М о р ф о л о г и я сўз туркумлари

Артикл хамда some ва any олмошларининг мавхум отлар билан ишлатилиши

§ 23. М а в х у м отлар а р т и к л с и з, а н и қ а р т и к л б и л а н, some ва any олмошлари билан, баъзан эса н о а н и қ а р т и к л билан хам ишлатилиши мумкин.

§ 24. М а в х у м отлар у м у м и й м а ъ н о д а мавхум тушунчани ифодалаганида а р т и к л с и з ишлатилади:
Knowledge is power. Билим кучдир.
I like music. Мен мусиқани яхши кўраман.
She teaches geography at school. У мактабда география фанидан дарс беради.
§ 25. Мавхум отлар белги, холат, туйғу ва хоказоларни бирор шахс ёки предметга ўтказишга хизмат қилувчи а н и қ л о в ч и г а эга бўлса, а н и қ а р т и к л билан ишлатилади:
The honour of our country is very dear to us. Мамлакатимиз шарафи биз учун жуда қадрлидир.
We study the geography of our country. Биз мамлакатимиз географиясини ўрганамиз.
§ 26. Сифатнинг н о а н и қ даражаси, туйғу намоён бўлишининг н о а н и қ даражаси хақида гап борганида мавхум отлар some ва any олмошлари билан ишлатилади. Some олмоши б ў л и ш л и гапларда бироз маъносида, any олмоши эса с ў р о қ гапларда бирор-бир маъносида ва б ў л и ш с и з гапларда эса хеч қандай маъносида ишлатилади:
The news caused some excitement. Янгилик бироз хаяжонга солди.
There is some difference between these two samples. Бу икки намуна ўртасида бироз фарқ бор.
He did not show any fear. Унда хеч қандай қўрқув кўринмади.
Is there any hope that he will recover? Унинг тузалиб кетишига (бирор-бир) умид борми?
§ 27. Сифат ва туйғунинг турлари хақида гапирилганида, мавхум отлар н о а н и қ а р т и к л билан ишлатилиши мумкин. Бундай холатда, от одатда аниқловчига эга бўлади, ноаниқ артикл эса a kind of, such шундай, шундай бир маъносига эга бўлади:
He showed a patience (a kind of patience, such patience) that I had never expected of him. У шундай бир сабр қилди-ки, мен ундан буни кутмагандим. Таққосланг: You must learn patience. Сиз сабрни ўрганишингиз керак.
He spoke with an enthusiasm (such enthusiasm) which inspired us all. У шундай бир завқ билан гапирди-ки, бу бизни рухлантириб юборди. Таққосланг: He spoke about his work with enthusiasm. У ўзининг иши хақида завқ билан гапирди.
There was an unusual warmth in his words (a warmth that was unusual to him). Унинг сўзларида бошқача бир илиқлик бор эди. Таққосланг: He spoke with warmth about his friend. У дўсти хақида илиқ гапирди.
Изох: Саналмайдиган отларнинг конкрет маънода ишлатилиши натижасида саналадиган отларга айланганларида (қаранг: Саналадиган ва саналмайдиган отлар мавзуси) артиклнинг ишлатилиши, саналадиган отлар билан артиклнинг ишлатилиши умумий қоидаларига бўйсунади:
This is a striking thought. Бу ажойиб фикр.