Личинка хордалилар (Urochordata) ¸ки šобиšлилар (Tunicata) кенжа типи

Tishli kitlar (Odontoceti) kenja turkumi vakillarining tishlari bo`lishi bilan xarakterlanadi. Odatda, ularning tishi juda ko`p va bir xilda konussimon shaklida bo`ladi. Tishlarining soni 240 tagacha boradi. Bu tishlar faqat oziqni ushlab turishga yordam beradi. Ularga Uzoq Sharq dengizlariga o`tadigan g’oyat katta kashalot va xilma-xil delfinlar kiradi.
Tishli kitlarning teri usti qatlami yalang’och, hech qanday jun va qil yo`q. Tishli kitlar kenja turkumi vakillarining uzunligi 1,2 m dan 21 m gacha boradi. Burun teshigi bitta. Bosh suyagining yuz qismi assimetrik bo`lib, pastki jag’ kalla suyagidan kalta, uning oldingi qismi harakatsiz birikkan. Tishli kitlarning asosiy mo`ljal olish usuli-exolokatsiya hisoblanadi.
Eshitish va tovush organlari yaxshi rivojlangan. Burun teshiklarining biri exolokatsiya davrida tovush apparatiga aylanadi. Masalan: delfinlar o`ljasini axtarib topish uchun ultratovushdan foydalanadi. Ular qirsillashga yoki qisqa-qisqa xushtakka o`xshash tovush chiqaradi. Exolokatsiya va eshitish organlari orqali ular o`zoro bog’lanadi, ozig’ini topadi va suv ostida mo`ljal oladi.
Tishli kitlar kenja turkumining bir necha oilalari (kashalotlar, daryo delfinlari, delfinlar) va 74 ta turi bor. Ko`pchiligi gala-gala bo`lib yashaydi. Deyarli hammasi dengiz va okeanlarda tarqalgan. Baliqlar, boshoyoqli mollyuskalar va qisqichbaqasimonlar bilan oziqlanadi.
Kashalotlar (Physeteridae) oilasiga 2 ta tur kiradi. Kashalot (Physeter catodon) tishli kitlarning eng yirigi hisoblanadi, erkagining bo`yi 21 m gacha va og’irligi 80 t gacha, urg’ochisining uzunligi 13 m gacha boradi. 300 m gacha, ba`zan ozuqa topish uchun 2000 m gacha suv tagiga sho`ng’iydi. Rangi to`q qo`ng’irdan to`q jigar ranggacha bo`ladi. Ular 1000 m chuqurlikda 1,5 soat turishi mumkin. Poligam, 5-6 yilda jinsiy voyaga yetadi. Bo`g’ozlik davri 16-17 oyga to`g’ri keladi. 50 yilgacha umr ko`radi. Dunyoda kashalotlarning miqdori 600 mingtagacha boradi.
Daryo delfinlari (Platanistidae) oilasi vakillari tishli kitlarning orasida eng qadimgilaridan hisoblanadi. Ular miotsenda paydo bo`lgan. Janubiy Amerika, Hindiston va Xitoyda daryolarda yashaydi. Tipik vakillariga amazonka iniyasi (Inia geoffrensis) kiradi. Ular baliqlar, chuvalchanglar va mollyuskalar bilan oziqlanadi.