Klinik laboraтoriya тekshirish usullari

Axlatni mikroskopik tekshirish. A. Zaruriy materiallar: yangi
axlat namunasi.
B. I s h n i n g b o r i s h i :
1. Namunali idish yorlig‘ida bemor haqida ko‘rsatilgan ma’lumot
laboratoriya tahlili uchun berilgan yo‘llanmadagi ma’lumotga to‘g‘ri
kelishiga ishonch hosil qilinadi.
2. Namunalarni navbati bilan bitta-bittadan tekshiriladi.
3. Banka qopqog‘i ochiladi.
4. Axlatning rangi, konsistensiyasi, unda qon, shilimshiq yoki
yiring (polimorf yadroli leykotsitlar), gijjalar, tasmasimon
chuvalchanglarning segmentlari yoki voyaga yetgan ostritsalar
(bolalar gijjalari) bor-yo‘qligi tekshiriladi.
5. Banka qopqog‘ini berkitib qo‘yib, keyingi namunaga o‘tiladi
yoki bir yo‘la nam preparat tayyorlab olinadi.
6. Natijalarni aniq va to‘liq qilib yozib olinadi.
Yodda tutish kerak! Bir yo‘la talaygina namunalar keltirilgan
bo‘lsa, dizenteriya amyobasi bor-yo‘qligini aniqlab olish maqsadida
qon va shilimshiqli namunalarni mikroskopik tekshirish uchun
birinchi galda tayyorlash kerak. So‘ngra suvdek suyuq axlat
tekshiriladi, chunki harakatchan trofozoitlar aynan ana shunday
axlatda bo‘lishi mumkin.
Natijalarni yozib olish sistemasi:
Rangi
Konsistensiyasi
Kiritmalar
qora
yarimshakllangan
qon 

to‘q jigarrang
shakllangan
qon 

ko‘pikli
suvsimon
shilimshiq 

yiring 


---

73
D. Normal natijalar. Axlat, odatda shakllangan, to‘q jigarrang
tusda bo‘ladi, unda qon, shilimshiq, yiring, gelmintlar va ularning
segmentlari bo‘lmaydi.
E. Patologiyasi. Oqish tusda va ko‘pikli axlat lambliozda va
ichakdagi so‘rilish jarayonlarining izdan chiqishi bilan birga, davom
etadigan boshqa infeksiyalarda bo‘ladi. Oqish tusli va ko‘pikli axlat
obstruktiv sariq kasalligida ham kuzatilishi mumkin.
Axlatda qon va shilimshiq bo‘lishi:
— amyoba dizenteriyasiga, ichak shistosomozlariga;
— og‘ir T. trichura invaziyasi;
— parazitlarga aloqasi bo‘lmagan boshqa kasalliklar, masalan,
batsillar dizenteriya, Compylobacter qo‘zg‘atgan enterit, yarali
kolit, ichak o‘smasi va bavosilga ishora qilishi mumkin.
Axlatda yiring hujayralari bo‘lishi:
— ichak yo‘li yallig‘lanishiga;
— batsillar dizenteriyaga (yiring hujayralari ko‘p bo‘lganida);
— amyoba dizenteriyasiga ishora qilishi mumkin (yiring
hujayralari kamroq bo‘lganida).