Jar o’quv markazi biologiya – 1

BIOLOGIYA - 18
1. Qaysi oʻsimliklarni xiromosomalarining geksaploid (6n)

toʻplamli turlari bor?

A) xrizantema, bugʻdoy B) bugʻdoy, karam

C) bugʻdoy, tamaki D) tamaki, xrixaztema

2. Shakli o‘zgargan novdalarni aniqlang.

A) lolaning piyozboshi; lavlagining ildizpoyasi;

qirqquloqning ildizpoyasi

B) shirinmiyaning ildizpoyasi; yantoqning tikanlari;

kaktusning tikanlari

C) makkajuxorining so‘tasi; yantoqning tikanlari;

do‘lananing tikanlari

D) nargisning piyozi; qirqbo‘g‘imning ildizpoyasi;

kaktusning tikanlari
3. Iguanada tangachalarini tekis joylashuvi va

tangachalarining yirik bo‘lishi, notekis va mayda

tangachaga nisbatan dominantlik qiladi. Bu genlar bitta

X xromosomda birikkan xolda irsiylanadi. Erkak

iguananing onasi mayda tekis tangachali, otasi

gomozigota yirik, notekis tangachali bo‘lgan. Shu iguana

mayda notekis tangachali urg‘ochi iguana bilan

chatishishidan xosil bo‘lgan individlarning 6 tasi tekis,

mayda kangachali iguana bo‘lsa, shu iguana qo‘ygan

tuxumlarini nechtasidan yirik, tekis tangachali iguanalar

chiqadi? (krosingover 40% ga teng)

A) 6 tasidan B) 8 tasidan

C) 9 tasidan D) 4 tasidan
4. Bug‘u va losni xromosomalar ayirmasi 20 ga, yig‘indisi

140 ga teng ekanligi ma’lum. Bug‘uda zigotasida

bo‘linish anormal kechishi tufayli hujayralarning

3-bo‘linish natijasida xosil bo‘lgan blastomerlarni 37,5%

qismi, 6-bo‘linish natijasida hosil bo‘lgan blastomerlarni

25% qismi, 10-bo‘linish natijasida hosil bo‘lgan

blastomerlarni 40%i bo‘linmay qolgan bo‘lsa shu

zigotani 12-bo‘linishdan so‘ng hosil bo‘lgan

blastomerlardagi autosoma xromosomalari nechtaga

yetganini hisoblang.

A) 89856 B) 76880 C) 92160 D) 66816
5. Quyidagi hayvonlarning qon aylanish sistemasiga tegishli

ma'lumotlar to‘g‘ri keltirilgan javobni aniqlang.

a) jayra; b) jo‘rchi

A) a-o‘ng bo‘lmachasidagi qonda kislorodning

konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan past

bo‘ladi; b-o‘ng qorinchadagi qonda karbonat

angidridning konsentratsiyasi kislorodga nisbatan past

bo‘ladi

B) a-chap bo‘lmachadagi qonda kislorodning

konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan past

bo‘ladi; b-o‘ng qorinchadagi qonda karbonat

angidridning konsentratsiyasi kislorodga nisbatan past

bo‘ladi

C) a-o‘ng bo‘lmachadagi qonda kislorodning

konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan past

bo‘ladi; b-chap qorinchadagi qonda karbonat

angidridning konsetratsiyasi kislorodga nisbatan past

bo‘ladi

D) a-chap bo‘lmachadagi qonda kislorodning

konsentratsiyasi karbonat angidridga nisbatan past

bo‘ladi; b-chap qorinchadagi qonda karbonat

angidridning konsentratsiyasi kislorodga nisbatan past

bo‘ladi

6. Quyida tip (a), sinf (b), turkum (c), oila (d) lar nechta

berilgan?

1) kiprikli yassi chuvalchanglar; 2) qarchig‘aysimonlar;

3) to‘garak juvalchanglar; 4) kam tukli chuvalchanglar;

5) yirtqichlar; 6) suvsarsimonlar; 7) xasharotxo‘rlar;

8) sporalilar; 9) lolasimonlar; 10) bo‘g‘imoyoqlilar;

11) gidroid poliplar; 12) zuluklar; 13) oz tishlilar;

14) o‘rminchaklar.

A) a - 3 ta; b - 6 ta; c - 3 ta; d - 3 ta

B) a - 3 ta; b - 5 ta; c - 4 ta; d - 4 ta

C) a - 2 ta; b - 5 ta; c - 4 ta; d - 2 ta

D) a - 2 ta; b - 6 ta; c - 4 ta; d - 2 ta
7. Molluskalarda so‘lak bezlari (a) va jigar yo‘li (b) qayerga

ochiladi?

1) og‘iz bo‘shlig‘iga; 2) halqumga; 3) oshqozonga;

4) ichakka

A) a- 2; b- 4 B) a- 2; b- 3

C) a- 1; b- 3 D) a- 1; b- 4

8. Lichinkasi suzgich pufakli hayvon terisida parazitlik

qiladigan hayvonning qon aylanish sistemasi to‘g‘ri

keltirilgan javobni aniqlang.

A) Yurak qorinchasi → arteriyalar → o‘pka xaltasi →

to‘qimalar → venalar → yurak oldi bo‘lmachasi

B) Yurak oldi bo‘lmachasi → venalar → o‘pka xaltasi →

to‘qimalar → yurak qorinchasi

C) Yurak qorinchasi → arteriyalar → to‘qimalar →

venalar → jabra → yurak oldi bo‘lmachasi

D) Yurak oldi bo‘lmachasi → arteriyalar → to‘qimalar

→ venalar → jabralar → yurak qorinchasi
9. Keltirilgan ma'lumotlardan qaysi javobda xatolikka yo‘l

qo‘yilgan?

A) Merinos,Romanov,Xisor,Qorako‘l-qo‘y zotlari

B) Qorabayir,Axaltaka,Laqay va Vladimir-ot zolari

C) Yaroslavl,Qizil dasht,Xisor,Kostroma-qoramol zotlari

D) Lekgorn,Pervomaysk,Rod-aylend-tovuq zotlari

10. Saur va sugʻur hujayrasi uchun qaysi jarayonlar

umumiy?

1) fotosintez; 2) dissimilatsiya; 3) gastrulatsiya;

4) sitokenez; 5) E.P.T tuzilishi; 6) gametogenez.

7) mitoz bosqichlari; 8) nafas olish

A) 2, 5, 7 B) 2, 7, 8 C) 1, 4, 5 D) 3, 4, 7

11. Otasi va onasidan har xil jinsiy xromosoma olgan

organizmlarni juftlang.

1) belyanka ♀; 2) sesarka ♂; 3) shinshila ♂;

4) vuyrok ♀; 5) lama ♀; 6) kanna ♂; 7) drozofilla ♂;

8) kallima ♂; 9) kulrang satir ♀.

A) 4, 6, 7, 8 B) 2, 5, 7, 4

C) 1, 3, 6, 9 D) 2, 4, 3, 5, 6
12. Tovuqlarda patining qora rangi chipor rangga niabatan

retsessiv boʻlib X xromosomaga bogʻliq xolda

irsiylanadi. Boʻynida pat boʻlmasligini dominant genlar

taminlaydi va ular autosomada joylashgan. Chatishtirish

uchun olingan xoʻrozni (otasi qora rangli, gomozigota

boʻynida pati yoʻq va onasi chipor, boʻyni patli) pati

qora, boʻyni patli tovuq bilan urchitilishi natijasida hosil

boʻlgan joʻjalar pat rangiga(a) va boʻynida pat bor

yoʻqligiga (b) koʻra qanday fenotipik nisbat xosil

boʻladi?

A) a-2:2; b-2:2 B) a-3:1; b-1:3

C) a-1:2; b-1:1 D) a-1:2; b-1:2

13. Qaysi javobda zaharsiz organizmlar to‘g‘ri ko‘rsatilgan?

1) belyanka; 2) gelikonius; 3) korall aspidi;

4) ko‘rgalak;5) Amerika suviloni; 6) qalqontumshuq;

7) tikandum skat; 8) oynasimon kapalak

A) 5, 6, 7, 8 B) 1, 2, 3, 5

C) 1, 4, 5, 8 D) 2, 5, 6, 7

14. Energiya almashinuvining tayyorgarlik (a) va anaerob

(b) bosqichlariga xos xususiyatlarni belgilang. 1) yog‘lar

glitserin va yog‘ kislotalargacha parchalanadi;

2) glyukoza molekulasi ikki molekula sut kislotasigacha

parchalanadi; 3) ikki molekula sut kislotaning to‘liq

parchalanishidan 36 molekula ATF xosil bo‘ladi;

4) ajralib chiqqan energiyaning 60% i issiklik energiyasi

sifatida tarqab ketadi; 5) uglevodlar glukozagacha

parchalanadi

A) a-5; b-1,3 B) a-1,3; b-2,4

C) a-1,5; b-2,4 D) a-1; b-2,3
15. Quyida keltirilgan o‘simliklar nechta bo‘limga tegishli?

1) kordaitlar; 2) lupin; 3) porfira; 4) paparotnik;

5) yong‘ichqa; 6) parmeliya 7) tuxumak; 8) zuxrasoch

A) to‘rtta B) uchta C) beshta D) oltita

16. Quyidagilardan qaysi birining erkagi yirik bo‘ladi?

A) siklop B) askarida

C) vyurok D) butli o‘rgimchak
17. Quyida berilgan tushunchalarni ma’nolari to‘g‘ri

ko‘rsatilgan javobni aniqlang.

a) traxeid; b) sklereid; c) suberin; e) periderma

1) ikkilamchi qoplovchi to‘qima; 2) yog‘simon modda;

3) anorganik moddalar harakatida qatnashuvchi ksilema

naychasi; 4) sklerenximaning yumoloq hujayrasi;

5) qalin qobiqli xloroplastlarga ega bo‘lgan hujayra.

A) a - 3; b - 5; c - 4; e - 1 B) a - 4; b - 5; c - 2; e - 3

C) a - 5; b - 4; c - 2; e - 1 D) a - 3; b - 4; c - 2; e - 1
18. 450 ta nukleotidli DNK da guanin necha foiz bo‘lganda

timin soni 450 gr glukozaning sinteziga sarflangan

ATF lar sonidan 3 marta ko‘p bo‘ladi? (DNK + ATF)

A) 40% B) 20% C) 30% D) 10%

19. Bitta sinfga mansub organizmlar juftligi tug‘ri

ko‘rsatilgan javobni belgilang.

1) dengiz ko‘p tulkisi va nereyda; 2) bitiniya va

perlovitsa; 3) karakatitsa va osminog; 4) buzokboshi va

zaxkash; 5) dafniya va krab; 6) nozema va tripanasoma

A) 1, 5 B) 3, 4 C) 2, 6 D) 3, 6

20. Nuqtalar o‘rnini to‘ldiring. a) I qon guruxi uchun …. qon

guruxi donorlik qiladi; b) III qon guruxi uchun …qon

guruxi donorlik qiladi; c) IV qon guruxi …...qon guruxi

uchun donorlik qiladi; d) II qon guruxi….qon guruxi

uchun donorlik qiladi.

A) a - I; b - I, III; c - I, II, III, IV; d - II, IV

B) a - I, II, III, IV; b - I, III; c - IV; d - II, IV

C) a - I; b - I, III; c - IV; d - II, IV

D) a - I; b - I, III; c - IV; d - I, II
21. Faqat lichinkalik davrida dum paydo qiluvchi

organizmlarni aniqlang.

A) qurbaqa, chayon, assidiya

B) baqa, ninachi, triton

C) salamandra, gorilla, jigar qurti

D) jigar qurti, assidiya, baqa

22. Uch bargchali murakkab bargli, gullari to‘g‘ri bo‘lgan

ko‘p yillik o‘simlikni aniqlang?

A) mosh B) loviya C) qulupnay D) sebarga
23. Quyida keltirilgan qaysi jarayonlar issiq qonli va sovuq

qonli organizmlarda ham kuzatiladi?

1) siydik yo‘lining kloaka bo‘shlig‘iga ochilishi;

2) gastrulyatsiyaning qat-qat joylashuvi; 3) tana

haroratini tashqi muhit haroratiga bog‘liqligi; 4) tuxum

qo‘yib ko‘payish; 5) tanasining pat bilan qoplanishi;

6) birlamchi jinsiy hujayralarining mitoz usulida

bo‘linishi; 7) biogen migratsiyada qatnashishi.

A) 2, 3, 6 B) 1, 2, 7

C) 1, 5, 6 D) 4, 5, 7

24. Og‘iz organlari so‘ruvchi tipda tuzilgan chala o‘zgarish

bilan voyaga yetuvchi hasharotlarni aniqlang.

1) tovusko‘z; 2) to‘shak qandalasi; 3) chirildoq; 4) zorka;

5) apollon; 6) hasva qandalasi.

A) 2, 6 B) 2, 3 C) 1, 4 D) 4, 5
25. Kutoraga tegishli bo‘lgan ma'lumotlarni aniqlang.

1) oldngi oyog‘i o‘zgarib qanotga aylangan; 2) xorda

faqat embirionlik davrida mavjud bo‘ladi; 3) diafragmasi

mavjud; 4) bir necha suyaklar qo‘shilib bitta ilik

suyagini hosil qilgan; 5) bosh miya katta yarimsharlari

po‘stlog‘i burmalar xosil qiladi

A) 1, 3, 4 B) 2, 3, 5 C) 2, 4, 5 D) 1, 2, 5
26. Termitlar (a) va chumolilar (b) uchun xos xususiyatlar

to‘g‘ri juftlangan javobni belgilang.

1) g‘umbaklik davrida oziqlanmaydi va

harakatlanmaydi; 2) jamoa bo‘lib yashashi; 3) bir juft

murakkab ko‘zlari mavjud; 4) ayirish sistemasi malpigi

naylardan iborat; 5) pardaqanotlilar turkumi vakili;

6) chala o‘zgarish bilan rivojlanadi

A) a-1,4,5; b-2,3,6 B) a-2,3,6; b-1,3,4

C) a-1,3,6; b-2,4,5 D) a-1,2,3,5; b-4,6
27. Kapalak (a) uning qurti (b) va bronza qo‘ng‘izi (c),

uning qurti (d) nimalar bilan oziqlanadi?

1) gul nektari 2) o‘simlik barglari 3) chirindi 4) o‘simlik

to‘qimalari.

A) a-1, b-2,4, c-1, d-3 B) a-1, b-2,4, c-1, d-3,4

C) a-1, b-2,4, c-1, d-3,1 D) a-1, b-2,3,4, c-1, d-3

28. Yong‘oqcha (a) va pista (b) mevalari shamol yordamida

tarqaladigan o‘simliklarni aniqlang.

1) kungaboqar; 2) baliqko‘z; 3) cherkez; 4) qoqio‘t;

5) saksovul; 6) sachratqi.

A) a-2, 3; b-4, 6 B) a-2, 5; b-1, 4

C) a-5; b-4, 6 D) a-3, 5; b-4

29. Silovsin va sichqon uchun umumiy ma'lumotlarni

aniqlang.

1) xomilasi bachadonda rivojlanadi; 2) kurak tishlari

mavjud; 3) qizil kitobga kiritilgan; 4) kemiruvchilar

turkumiga mansub; 5) oldingi oyoqlari qushning oldingi

oyoqlari bilan o‘zaro gomologik organ; 6) birlamchi

konsument bo‘la olmaydi.

A) 1,3,6 B) 2,4,5 C) 3,4,6 D) 1,2,5

30. Qaysi o‘simliklar urug‘ xosil qilmaydi?

1) pixta; 2) gingko biloba; 3) porfira; 4) riniya;

5) ulva; 6) baobab; 7) suv qaroqchisi; 8) zuxrasoch

A) 1, 2, 3 B) 4,6,7 C) 3,5,8 D) 2,5,6