Jismoniy tarbiya

Talabalarni tibbiy tekshirishdan o‘tkazish
Doim iy  tibbiy  tekshirish  -   talabalarni  jism onan  tarbiyalashda 
shifokor  nazoratining  asosiy  shaklidir.  Ular  3  turda  boMadi:  dastlabki, 
tak roriy va qo‘shim cha  nazoratlar.
Ham m a  talabalar  tibbiy 
ko'rikdan  o ‘tishi  shart.  Tibbiy 
tekshirishlar ovqatlanishdan  1,5  soat keyin, jismoniy m ashg‘ulotlardan 2 
soat  keyin am alga oshirilishi  lozim.
Talabalar dastlabki tibbiy  ko'rikdan  1-kursda  o‘tkaziladi.  K o‘rik 
alohida  tartib  asosida  o ‘tkaziladi.  Unda  umumiy  ko‘rsatkichlari,  ilgari 
chalingan 
kasalliklari, 
(shikastlanishlar,  operatsiyalar  va  botkin 
kasalliklari),  zararli  odatlari,  yashash sharoiti qayd qilinadi.

---

Ertalabki 
mashqlarning 
doimiy 
bajarilishiga, 
sport 
to‘garaklariga,  sport  musobaqalarida  qatnashganlikka  alohida  e ’tibor 
beriladi
Sport  bilan  shug‘ullanuvchilarning  m ashg‘ulot  o ‘tkazishda 
jism oniy yuklanishi va mashg‘ulolardan keyingi holati  o ‘rganiladi.
Keyin  tashqi  tekshiruv  o ‘tkazish;  tanani  uning  a ’zolarining 
o‘lchamlari,  organizmning  asosiy  fiziologik  tarmogM  (asab,  yurak- 
tomir,  nafas  olish,  ovqat  hazm  qilish,  tayanch  harakat  apparatlari) 
tekshiriladi.  Dastlabki kuzatishning oxirgi  bosqichida yurak-tom ir,  nafas 
olish  va  asab  tarm og‘ining  faol  holati  jism oniy  yuklanish  y o ‘li  bilan 
aniqlanadi  V.Litunov tajribasi  (joyida  10  sek.  yugurish,  20  m arta  o ‘tirib 
turish,  3  daqiqa yugurish) bajariladi.
Talaba  dastlabki  tibbiy  ko‘rikning  natijalariga  ko‘ra,  3  ta  o ‘quv 
guruhidan  (asosiy,  sport,  tayyorlov  va  m axsus  tibbiy  A,B)  birig. 
kiritiladi.
Takroriy tibbiy  ko‘rik talabaning sog‘ligiga  va  sport  malakasig? 
qarab o‘tkaziladi.
Jismoniy  tarbiya  va  sport  bilan  o ‘quv  dasturi  bo ‘yichd 
shug‘ullanayotgan  talabalar  (asosiy  guruh)  bir  yilda  1  marta,  maxsut 
guruhdagilar  semestrda  1  marta  sportchi  talabalar  bir  yilda  2 -3   m arta 
tekshiruvdan o‘tadi (har bir musobaqadan oldin).
Takroriy  tibbiy  ko‘rik  natijalari  talaba  organizm ining  jism oniy 
tarbiya  va  sport  mashqlari  ta ’sirida  uning rivojlanishini  k o ‘rsatadi.  Shu 
ko‘rsatkichlarga  muvofiq  o ‘quv  mashg‘ulotlarining  to ‘g ‘ri  tashkil 
qilinganligi  va  m ashg‘ulotlardan  olingan  natija  aniqlanib,  baholanadi, 
zarur 
bo‘lgan  holda 
o ‘qitish 
uslubiga 
va 
m ashqlar 
hajmiga 
o'zgartirishlar  kiritiladi.  Agar  talabaning sog‘liq  holatini  istagan  vaqtda 
aniqlash  zarur  bo‘lsa,  u  tibbiy  ko'rikdan  o‘tkaziladi.  Bu  k o ‘rik  har  bir 
musobaqadan  oldin  talabada  kasallik  alomatlari  paydo  b o ‘lishi  bilan, 
shuningdek  kutilmagan  baxtsiz  hodisalar  sezilganda  o ‘tkazilishi  zarur. 
Jismoniy  tarbiya  o‘qituvchilarining  (yoki  m urabbiylar)  y o ‘llanmasi 
bilan  ham  qo‘shimcha  ko‘rikdan  o‘tkazish  mumkin.  Q o‘shimcha 
ko‘rikdan  o‘tish  muddati  musobaqa  o ‘tkaziladigan  sport  turiga  bog‘liq: 
bokschi  va  kurashchilar  musobaqa  o‘tkaziladigan  kuni,  marafonchilar, 
velosipedchilar  bir  kun  oldin,  sport  o‘yini  ishtirokchilari,  o ‘yin 
boshlanishidan  oldin  qo‘shimcha  ko‘rikdan 
o ‘tadilar. 
Dispanser 
kuzatuvi  shifokor  nazoratining  murakkab  turidir.  U  maxsus  tibbiy 
muassasalarda 
o‘tkaziladi. 
Bunday  joylarda 
sog‘liqni 
saqlash,

---

kasa llik larn in g   oldini  olish  tadbirlari  ham  o‘tkaziladi. 
SogMiq- 
salo m atlig id a  katta  o‘zgarish  sezilgan  sportchi-talabalar  malakali 
sh ifo k o r 
nazoratida 
dispanserda  kuzatuvdan  o‘tkaziladi. 
Yuqori 
m a la k a li  sportchilar  (sport  ustalari)  viloyat,  respublika  dispanseri 
k o ‘r ig ig a   yuboriladi.