M. DÁWletov, A. DÁWletov, Z. IsMAylova, A. DÁWletova

 
Oyıńızdan yamasa ózlerińiz oqıp atırǵan kórkem 
shıǵarmalarda dánekerlik xızmettegi 
qansha-sonsha, qalay-solay, qay 
jerde-sol jerde, dep, degenshe
sózleri baylanıstırıp kelgen 5 gáp 
tawıp jazıń. Olardıń jay gáplerdi baylanıstırıw mánilerin túsindiriń.

---

40
DÁNEKErLErDI MOrfOLOGIyALÍQ TALLAW
T a l l a w d ı ń j o b a s ı :
I. Sóz shaqabı. Ulıwma mánisi.
II. Morfologiyalıq belgileri: a) dizbeklewshi yamasa 
baǵındırıwshı; b) ózgermeytuǵın sóz.
III. Sintaksislik xızmeti.
Biraq'>T a l l a w ú l g i s i :
Ol áste sóyledi, biraq gápi kópshilikti tolqınlandırdı. 
(J.Sap.)
Awızsha tallaw
Jazba tallaw
I.
 Biraq
—dáneker
Dizbekli qospa gáptiń
jay gáplerin baylanıstıradı
II. Morfologiyalıq belgisi:
dizbeklewshi dáneker, 
ózgermeytuǵın sóz
III. Gáp aǵzası bola almaydı
I. 
Biraq
—dáneker
----, biraq ----
II. Morf. bel. dizb. dán. 
ózgerm. sóz.
III. Gáp aǵz. bola alm.
72-shınıǵıw
.
Oqıń. Berilgen gáplerdegi dánekerlerdi joqarıdaǵı úlgi 
boyınsha awızsha tallaw jasań.
1. Al, eger demografiyalıq mashqalalar bilgirlik penen 
sheshilip atırsa, onda jas adamlar birin-biri tabadı, baxıtlı 
boladı. 
(«E. Q.») 
2. Birden awıldıń iytleri shuwlasıp úrdi hám 
at kisnedi. 
(Q. D.) 
3. Bala kóleńkede tur edi, sonlıqtan ol 
jol boyınan anıq kórindi. 4. Alańlıqqa shıǵıp dem alıwdı 
uyǵardıq, nege deseń kúndiz alǵa júriw qáwipli edi. 
(A. G.)
5. Ol geyde jańalıqlar, geyde sheshiwi qıyın jumbaqlar 
aytatuǵın edi. 
(T. Q.)
DÁNEKErLErDI TÁKIrArLAW
Sorawlarǵa awızsha juwap beriń
1. Dánekerler dep qanday kómekshi sózlerdi aytamız hám olar 
qanday xızmet atqaradı?

---

41
2. Dánekerler qanday túrlerge bólinedi?
3. Dizbeklewshi dánekerlerdiń topar ına qanday dáne-
kerler kiredi, atap kórsetiń hám olar qanday gáplerdi 
baylanıstıradı?
4. Baǵındırıwshı dánekerlerdi atap kórsetiń hám olar qanday 
gáplerdi baylanıstıradı?
5. Dánekerlik xızmettegi sózlerdi aytıń hám olar qanday gá-
plerdi baylanıstıradı?
6. Dizbeklewshi hám baǵındırıwshı dánekerlerdiń bir-birinen 
ayırmashılıǵı qanday?