M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori

0 ‘rta hukmronlik davrida 
(m .a w . X X I—X XV III asr) qoyali m aqbara- 
lari keng tarqalgan. U lar a n ’anaviy n aqshlar bilan bezalgan, kirish qismi 
o ‘rtasi k o ‘tarilgan m ahobatli m inoralar (pilon) va ikki qatorli ustunli, tepasi 
ayol boshli, sigir quloqli kapitellari bilan bezatilgan G a to r ilohi — yangi 
shaklli ehrom lari paydo b o ‘ldi.
Yangi hukmronlik davri 
(m .a w . X V I—XI asr), M isr m e ’m orchiligining 
gullagan vaqti — eh ro m lar usti yopiq ustunli zal va devorlar bilan o ‘ralgan 
yopiq hovlidan iborat. E hrom tarzi N il daryosi tom onig a yuzlangan, un d a 
buqa va q o ‘y kallali (A m on xudosiga b ag‘ishlangan, afsonaviy jonivorlar) 
sfm kslar bilan bezatilgan xiyobon b o ‘lgan. E hrom tarzlari ikki a n ’anaga 
tayanib, kirish qismi ikkita ustunsifat m inoralari o 'rtasida joylashgan. Kirish
12

---

е )
3-rasm.
Karnak ehrom ining tarzi: 
a —
pilonli kirish tarzi; 
b
— Xonsu ehrom i, 
aksonometriya; 
d
— Xonsu ehrom i, ko'ndalang kesma; 
e
— Karnak gipostil zalini 
yoritilish u s l u b i; /— mastabalar.
qismi va pilo n lar o ‘rtasidagi b o 'rtm a yarim aylana shaklidagi karniz bilan 
bezalgan. Pilonlar oldida firavnlam ing ulkan haykallari va obelisk o ‘m atilgan 
О -a, b, d
rasm lar), ularning tepasiga alvonlar tik lan ar edi.
E hrom tarxlari to ‘g ‘ri burchakli, asosiy qism lari m arkaziy o ‘qlarda; 
chetlari ustunli (perestil) ochiq hovlilar, ustunli zal (gipostil), tepa qism i 
ancha k o ‘tarilgan y o ‘lak, ibodatxona, om borxona joylashar edi. E hrom
13

---

4-rasm.
Luksordagi A m on ehrom i (Rekonstruksiya).
joylashgan t o ‘g‘riburchakli hovli atrofi zich tosh bilan o ‘ralgan. Luksorda 
A m on eh ro m i saq lan g a n (4 -rasm ), unin g asosiy hovliga kirish qismi 
m ahobatli m inorali peshtoq shaklida bajarilgan. Kam akdagi Am on ehromida 
gipostilli zal ustunlarining balandligi 20,4 m, diam etri 3,4 m (5-rasm ). 
Yangi hukm ronlik davrining m e ’m orchiligiga xos odam ning ustidan hu k m ­
ronlik hissi, buyuk m e ’m oriy shakl, k o ‘p karra takrorlanuvchi m ahobatli 
elem en tlar — u stu nlar, m inoralar, sfm kslar mavjud.
Arxeologik topilm alar qadimgi M isr shaharlarining m arkaziy qismi bilan 
k o ‘chalari to ‘g ‘riburchak holatda kesishgan va aniq tashkil etilganligini 
k o ‘ramiz. M arkazda saroy va ibodatxona, om borxona, kazarm alar, zodagon- 
larning uylari, ch etd a esa h u n arm a n d lar va kam bag‘allar uylari qu rilar edi.
S o ‘nggi davr 
paytida (m .a w . X I—IV asr) M isrni assoriylar, forslar 
bostirar edilar, lekin m e ’m oriy a n ’an alar Iskandar Z u lqarnayn hukm ronlik 
qilganda ham , m am lakatga antik m e ’m orchilik t a ’siri kirib kelganda ham , 
ehrom larning um um iy k o ‘rinishi an ch a sust va tantan asiz b o lg a n d a ham
y o ‘qolm agan edi.
5-rasm.
Karnakdagi Amon ehrom i (Rekonstruksiya).

---