Mahsuldor qatlamlarni ochish va

/ 
Р,
 
(8.1)
 
bu yerda Q – quduqning debiti, m
3
/sut;
Р – ishlatish qudug‗ida qatlamga depressiyaning kattaligi, MPa.
Potensial mahsullik kattaligining hisoblash yo‗li bilan (quduqqa flyuid 
oqimining kirib kelish formulasidan) aniqlanadi. Potensial mahsullik hisoblash uchun 
dastlabki ma‘lumotlar quduqning kon-geofizik tadqiqotlaridan va quduqni to‗yinish 
konturining hisobiy kattaligidan olinadi. 
Shunday qilib, mahsullik koeffitsiyentlarining nisbati mahsuldor qatlamda 
quduq tubi atrofi zonasida qo‗shimcha gidrodinamik qarshiliklarning evaziga 
mahsullikni pasayganligini ko‗rsatadi. 
Qatlamda quduq tubi atrofi zonasida qo‗shimcha gidrodinamik qarshiliklarni 
paydo bo‗lishining asosiy sababi, mahsuldor qatlamga kirib borgan burg‗ilash 

---

eritmasi komponentlarining kirib borishi va kollektorlik xossasining buzilishi 
hisoblanadi. 
Konlarda har xil tarkibga ega bo‗lgan burg‗ilash eritmalarining qo‗llanilishi 
amalda mahsullik nisbatlarining ko‗rsatgichlariga burg‗ilash eritmasi amaliy ta‘sir 
ko‗rsatadi. Amalda flyuidni qazib olish ko‗rsatgichlariga zamonaviy burg‗ilash 
eritmalari qo‗llanilganda mahsullik nisbatlari ijobiy ta‘sir qiladi. 
Mahsullikning oshishi rejalashtirilgan flyuidlarni qazib olish ko‗rsatgichini 
bajarilishiga ijobiy ta‘sir qiladi. 
Shunday qilib, mahsullikni nisbiy koeffitsiyentlari ma‘lumotlari bo‗yicha 
mahsuldor qatlamning sifatli ochilishiga baho berish mumkin hamda burg‗ilash 
eritmasining tarkibini butunligi va sifati kollektorlik xossasiga ijobiy ta‘sir ko‗rsatadi. 

---

343
Xulosa 
Past qatlam bosimli mahsuldor qatlamlarni ochishda maxsus eritmalar neft 
asosli, emulsiyali burg‗ilash eritmalari, sirt faol moddalar qo‗shilgan loyli eritmalar, 
aeratsiyali suyuqliklardan va boshqalardan foydalaniladi. Mustahkamlash 
kolonnasini perforatsiya qilishda o‗qsiz perforatsiya qilish keng qo‗llanilmoqda. 
Bunday holda kolonnadagi teshiklar o‗qlar yordamida hosil qilinmasdan, gazni 
fokuslash oqimi orqali ya‘ni, qumlyativ zaryadlarni portlatish natijasida hosil 
qilinadi. 
Qatlamda quduq tubi zonasida o‗tkazuvchanlikni pasayishi natijasida paydo 
bo‗lgan qo‗shimcha gidrodinamik qarshilik skin-samara bo‗lib bahonalanadi. 
Skin-samara quduqlarni gidrodinamik tadqiqot ma‘lumotlari asosida 
aniqlanadi va qatlamning quduq tubi zonasida qo‗shimcha gidrodinamik qarshilik 
sifatida tavsiflanadi. 
Mahsuldor qatlamning filtratsiya sig‗imdorlik koeffitsiyentini hisoblash 
asosida quduqning haqiqiy mahsuldorligi loyihaviy kattaligi bilan taqqoslanadi 
hamda mahsuldor qatlam ochilgandan keyin qatlamni geofizik tadqiqoti asosida 
olingan interpretatsiya natijalari bo‗yicha mahsullikning nisbiy parametrlari 
tavsiflanadi.