolonnada yoriqlar qirqilgandan keyin ular orqali perforatorda gidromonitor
nasadkalari yordamida sement halqasini va mahsuldor qatlamning tog‗ jinsida hosil
bo‗lgan kovaklar yuviladi.
Kolonnada yoriqlar qirqilgandan keyin quduqda asbobning joylashish sxemasi
va uning asosiy o‗lchamlari 8.3-rasmda keltirilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
