М а р к е т и н г асосий маркетинг тушунчалари ва замонавий сўзларининг қисқача изоҳли луғати

Маркетинг ахборотлари (marketing information) – фирма (корхона)нинг маркетинг режаси ёки унинг қандайдир элементларини ишлаб чиқишда,ҳаётга татбиқ этишда ҳамда қайта кўришда ишлатилади.
Маркетолог (marketologist) – бу маркетинг муаммолари билан шуғулланадиган профессионал мутахассис. Маркетолог – мутахассисларига қуйидагилар киради: маркетинг муаммолари тадқиқотчилари (маркетинг ахборотларини таҳлил қилувчилар); янги товарларни бозорга чиқарувчи мутахассислар; нарх ва нарх сиёсати бўйича менежерлар; савдо воситачилари ёки бевосита харидорлар ва сотув ҳажми ҳамда таркибини режалаштирувчилар билан шуғулланувчи мутахассислар; силжитиш бўйича мутахассислар (реклама, PR, кўргазма ташкил этувчилар, интернетда ишловчилар ва бошқалар).
Маркетинг ахборотларини тўплаш методлари – бу бозор ва талаб ҳақидаги керакли бўлган ахборотларни олиш бўйича усул ва йўллардир. Маркетинг ахборотларини тўплашнинг бешта асосий услубини кўрсатиш мумкин:
-ҳужжатлар таҳлили;
-кузатув;
-сўров;
-тажриба ўтказиш;
-эксперт баҳолашлар.
Юқорида келтирилган ҳар бир услублар ўзининг турларига эгадир.
Маркетинг сиёсати (marketing policy) – бу қабул қилинган маркетинг концепцияси орқали амалга оширилади. У ўз ичига товар-ассортимент сиёсатини, нархни шакллантириш сиёсатини, корхонанинг товар ва хизматлари тақсимотини ҳамда силжитиш сиёсатини олади. Корхона раҳбарияти томонидан истеъмолчининг маркетинг концепцияси ёки маркетинг ҳамкорлик муносабатлари қабул қилингандан сўнг, маркетинг сиёсатининг асосий йўналишлари ишлаб чиқилади ва у ҳужжат асосида расмийлаштирилади.
Маркетингнинг умумий самарадорлиги (total marketing efficiency) – бу маркетинг чора-тадбирларини амалга ошириш натижасида иқтисодий ва коммуникатив самара олиш билан таърифланадиган интеграл кўрсаткичдир. Маркетингнинг умумий самарадорлиги маркетинг комплексининг барча “4P” элементлари самарадорлигини таҳлил қилиш ва жамлаш асосида ҳисоблаб чиқилади.
Маркетингни режалаштириш (marketing planning) – бу бозор, ташқи ва ички маркетинг муҳитлари бўйича ахборотларни узлуксиз равишда тўплаш ва таҳлил қилиш ҳамда уларни ривожланишини режалаштириладиган истиқбол учун фирма фаолияти мақсадларини белгилаш ва уларга эришиш воситаларини прогнозлаш жараёнидир. Маркетингни режалаштириш фирманинг барча фаолиятини режалаштиришни асосий элементи ҳисобланади. У ўз ичига қуйидагиларни олади: товар ассортиментини ривожлантиришни ва шу жумладан, уни янгилашни, ўзгартиришни режалаштириш, нархни режалаштириш, маҳсулот тақсимоти ва сотувини режалаштириш ҳамда уни бозорга силжитишни режалаштириш. Маркетингни режалаштиришни бу йўналишлари алоҳида товарлар ёки хизматлар, бозорлар, ҳудудлар бўйича амалга оширилади ва ундан сўнг фирманинг умумий режасига киритилади.