M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori

birinchi
qavati gotikaning uchqur arkalari devor sathi bilan qaram a-qarshi 
qo'yilgan-
38

---

23-rasm.
Parijdagi N otr-D am ibodatxonasi (X II—X III a).
Renessans va barokko mc'morchiligi
XIII—XIV asrlarda Italiya Respublika shaharlarda an tik gum anizm i 
singdirilgan yangi o q su y a k la r m a d a n iy a ti sh a k lla n a b o sh la d i. A n tik
taraqqiyotini qayta tiklash harakati — Renessans — (fransuzcha — uyg‘onish 
(возрождение) deb nom oldi. A ntik m e’m orchilik shakllari asosida yangi 
turdagi binolar yaratildi: o 'q u v m uassasalari, kasalxonalar, tarbiyaviy uylar 
va hokazo.
M e’m o r c h ilik n in g
keyingi rivojida Florensiyaning Santa M ariya del 
Fiore 
ib o d a tx o n a s i 
yetakchi rol o 'y n a d i (24-rasm ). U ning 8 m 
q o 'n g 'i r o q -
x°nasi, ibodatxonadan alohida joylashgan b o ‘rtm a 
n a q s h
va m arm ardan
•nkrustatsiya (D jo tto di B ondone) bilan bezalgan yangi shakldagi uslub 
Pfotorenessansi uyg‘onishning darakchisi 1334-yilda belgilandi.
XV—XVI asrlarda Italiya U yg‘onish davri m e ’m orchiligining asosiy 
davrlari - «ilk», «yuqori» va «so'nggi» Renessans. Ilk uyg'onish davriga 
x°s yodgorliklar Florensiyada saqlangan. Bu shaharda ko'zga k o'rin gan ilk 
renessans m e’mori F. Brunelleski (1377— 1446) ishlagan. U ning loyihasi
39

---

■
24-rasm.
Santa Mariya del Fiore Florensiya iboda**°na 1294-yildan — A.Kambino,
1
334-yil — D jotto, 1420-yil — ^ - ^ lie s k i) .
b o ‘yicta Santa M ariya del 
Fiore 
(
1
^
2 0
-
1434
) ibodatxonasinin{ 
ullc-an g.^bazi tiklangan. Gumbaz 
s h a h a r :>rilishi bilan bog'langan. 
un* n 8 fcaiandligi 13,5 m, 
diam etn 
42 
m .
Italia Uyg‘onish davri me’- 
m o rc h u jid a m a ’m uriy binolai 
m u b im o 'rin egallagan. Shahat 
saro y la r (palasso) Florensiyada 
ta n ta n a i marosimlar uchun mo‘l- 
j a l l ^ n g a e d i. P a la sso uchun 
to 'g ‘ ribi::hakli hajm aniqligi, tarz 
kornpozsiyalarning bosiqligi, uch 
qavatli g'rizontal boMmalar, tarz- 
larning xahar ko‘chalariga qara- 
tiiganlig; galereyalar bilan o'ral- 
gan kvad^tli ichkari hovlilar xos 
T arzlar 
tekislikda m e’moriy konv 
pozitsiya'asvjri order tizim i aso- 
sida yechlgan (25-rasm ).
X V II 
asr m e ’m orchilik mar- 
kazi Rimia — Papa davlati роУ" 
taxtiga kc chdi. Bu yerda Yuqori 
Renessan-buyuk m e’mori D.Bra-
25-rasm.
Florensiyadagi M edichi-Rikardi 
palassosi (1435-A.Mikelosso).

---

nte (1444—1514), m arkazlashgan kom pozitsiyali T em petto m aqbarasini 
, 02) qurgan, shakllarning u y g ‘unligi va klassik m utanosibligi bu davrga
1 - sokinlik va buyuklikni ifodalaydi. U ning eng ulkan asari V atikan hovli- 
jijri Unga m uqaddas Pyotr ibodatxonasi g‘oyasi tegishli bo'lib, uning qurili-