M. A. Yusupova San’atshunoslik iti direktori, Arxitektura doktori

ohaktoshni^
yum shoq m ahalliy xilidan qurilgan. Ellin m e ’m or ustalari m .a w .
VII asrd
jiddiy o ‘ylangan ustun oralig‘i va ularning ustida o ‘rnatilgan shift, 
k o ‘tari
turuvchi va k o'tarib turm aydigan bino qismlari ratsional m uvozanat 
tizimin
ishlab ch iq d ilar (1 0
-a
rasm ). Bu yaxlit, konstruktiv va bezak 
qismlarininj
m oyilligi, b in o lar qism iga n isbatan o ‘rnatilgan m a ’lum tartib
ularninj
oM chovlarini m a ’lum nisbatini badiiy o ‘ylangan tizim i 
order 
(Iotinch
ordo — tartib ) deb nom oldi.
10-rasm.
Afina, 
a —
Akropol umumiy 
ko‘rinish (Rekonstruksiya). 
b
— Afmadagi Akropol tarxi.

---

Yunon 
m e’m oriy orderi m azkur asosiy elem en tlard an tashkil topgan: 
uch 
zinali 
stereobat 
— eh ro m n in g poydevor qism i; ustun — baza, tan a va 
kapitel; 
antablement 
(inshootning tepasini berkitadigan qismi) o ‘z navbatida 
a r x i t r a v
(balka-bolor), friz va kam izga bo'lingan. A ntablem entdan yuqori — 
uchburchak 
shak lida, tepasi qiya to m — fronton bilan berkitilgan.
Yunon 
m e’m orchiligining shakllanishi jarayonida aw al ikki asosiy order: 
dorik va io n ik , 
so 'n g ra (m .a w . 430-yil) K o rin f appolon ehrom i xonasida 
Bassada (Ik tin ) 
paydo b o ‘lgan. U la r qism va m utanosiblikda farq qilar edi. 
Dorik m e ’m o r c h ilig i 
sodda va m ard o n a v o r shakllar; ionik — yengil, sarv- 
qomat, n ozik ; 
k o rin f — serbezakligi bilan ajralib turgan. D orik va ionik 
usullari lo y - y o g ‘o c h
im oratlarid a, arxitektura elem entlari zarur konstruktiv