Кбк: 60. 5(5Ў) 31 Санжар Юлдашев Социологик тадқиқот методологияси [матн] / С. Юлдашев. Т.: Тошкент ислом университети, 2018. 228 б. (575. 1) Кбк: 31

Кўчадаги сўров 

Қўлланилиши
Ушбу сўров технологияси ўрганилаётган муаммони кўпроқ 
кўча-кўйда кузатиш осон бўлганда, йўловчилар орасидан аҳолининг 
турфа хил ижтимоий-демографик гуруҳларининг фикри талаб 
этилганда ҳамда дала тадқиқоти тезкор услубда ўтказилиши назарда 
тутилганда қўлланилади. Масалан: йўловчиларнинг йўл ҳаракати 
қоидаларига муносабати, аҳолининг санитар ва экологик маданияти, 
соғлом фуқароларнинг ногирон ва кекса фуқароларга ижтимоий 
бағрикенглиги ва ҳурмати каби масалалар бўйича кўча сўровини осон 
ўтказиш мумкин.

Ўтказиш услубиёти 
Интервью кўчада, ёки савдо шохобчаларидан чиқиш жойларида, 
савдо шохобчаларида, ёки истеъмолчилар тўпланадиган жойларда, 
жамоат жойларида, ёки бир нуқтада туриб, ёки юрган ҳолда 
ўтказилади.

---

27

Кўчадаги сўровнинг афзалликлари 
– сўровнинг тезкор ўтказилиши;
– тадқиқот муаммосининг ҳаётий тақдимоти кўриниб туриши;
– респондентларнинг алоҳида гуруҳларини жалб қилиш имко-
ниятининг осон кечиши.

Кўчадаги сўров камчиликлари
– интервью вақтининг чегараланганлиги (5-10 дақиқагача);
– интервью олувчилар ишини кузатишнинг нисбатан мурак-
каблиги; 
– об-ҳаво шароитларининг кучли таъсири (қор/ёмғир/совуқ/
шамол);
– савдо шахобчаларида (магазиндаги сўровлар/истеъмолчилар 
тўпланадиган жойлардаги сўровлар) сўров ўтказишга рухсат олиш 
пайтидаги қийинчиликлар, бунга кўп вақт сарфланиши мумкин.
1)
 
Масофавий сўровлар
– респондент билан тадқиқотчининг 
шахсан учрашмасдан, ахборот-коммуникация воситалари ёки 
воситачи шахслар ва ташкилотлар орқали ўтказиладиган сўров 
гуруҳи. Уларга қуйидагилар киради:
Телефон орқали сўров 

Қўлланилиши
Сўров ўтказишнинг ушбу усули маълум ижтимоий муаммолар 
юзасидан тезкор тадқиқотларни ўтказишда ниҳоятда қўл келади.
Бундан ташқари, кўпинча тадқиқот объектлари тарқоқ жойлашганда 
қўлланилади.

Қўллаш услубиёти 
Биринчи босқичда салоҳиятли респондентларнинг тўлиқ 
маълумотлар базаси шакллантирилади. Иккинчи босқичда, 
шакллантирилган маълумотлар базасидан саралаш йўли билан 
сўровни ўтказиш учун бир қанча абонентлар ажратиб олинади. 

Телефон орқали сўров афзалликлари 
– сўров ўтказилишининг тезкорлиги;
– кенг географик қамров имконияти;
– сўровнинг бошқа турлари билан қамраб олиниши қийин 
бўлган респондентлар (кексалар, ногиронлар, ҳомиладорлар ва б.) 
гуруҳларини қамраб олиш имконияти;

---

28
– интервью олувчилар ишини кузатиш осонлиги.

Телефон орқали сўровнинг камчиликлари 
– интервью давомийлигининг қатъиян чекланиши (7 дақиқагача);
– стимул материаллардан фойдаланиш имкониятининг йўқлиги;
– айрим маъмурий-ҳудудий субъектларда телефонлаштирилиш 
даражасининг пастлиги.