M. DÁWletov, A. DÁWletov, Z. IsMAylova, A. DÁWletova

D án e k e r l e r :
hám de, biraq ta, taǵı da, sol sebepli, 
sonıń ushın da, degen menen, sonda da, ya bolmasa, eger de.
§ 8. Dizbeklewshi dánekerler haqqında túsinik
Gáptegi birgelkili aǵzalardı hám mánileri óz ara teń 
bolǵan jay gáplerdi bir-birine baylanıstırıwshı dánekerlerge 
dizbeklewshi dánekerler delinedi.
Dizbeklewshi dánekerler baylanıstırıw xızmetine, 
mánisine qaray tómendegi túrlerge bólinedi:
1.
Biriktiriwshi dánekerler
: hám, jáne, taǵı, da/de 
(ta/te), menen (benen, penen), al t.b.

---

28
2. 
Qarsılas dánekerler
: biraq, lekin, biraq ta, sonda 
da, sóytse de, degen menen, al t.b.
3. 
Awıspalı dánekerler
: ya, yaki, yamasa, bolmasa, ya 
bolmasa, ne, álle, meyli t.b.
4. 
Gezekles dánekerler
: gá, gáhi, gáde, geyde, bir, 
birese, birde, bazda, ári t.b.
45-shınıǵıw.
Gáplerdi kóshirip jazıń. Dizbeklewshi dánekerlerdiń 
astın sızıń.
1. Jaqınlaǵan gezde Mırjıqtıń asıǵıs atlanıp arqaǵa qa-
ray ketkenin kórdi, biraq izinen shaqırmadı. 2. Bala óziniń 
ákesi haqqında áńgime ketkenin hám jaqsı áńgime ekenin de 
abayladı, lekin birden ashıwlana qoyatuǵın minez Allayarda 
joq edi. 3. Esengeldiniń Elgeldi atlı ulınan qızın aqıllı hám 
qıyın qıstawda gáp tapqısh dep oylaytuǵın edi. Sol ushın hám 
húrmetleydi, hám aybınadı. 
(T. Q.)
4. Ózleri jılınadı, al bulardı 
túrli-túrli suwıq xabarlar menen muzlatıp ketedi. 
(Sh. S.) 
5. Dospan endi gá onıń, gá qamıslıqqa álleqashan sińip ket-
ken qız tárepke alma-gezek qarap, bir gezde teńgesin esledi. 
6. Biytanıs jolawshılar bul awıldı geyde teńiz ortasındaǵı kish-
kene atawǵa, al geyde ushı qıyırsız dalańlıqta irkilip qalǵan 
tóbe-tóbe qańbaqlıqqa megzetedi. 
(T. Q.) 
7. Ol jipektey jumsaq 
qolı menen gáhi basımnan, gáhi shashımnan sıypadı.
(Ó.X.)