Jismoniy tarbiya

Shifokor nazoratining  maqsadi, vazifasi va shakllari
0 ‘zbekiston  oliy  o‘quv  muassasalarining  talabalariga  jism o n h  
tarbiya  berishda  ularni  tibbiyot  xizmati  bilan ta ’m inlash tizim i  mavjud. 
Bu tizim  har  bir  talabani  eng qulay  sharoitda jism onan tarbiyalashga  v > 
axloqiy  faolligini oshirishga xizmat qiladi.
Tibbiyot  pedagogik  kuzatish-jismoniy  tarbiya  m ash g‘ulon 
paytida  shifokor  o'qituvchi,  murabbiy  bilan  ham korlikda  talabalar 
nazorat  qilinadi.  “M ashg‘ulotlar  olib  borishning  sharoitlari  qanday?”. 
“Xavfsizlik  qoidalariga  rioya  qilinganmi?”,  “Tozalik-gigiyena  m e’yo n 
talablarga javob beradim i?”-  degan savollarga javob berish kerak.
“M ashg‘ulotlar  olib  borish  sharoiti” 
deganda  talabaning 
jismoniy  tayyorgarligining  z o ‘riqish  darajasi  va  uning jadalligi  nazarda 
tutiladi.  Bu  esa  shikastlanishning  oldini  oladi.  Talabalar  tom onidan 
kiyim  va poyabzallarning toza tutish,  gigiyenik qoidalarining baj aril ishi. 
o‘z-o‘zini  nazorat  qilish  kundaligini  tutish,  sport  o ‘yinlari  va 
m ashg‘ulotlari  o‘tkaziladigan  joylam ing  sharoiti  va  shu  jo y lam in g  
tozalik-gigiyena 
nazorati 
ishlari 
tozalik-epidem iologiya 
bo'lim  
xodimlari, jism oniy tarbiya-davolash dispanserlari  shifokorlari, jism oniy 
tarbiya va sport mutaxassislari tomonidan olib  boriladi.  Sport  inshootlari 
tozaligiga,  gigiyena  qoidasi  va  me’yoriga  rioya  qilinadi  uskuna  va 
jihozlarning  holatini,  sport  bilan  shug‘ullanuvchilarning  kiyim i  va 
poyabzalining tozaligi tekshiriladi.  Bunda jism oniy m ashqlarning turiga. 
m ashg‘ulotlar  o ‘tkazish  sharoitiga  e’tibor  beriladi.  Y opiq  sport 
inshootlari  uchun  (zal,  manej,  suzish  basseyni)  kiyim   yechadigan  va 
kiyinadigan xonalar,  sportchilar  uchun xizmat  xonalari  aniq  bir  qatorda 
ketma-ket  turishiga  rioya  qilinishi  shart.  Binoning  ichki  qism i  h o ‘1 
lattalar  bilan  tez-tez  artib  turilishi  lozim.  Issiqlik  beradigan  radiatorlar 
himoya  taxtachalari  bilan  berkitilgan  bo‘lishi  lozim.  Eshiklar  yaxshi 
yopiladigan bo‘lishi kerak.
Mikroiqlim  harorati:  15'S,  nisbiy  nam ligi  50-60  %,  havo 
harakati  tezligi  0,5  m/s  dan  oshmasligi  kerak,  stol  tennisi  va  kurash 
zallarida 0,25  m/s  dan,  yuvinadigan, yechinadigan va  uqalash xonalarida
0,15  m/s,  bir tomoshabin  uchun havo almashinish  80  m/s.

---

O chiq  sp o rt  inshootlari  uchun  ko‘zda  to ‘tilgan  gigienik  talablar 
(yuqori  sifatli  qoplam alar,  to ‘shamalar,  tekislik,  mexanik  ta ’sir  va  ob- 
havoga 
chidam lilik), 
ichish  uchun  suv  j o ‘mraklarnilari  borligi, 
hojatxonalarda yoritish tarm oqlarini  oldindan tekshirib qo‘yish kerak.
Shifokor  nazoratining  oliy  o ‘quv  muassasidagi  asosiy  maqsadi 
har  bir  talabaning  jism oniy  holatini  hisobga  olib,  unga  yordam 
ko ‘rsatishd an  iborat.  Buni  am alga  oshirish  uchun  har  bir  talabaning 
so g ‘ligi,  uning  har  tomonlama  jism oniy  tayyorgarlik  holati,  jism oniy 
rivojlanishi  o ‘rganiladi.  H ar  bir  organizmning  m a’lum  holda  va  ketma- 
ketligidagi  m ashqlarga qarshi  o ‘zgaruvchanligi nazorat qilinadi.
Shifokor  nazoratining  aniq  vazifasi:  talabalar  organizmini 
m ustahkam lash  v a  har  bir  talaba  uchun  jismoniy  mashqlar  hajmi  va 
ketm a-ketligini  aniqlashdan iborat.
Jism oniy  tarbiya  va  sport  bilan  shug‘ullanuvchi  talabalarga 
tib b iy o t  xizm ati  m axsus  shifokor  tomonidan jismoniy tarbiya  dispanseri 
va tibb iy o t xonalarida ko‘rsatiladi;
0 ‘quv  m uassasalarida  shifokor  nazorati  maqsad  va  vazifalariga 
qarab quyidagi  turlarga bo‘linadi:
-  talabalarning tibbiy ko'rikdan o‘tkazilishi;
-  pedagog-shifokor  kuzatuvi;
-   jism oniy  tarbiya  va  ommaviy  jism oniy  tarbiya-sport 
tadbirlarid a tibbiy xizm at k o ‘rsatish;
-  sport shikastlanishi va  kasalligining oldining olinishi;
-   m ashg‘ulot  va  m usobaqalar  o‘tkazish  joyining  tozalik  -  
gigienik sharoitining nazorat qilinishi;
-   jism oniy  tarbiya  va  sport  targ‘iboti,  tozalik  hamda  gigienik
ishlar.