Katalitik modifikasiyalash

13.1-jadval 
Paxta moyini gidrogenlash jarayoniga katalizator(N-820) miqdorining ta’siri 
(T=
180 
0
C
) 
Gidrogenlash 
davomiyligi, min 
Katalizator miqdori, % 
0,03 
0,05 
0,1 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
20 
100,2 
<20 
97,4 
<20 
93,3 
<20 
40 
92,5 
25,5 
88,6 
24,7 
85,4 
27,2 
60 
81,8 
28,6 
79,2 
29,4 
75,5 
34,4 
80 
75,6 
36,4 
72,4 
37,2 
67,1 
39,6 

---

168 
100 
68,3 
38,2 
64,5 
39,7 
59,7 
46,5 
120 
60,5 
43,3 
58,3 
46,1 
53,8 
48,7 
13.2-jadval 
Paxta moyini gidrogenlash jarayoniga katalizator(N-210) miqdorining ta’siri 
Gidrogenlash 
davomiyligi, min 
Katalizator miqdori, % 
0,10 
0,15 
0,20 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
20 
103,5 
<20 
101,4 
<20 
100,8 
<20 
40 
98,4 
23,1 
96,5 
21,7 
94,5 
24,2 
60 
92,3 
25,2 
88,7 
26,3 
85,3 
28,5 
80 
87,6 
32,1 
83,6 
31,5 
80,2 
33,7 
100 
81,5 
33,2 
79,5 
33,2 
75,8 
35,4 
120 
76,7 
35,6 
74,3 
34,5 
71,3 
36,5 
13.3-jadval 
Paxta moyini gidrogenlash jarayoniga katalizator(Ni:Cu) miqdorining ta’siri 
Gidrogenlash 
davomiyligi, min 
Katalizator miqdori, % 
0,10 
0,15 
0,2 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
Yod soni, 
% J
2
T
er.
, 
0
S 
20 
101,3 
<20 
98,5 
<20 
96,2 
<20 
40 
91,2 
25,8 
89,3 
23,2 
85,9 
27,1 
60 
82,7 
28,5 
80,8 
28,6 
76,4 
34,0 
80 
74,2 
35,3 
71,9 
36,4 
67,4 
39,8 
100 
66,9 
39,1 
64,4 
39,6 
60,5 
46,2 
120 
60,1 
43,5 
57,6 
45,8 
55,8 
48,7 

---

169 
13.1, 13.2 va 13.3-jadvallardagi ma’lumotlardan ko’rinadiki, katalizator miqdori, 
kutilganidek, gidrogenlash jarayonining davomiyligiga jiddiy ta’sir ko’rsatgan. 
Katalizator miqdorini 0,03 dan 0,1 % gacha(N-820) va 0,1 dan 0,2 %gacha(N-210 va 
Ni:Cu) ortishi reaksiya tezligining jadallashishiga olib keladi. Buni gidrogenizat yod 
sonining vaqt bo’yicha o’zgarishiga qarab bilish mumkin. 
Katalizator qanchalik aktiv bo’lsa, gidrogenlash prosessi nisbatan past 
temperaturalarda ham ishlab chiqarish talablariga mos keladigan tezlikda o’tishi 
mumkin. Gidrogenlashning eng aktiv katalizatorlaridan hisoblangan palladiy 
ishtirokida, prosess normal atmosfera bosimida 80-100
0
C temperaturadayoq katta 
tezlik bilan kechadi. Odatdagi nikelli katalizatorlar kamroq aktivlikka ega bo’ladi, 
shuning uchun zavod sharoiti uchun yetarli tezlik, 160-180 
0
C dan boshlab, yuqori 
temperaturalarda namoyon bo’ladi. 
Yog’larni gidrogenlash tuzligiga bosimning ta’siri kattadir. Bosimning 
ortishi bilan gidrogenlash tezligi ham taxminan proporsional ravishda oshib boradi. 
Lekin bunday proporsionallik faqatgina ma’lum chegaragacha – taxminan 5 Mn/m
2
(50 atm) gacha saqlanib qoladi. Gidrogenlash tezligining bosim ortishi bilan 
bo’ladigan ko’payishi katalizator miqdoriga ham bog’liq bo’ladi. 
Gidrogenlash tezligiga yog’ni aralashtirib turishning intensivligi va xarakteri 
katta ta’sir ko’rsatadi. Gidrogenlash vaqtida yog’ aralashtirib turilganda 
katalizatorning muallaq holatda harakatlanishi va uning yuzasiga vodorodning bir 
tekis va to’xtovsiz kelib turishi ta’minlanadi. 
Nihoyat, gidrogenlash tezligi yog’da erigan vodorodning miqdoriga ham 
bog’liq bo’ladi. Vodorodning yog’larda eruvchanligi gidrogenlash apparatida 
bosimning oshishi bilan ko’payadi va shunga muvofiq yog’ni gidrogenlash tezligi 
ham oshadi. Temperatura ko’tarilganda ham vodorodning yog’da eruvchanligi 
ortadi. 

---

170