Laboratoriya jumıs №1



Download 122,77 Kb.
bet42/65
Sana26.04.2022
Hajmi122,77 Kb.
#583657
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   65
Bog'liq
тилеу

Transpozonlar DNK molekulasında bir jaydan ekinshi jayg`a o`tkenda ma`lim bir gen menen birigedi, natijada mutatsiya payda boladı. Transpozonlardın` ornın o`zgertiriw aqıbetinde genetik materialdın` deletsiya yamasa inversiyası, eger olar DNKnın` jan`a bo`legine barıp qosılsa, 5–9 jup nukleotidlardın` duplikatsiyası ju`zege keledi.
Mutatsiyag`a ushırag`an bakteriya kletkasının` fenotipik o`zgerislerine bola mutatsiyalar neytral, shartli-letal ha`m letal tu`rlerge bo`linedi. Neytral mutatsiya fenotipik belgilerdin` o`zgerisinde ko`rinbeydi, sebebi bunda fermenttın` funktsional iskerligi o`zgermeydi.
Ferment du`zilisine ta`sir etip, lekin onın` funktsional iskerligin o`zgertirmeytug`ın mutatsiyalar shartli-letal mutatsiyalar dep ataladı. Bakteriya kletkaları sırtqı ortalıq jag`dayına qarap o`zinin` jasaw qabiletin saqlap qalıwı yamasa onı jog`altıp qoyıwı mu`mkin. Ma`selen ts–mutant (temperaturag`a sezgir bakteriyalar 37°S islewshi fermentlerdi sintez ete alsa, , 42°Sda bul belgisin jog`altadı. Biraq, bakteriyanın` jabayı tu`rinde fermentler aktivligi eki temperaturada da joqarı boladı.
Letal mutatsiyalarda, bakteriya kletkaları tirishiligi ushın zarur bolg`an fermentlerdi sintez etiw qabiletin joyıtadı. Bunday mutatsiyalardın` ko`pshiligi u`lken deletsiyalar (bir neshe genlerdi qamrap alıwshı) yamasa xromasoma mutatsiyalarının` basqa tu`rlerinde gu`zetiledi. Bularg`a, DNK- polimeraza sintezi haqqında axborot tasıwshı genlerdegi mutatsiyalar mısal bola aladı.
Mutatsiyalar fenotipik ko`rinisi boyınsha, morfologiyalıq ha`m bioximiyalıq belgilerdin` o`zgeriwi yamasa joq bolıwınan payda boladı. Ma`selen, bakteriyalardın` morfologiyalıq elementlerine kapsula, qamshı, kletka diywalları, tu`ksheler kirse, bioximiyalıq belgilerine ma`lim bir uglevodlardı parshalaytug`ın, aminokislotalardın` sintezinde qatnasatug`ın fermentler, dari yamasa dezinfekciyalawshı eritpelerge shıdamlılıg`ı kiredi.
Aminokislota, vitamin, tu`rli o`siriwshi faktorlar, azot tiykarlarına muhtaj mutantlar auksotrof mutantlar dep ataladı. Bulardın` o`siwi ushın azıqlıq ortalıqqa, olarg`a zarur o`nimlerdi tayar tu`rinde qosıp beriw lazım.
R-S–dissotsiatsiya. Dissotsiatsiya bakteriyalar o`zgeriwshen`liginin` o`zine ta`n tu`ri bolıp, onın` tiykarında mutatsiya jatadı. Bul jag`day bir tu`rge tiyisli bakteriyalar qattı azıqlıq ortalıqqa egilgende, eki tu`rli koloniyalardı payda etedi. Birinshi tu`ri S-koloniyalar (ingl. smooth – tegis) tiykarg`ı koloniyalar esaplanıp ko`p bakteriyalarg`a tiyisli. S-koloniyalar domaloq, shetleri tegis, bo`rtken , jıltıraq ko`riniste boladı. R-formadag`ı koloniyalar (ingl. rough – gedir-budır) shetleri tegis emes boladı.
Dissotsiatsiya protsessinde patogen bakteriyalardın` virulentlik, antigenlik ha`m basqa biologiyalıq qa`siyetleri o`zgeredi. Bakteriya koloniyalarının` rawajlanıwı (dissotsiatsiya) bir jo`neliste bolıp, S dan R-formag`a, ayırım waqıtlarda , aralıq silekey M-formadag`ı koloniyalardı payda qılıw basqıshı arqalı o`tedi. Koloniyalardın` R-formadan S-formag`a o`tiwi kem ushıraydı. R-formadag`ı bakteriyalar kletka diywalındag`ı LPSti sintez qılıwda qatnasatug`ın fermentlerdin` payda bolıwın kontrol` etiwshi bir topar genlerde payda bolg`an mutatsiya esabınan ju`zege keledi. Esherixiya ha`m shigella turkumine tiyisli bakteriyalar tu`rlerinde bunday mutatsiyalar ko`p ushıraydı.
Ko` p patogen bakteriyalar a`sirese qattı azılıq ortalıqlarda S-formadag`ı koloniyalar payda etedi, biraq tuberkulyoz, chuma, ku`ydirgi ha`m basqa geypara keselliklerdin` qozg`atıwshılarına tiyisli emes, sebebi olar R-formadag`ı koloniyalardı payda etedi.
S-R–dissotsiatsiyag`a sebeb bolatug`ın mutatsiyalar insertatsion mutatsiyalarg`a kiredi, sebebi olar xromosomadan tıs jaylasqan genetik faktorlardın`, sonday-aq mw`tadil faglardın` bakteriya xromosomasına ornalasıp alıwı na`tijesinde payda boladı. Eger mutatsiya natiyjesinde gramm teris bakteriyalardın` LPS tin` quramında bolatug`ın polisaxarid shınjırındag`ı determenantlardın` payda bolıwın kontrol` etiwshi genler o`zgerse, ol waqıtda R-mutantlar payda boladı. Olardın` tiykarg`ı biologiyalıq qa`siyetleri ha`m o`zgeredi. R-S–dissotsiatsiya, buwma bakteriyasında mw`tadil faglar lizogenizatsiyası menen baylanıslı. Sonday-aq, R-formadag`ı buwma bakteriyası toksin ajıratadı. Basqa bakteriyalarda, R-formadag`ı koloniyalar, xromosomag`a R-plazmida, transpozon yamasa Is–izb-izliklerinin` birigiwi na`tijesinde ha`m payda boladı. Piogen streptokokklardın` R-forması rekombinatsiya natiyjesinde ju`zege keledi.
Dissotsiatsiya ayırım juqpalı keselliklerdin` bakteriologiyalıq diagnozın quramalastıradı.

Download 122,77 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   65




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish