M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori

hi vafotidan 
keyin boshqa m e ’m o rla r to m o n id an bajarilgan.
S o ‘nggi 
Renessans (XVI asrn in g ikkinchi yarm i) va keyingi davr m e ’- 
morchiligiga M ikelanjelo B u o n arro ti ijodi katta t a ’sir o ‘tkazdi. U R im da 
Kapitoliy m a y d o n i 
(1546) m ajm uasini yaratdi — k o ‘lamli m ajm ua G ‘arbiy 
Yevropa 
arxitektura tarixida ilk n am unalardan biri bo'lgan, M uqaddas Pyotr 
ibodatxonasi 
binosining asosiy qism ini tikladi. Ibodatxona gum bazi diam etri 
42 m antablementga ajratilgan baraban ustida o ‘m atilgan, kichkina derazalar 
ulkan 
pilyastralar o 'rta sid a qisilib qolgan.
Italiyada yaratilib, R enessans m e ’m oriy g'oyalar va shakllar XVI asrda 
Yevropaga tarqalib ketgan. A m m o R enessans shakl va detallar ishlatilishi 
mexanik holda bo'lganligi u ch u n R enessans m e ’m orchiligi tizim ini yuzaki 
tushunish hollari oqibatida b ino konstruksiyalari bilan b o g ian m ag a n .
XVI—XVII asrda saroylar, koshonalar va ehrom lar qurilishi davom
etgan, shakli b o ‘yicha boy, plastikasi ko‘proq b o ig a n . Bu uslub barokko 
(ital. barocco — g ‘aroyib, g ‘alati) n om ini olgan, R enessansni m urakkab- 
lashtirilgan, shakllarni t a ’sirch an li t a ’kidlab tugatgan. U n ing asoschisi 
me’mor, haykaltarosh va rangtasvirchi M ikelanjelo B uonarroti Florensiya- 
dagi M edichi kapellasi (katoliklarning kichik ibodatxonasi) (1520—1534) 
va Laurensiana kutubxonasi vestibulida plastikani ifodalovchi barokko m e’­
morchiligiga asos solgan, bunda m e ’m orchilik ham d a haykallar shakllari 
g'ayratli va cheklangan kuchini ifoda etgan.
26-rasm.
Rim. M uqaddas Pyotr ibodatxonasi (1547 — 1564 — Mikelanjelo Buonarotti, 
1607-yildan — K.Maderna, 1656—1667 — L.Bernini).
41

---

Barokko m e’m orchiligida katolik ehrom lari tarzi va ichkariiari ауы I
dabdabali b o ig a n , m asalan, Rimdagi m uqaddas Pyotr ibodatxonasining ya 
tarzi (1614, K .M aderna) va hasham atli kolonnada (1598— 1680, 
L.Bernin*! 
ibodatxonaning oldidagi oval m aydonni o ‘z ichiga qam rab olgan 
(
2 6
-rasJ
Barokko uslubiga n o to ‘g‘ri chiziqli tarxning chizm asi, murakkab ko'laJ 
qurilishlar, ovallarni ko‘p ishlatish, qirqilgan frontonlar, biriktirilgan ustun]a 
va pilyastralar xos.
B arokko davrida m ajm uaviy qurilish uslublari rivojlangan edi. 
RimcU 
K apitoliy tepaligi m ajm uasi (1546, M ikelanjelo) bir necha Saroy 
binolarinj 
trapetsiyali m aydon atrofiga va unga yetaklagan tan tan a li 
zinapoyala^j 
birlashtirgan. M ajm ua g ‘oyasi asosida R im ga kirishda oval tarxli del 
Popo|c 
(1662) m aydoni va u n d an tarqalgan uch ko‘cha b o ‘lgan.
B arokko har bir g'arbiy Yevropa m am lakatlarida feodal-katolik jaholai 
uslubi sifatida o 'zg ach a nam oyish etgan.