Кудрат мусаев таржима назарияси


Вдруг он н еож ид анно скорчил соверш ен н о еврейское лицо и



Download 11,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/117
Sana01.07.2022
Hajmi11,86 Mb.
#727065
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   117
Bog'liq
Qudrat Musayev. Tarjima nazariyasi asoslari

Вдруг он н еож ид анно скорчил соверш ен н о еврейское лицо и, 
ломая язык, сказал: « Ш в а б о д а !» - Б П О , 239 // Ксйин у бирдан 
яхудий баш араси н и тириштирди-да, сузни бузиб: « Х у р я т !» - 
деди - О К Б Е , 198.
Асарда нуткий тасвири сузларнинг нотугри талаффузи воси­
тасида яратилган узга тил вакилларининг тили таржима тилига 
якин булса, яъни улар бир хил тиллар тизимига мансуб булсалар
персонажлар нутки хусусиятининг таржимада берилиши йуллари- 
ни кидириб юришнинг хожати йук. Тасвирланган нутк п ерсонаж ­
нинг уз тили унсурлари иштирокида талкин этаверилади. У ш бу 
хол нуткий тасвирни хакконий тиклаш билан бирга китобхонга 
яхши тушунарли хам булади. Бу масалада М. Ш олоховнинг «Тинч 
Д он » эпопеясининг иккинчи китобини узбек тилига угирган тар­
жимон Миркарим О сим ов хизмати ибратомуздир: ингуш тили та­
лаффузи, оханги таржимада кунгилдагидек акс эттирилган:
Братья казаки! Зачим такой большой шум? Вы хотите войны? 
Пожалуйста! М ы будем воивать. Н и страш на! Зовси м ни 
страш на! Сегодня же мы вас разыдавим. Д ва полка горцев 
идут за наш им спином - ТД, И, 138 // Казак кардош л ар! Нечун 
бу кадар гавго эд ирсиз? С и з вуруш м оги истайсиз? М архам ат! 
Биз вуруш амиз. Куркмаймиз. Бу кун сизи эзиб тузитажагиз! 
Ортимиздан икки полк догилликлар галмакдадир - ТДн, И, 168.
Бошка тизимга мансуб тилда яратилган асар таркибида тас­
вирланган кардош козок, киргиз, туркман ёки татар халклари фар- 
зандлари нутки хам узбек тилига уларнинг уз тиллари унсурлари 
ёки улар узбекча сузлашганда йул куйишлари мумкин булган ха- 
то ва камчиликлар иштирокида талкин этаверилади. Ёки, украин 
нутки тасвири берилган б и рор нославян тизимига оид тилдан рус 
тилига асар таржима килинганда хам, ру с ва украин тилларининг 
бир хил тиллар оиласига мансубликлари туфайли, ру с таржимони 
персонаж нутки тасвирини украин русча сузлашганда нуткида
141
www.ziyouz.com kutubxonasi


саклаб колиши мумкин булган украинча унсурлар воситасида бе- 
раверади.
А. 
М . Горький узининг «Тубанликда» номли пьессасида та­
тар кишиси нутки тасвирини яратган экан, узбекча таржимада бу 
хусусият тасвири яратилган татарча нутк узбек тилига угирили- 
ши анъанаси асоси д а айрим татарча сузлар ва суффикслар срда- 
мида намунали талкин этилган:
Здесь мертвый нельзя, здесь живой спать будет - НД, 147// 
Бу ерга улик тугри келмий, бу ерда тириклар ётарга тийиш - 
Т, 401.
Ёзувчилар персонаж лари нуткини доим фонетик талаффуз 
жихатидан бурттириш оркали тасвирлайвермасдан, баъзан асосий 
эътиборни, ю корида кайд этилганидек, уларнинг умумхалк ада­
бий тилидан лексик ва грамматик жихатлардан чекинишларига 
хам каратадилар. Бу купрок персонажларнинг аслият мансуб бул­
ган тилда сузлашганларида адабий меъёрнинг кайси сохасида 
купрок чекинишларига боглик булади. Росси я фукаролари бул­
миш яхудийларнинг нуткий тасвири ифода этилганда, аксарият 
холларда лексик ва грамматик нуксонлар кайд килинмайди, бал­
ки акцент-талаффуз жихатидан йул куйиладиган хатоликларгаги- 
на эътибор каратилади: немис ва кавказ халклари нуткида ф он е­
тик талаффуз билан бир каторда, лексик ва грамматик чекиниш- 
лар хам, бош ка купчилик халклар нуткида эса лексик ва грамма­
тик нуксонларнинг узларигина кузга купрок ташланади. Биноба- 
рин, таржимоннинг хам п ерсонаж нуткида хайси жихат атайлаб 
бурттирилган булса, уш а томонга купрок ахамият бериш и мак- 
садга мувофикдай туюлади. Бу усул китобхоннинг п ерсонаж нут­
ки тасвири хакида хакконий тасаввурга эга булиши учун имкон 
яратади. А м м о шундай холатлар хам кузатиладики, асар п ерсон а­
жи таржима тилида сузлаганда адабий тилнинг аслиятда кайд 
этилган сохаси д а эмас, балки бош ка сохаларида нуткий меъёрдан 
чекиниш холларига йул куяди. Бундай пайтларда шаклланган 
нуткий анъанага ри оя килиш зарурати тугилади. Ш у жихатдан М . 
Ш ол оховнинг «Тинч Д он » романида тасвирланган калмок нутки 
ва унинг таржимасидаги аслиймонанд грамматик хатолар аха- 
миятга моликдир:
- Где твоя старика?
- На фронте. Где же ему быть, - грубо ответила Ильинична.
- Веди дом, обыск делаю буду - ТД, IV, 203.
- Сеники чол каерда?
142
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download 11,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   117




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish