155
ёки илк бор кўраётган одамлари тўғрисида саволлар беради; келишишни
билади; хушмуомалаликни намойиш этишнинг оддий кўникмаларига эга
(
саломлашиш, хайрлашиш, миннатдорчилик билдириш); бошқалар
билан
барқарор алоқалар ўрнатади, дўстлар орттиради; болалар ва катталар билан
идрок этаётган вазиятни, унинг доирасидан чиқиб кетадиган ҳолатни акс
эттирадиган мавзуларда мулоқот юритади; ёрдам беради, овутади, ўйинчоқ,
қаламлари билан ўртоқлашади; катталар билан суҳбатлашганда савол беради ва
жавоб қайтаради; ўйинлар ташкил этади ва тенгдошлари билан ўйнайди;
ташаббускор, фаол, бўлажак воқеалардан мамнуният ҳис қилади; ўзининг исми-
шарифи, ёши, манзили, оила аъзолари, қайси
мамлакат, шаҳар, қишлоқда
яшаётганлигини билади, ўзи тўғрисидаги маълумотларни болалар билан
алмашади; миллий ва маданий қадриятларни билади ва улар билан
ғурурланади; топшириқларни бажаришда қатъият ва сабр-тоқатни намойиш
этади; тенгдошларига ёқишни истайди; катталар ва болаларнинг руҳий
аҳволини сезади; яқинлари ва тенгдошларига нисбатан ҳамдардлик билдиради;
атрофдагиларни кийимлари ва тили бўйича ажратади; ёқтирган мусиқа
асарларини тинглайди, уларга
нисбатан муносабат билдиради; бадиий асар
қаҳрамони руҳий ҳолатидан таъсирланади ва ўз фикр-мулоҳазаларини
билдиради.
6-
7 ёшда «Нутқ, ўқиш ва саводга тайёргарлик» йўналиши бўйича
ўқув йили охирида болада қуйидаги билим ва малакалар ҳосил бўлиши
лозим: она тилида бемалол сўзлашади; фикрини содда, оддий ва умумий
фойдаланишдаги гаплар ёрдамида ифодалайди; “товуш”, “сўз”, ”гап” тўғрисида
тасаввурга эга; сўздан товушни, унли ва ундош товушларни ажрата олади;
айрим махсус сўзларнинг
маъносини тушунади; ўз ҳис-туйғуларини нутқ
ёрдамида ифодалайди, катталар ва тенгдошлари билан эркин мулоқотга
киришади; буюмларнинг номини айтади ва қиёслайди; ўхшаш ва фарқли
томонларини таърифлай олади; ўз нутқида уюшиқ бўлакли сўзлар, содда, ёйиқ
ва қўшма гаплардан; умумлаштирувчи сўзлар, антоним, синоним ва
омонимлардан фойдалана олади;
шахсий тажрибаси, ўйинчоқлар, буюмлар ва
156
расмлар асосида мазмунли ҳикоя туза олади; гапларни грамматик жиҳатдан
тўғри туза олади; адабий асарлардан, телекўрсатув ва мультфильмлардан баъзи
парчаларни ёддан билади ва ифодали тарзда айтади; ҳикоя ва эртаклар
мазмунини равон сўзлаб беради; бадиий асарларда
тасвирланган яхшилик ва
ёмонлик, одоб ва одобсизликни фарқлайди, ўзи учун ибратли хулоса чиқаради;
саккиз қатор шеърни ёдлайди ва ифодали ўқийди; шеър, эртак ва ҳикояларнинг
муҳим жиҳатларини ажратади; ижодий фикрлайди, эртак, ҳикоя, шеър,
топишмоқ тўқишга, қофия ва сўз ўйинларига қизиқади; бадиий асарни
саҳналаштиришга, қўғирчоқ театри қўйишга қизиқади ва ўзи роль ижро этади;
суҳбат-мунозараларда фаол қатнашади, ўз таассуротларини, фикрларини эркин
ифодалайди; узоқ вақт давомида зерикмай китобни томоша қилади; айрим
маълумотларни йиғишда
китоблардан фойдалана олади; ўзига ёққан бадиий
асарлар ва қаҳрамонларнинг номини айтиб беради; алифбони билади;
намунадан 2-3 та сўзни олиб ёзади ва чизади; ўз исмини ва 2-3 та
оддий
сўзларни босма ҳарфларда мустақил равишда ёзади; гапни сўзларга, сўзни
бўғинларга бўлади; сўзда маълум товушларнинг ўрнини аниқлай олади; сўзда
товушлар кетма-кетлигини аниқлайди; сўздан товушни, унли ва ундош
товушларни ажрата олади; бўғинлардан сўзлар, сўзлар иштирокида гап тузади.
Do'stlaringiz bilan baham: