Laboratoriya mashg’ulotlari tuzuvchilar

Hisoblab chiqarish.

Moddaning molecular og’irligi M ni hisoblab topish uchun yuqorida keltirilgan formula (2) dan foydalaniladi, V, g va T larning qiymati esa o’lchash yo’li bilan topiladi. Gaz hajmi V millilitr hisobida, gaz bosimi p esa simob ustunining millimetrlari hisobida ifoda qilinganligidan gazning universal konstantasi qiymati ham shu o’lchov birliklarida olinishi kerak, ya’ni:

Gaz o’lchash nayi ichiga yig’ilgan havo bosimi p ning qiymatini topish uchun tajriba o’tkazilayotgan temperaturada barometric bosim b ni, suv bug’i bosimi l ni va gaz o’lchash nayida qolgan suv ustunining balandligi h ni bilish kerak. Bunda b ning qiymati baromrtrga qarab yozib olinadi, l ning qiymati esa

1-jadvaldan (ilovaga qarang) topiladi; suv ustunining bosimi simob ustunining millimrtrlari hisobiga aylantiriladi, buning uchun tajribada kuzatilgan suv sathlari ayirmasi h simobning solishtirma og’irligiga, ya’ni 13,6 ga bo’linadi.
Shunday qilib,


hosil bo’ladi.
Formula (2) da absolute temperatura T o’rniga uning qiymati, ya’ni 273,16+t qo’yiladi.

Bundan
kelib chiqadi.
Moddaning molecular og’irligi o’ndan bir ulushgacha aniqlikda hisoblanadi; yuzdan bir ukush esa yaxlitlanib tashlab yuboriladi.
Kuzatish natijalarining yozilishi tartibi.

Modda solingan ampula og’irligi g₂, г hisobida…………………………….

Bo’sh ampula og’irligi g₁ г hisobida........................................................
Tekshirilayotgan modda og’irligi g= g₂-- g₁ hisobida……………………….
Havo temperaturasi t C hisobida…………………………………………….
Barometr ko’rsatayotgan bosim b, мм simob ustuni hisobida………………………................................................................................
Suv sathlari ayirmasi h, мм suv ustuni hisobida…………………………….
Asbobdan siqib chiqarilgan havo hajmi V, мl hisobida.................................
Tajriba o’tkazilayotgan temperaturada suv bug’ining bosimi мм simob ustuni hisobida.............................................................................................................
Yotiq holda qo’yilgan nay ichidagi havo bosimi simob ustuni hisobida..........................................................................................................
Topilgan molekular og’irligi M .....................................................................