M. T. Asqarova, G‘. E. Zaxidov, L. F. Amirov

 
6.4-rasm. O‘zbekiston iqtisodiyotiga yo‘naltirilgan 
investitsiyalarning o‘sish sur’atlari, foizda 
Bu hududlarda amalga oshirilgan yirik investitsiya loyihalariga 
Kandim konlar guruhini o‘zlashtirish va gazni qayta ishlash majmuasi 
qurilishi, Hisor investitsiya bloki va Ustyurt hududida uglevodorod 
konlariga ishlov berish va ishlab chiqarish, Sho‘rtan gaz kimyo 
majmuasida tozalangan metan asosida suyultirilgan yoqilg‘i ishlab 
chiqarish, gazni oltingugurtdan tozalovchi 3 ta yangi blok qurilishi, 

---

86 
Yoshlik 1 metall konini o‘zlashtirish kabilarni keltirish mumkin. 
Investitsiya faolligi ko‘proq Buxoro, Surxondaryo, Qashqadaryo, 
Xorazm, Toshkent viloyatlari va Toshkent shahrida kuzatildi (2016-
yilga nisbatan 1,2 – 1,6 marta ko‘payish). Qoraqalpog‘iston 
Respublikasida esa o‘tgan yilga nisbatan asosiy kaitalga investitsiyalar 
42,4 %ni tashkil etdi. 
2019-yil yanvar-mart oylarida 29885,1 mlrd. so‘m asosiy 
kapitalga investitsiyalar o‘zlashtirilib, ularning 68,7%i yoki 20522,4 
mlrd. so‘m jalb etilgan mablag‘lar hisobidan moliyalashtirilgan bo‘lsa, 
korxona, tashkilot va aholining o‘z mablag‘lari hisobidan 31,3 %i yoki 
9362,7 mlrd. so‘m moliyalashtirildi. 
6.5-rasm. 2019-yil yanvar-mart oylarida asosiy kapitalga 
investitsiyalar 
 
2019-yil yanvar-mart oylarida markazlashgan moliyalashtirish 
manbalari hisobidan asosiy kapitalga investitsiyalarning ulushi o‘tgan 
yilning mos davridagi ulushiga nibatan 23,9 % punktga ko‘payib, 
41,8% ni yoki 12491,8 mlrd. so‘mni tashkil etdi. 
Mos ravishda, markazlashmagan moliyalashtirish manbalari 
hisobidan asosiy kapitalga investitsiyalarning ulushi 23,9 % punktga 
kamayib, 58,2 % ni yoki 17393,3 mlrd. so‘mni tashkil etdi. 
Qisqacha xulosalar 
Iste’mol xarajatlarini YaIMning eng yirik komponenti bo‘lib, 
uning hajmini avvalo uy xo‘jaliklarining tasarrufidagi daromadi 

---

87 
belgilaydi. Aholining daromadlari miqdori oshib borishi bilan undagi 
jamg‘armalar ulushi ham oshib boradi. 
Iste’mol va jamg‘arish hajmi, shuningdek iste’molchilar boyliklari 
darajasiga, narx va soliq o‘zgarishlari, iste’molchilarning qarzi 
darajasiga va boshqa omillarga bog‘liq. 
Iste’mol va jamg‘arishga o‘rtacha moyillik aholi daromadlarining 
qancha qismi iste’molga va qancha qismi jamg‘armaga sarflangan-
ligini xarakterlovchi ko‘rsatkichlardir. 
Iste’molga chegaraviy moyillik (MRS) iste’moldagi o‘zgarishlarni 
ixtiyordagi daromad darajasidagi o‘zgarishga bo‘lib topiladi. MRS 
ning katta yoki kichikligi fiskal siyosat samaradorligini belgilovchi 
omillardan biridir. 
Investitsiya yoki kapital qo‘yilmalar hali buyumlashmagan, lekin 
ishlab chiqarish vositalariga qo‘yilgan mablag‘ hisoblanadi. 
Investitsiya xarajatlari dinamikasi, foiz stavkasi, kutilayotgan sof 
foyda normasi va boshqa bir qancha omillarga bog‘liq. 
Investitsiya hajmining YaIM hajmiga bog‘liqligini xarakterlovchi 
model - akselerator modeli deyiladi.