Жахон адабиёти хикояларм



Download 4,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/17
Sana06.06.2022
Hajmi4,04 Mb.
#641150
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17
Bog'liq
Буюрмаган бойлик

Сомерсет МОЭМ,
Англия.
ГА ЛА Б К И Л И Н М А Г А Н ВАЪДА
Хотиним хам иш а кеч колиб ю ради. «Клэридж » мех,- 
монхонасида бирга нонуш та килиш га келиш иб, у ерга 
ун дакика кечикиб борганим га карамасдан, хотинимдан 
хамон ном-нишон йук эди. Одатини яхши билганим учун 
ажабланмадим. Узимга коктейль келтиришларини буюр- 
дим. Айни дам олиш мавсуми кизиган палла, шу боис мех- 
монхонанинг кутиш булмасида факат икки ёки учта стол 
буш турарди. Айрим мижозлар эрталабки нонуштадан 
кейин кахва ичиб утирган булса, бош калар мен сингари 
мартини солинган кадахни кулида уйнаб утирарди.
Эгнига ёзги енгил куйлак кийиб олган жувонлар кув- 
нок ва жозибали, эркаклар эса хуш чакчак куринарди. Л е­
кин мен шу ерда булиб турган ун беш дакика мобайнида 
уларнинг хеч бири эътиборимни тортмади. Бу одамлар- 
нинг киёфаси менга хуш ёкарди: улар келишган, яхши 
кийинган, узларини бепарво ва хотиржам тутиш арди, 
айни пайтда деярли барча узига хосликдан махрум ранг- 
пар оломондай таассурот уйготарди, бинобарин уларни 
бефарк, хеч кандай кизикиш сиз кузатардим.
Хотиним, таъбир жоиз булса, икки безак: феруза 
такинчок ва соат такиш га тоби токатим йук, деб хархаша 
килади, айтиш ича, феруза такинчок кукариб кетса, соат 
тухтаб колармиш. Бу яхш илик аломати эмасмиш. Ф еруза 
такинчок борасида бирон гап айтиш им кийин, бирок со- 
атни вакти-вакти билан мурватини бураб туриш ни унут- 
маса, менимча, у тухтаб колмайди.
71


Кунглимдан ш ундай фикрлар кечаркан, мехмонхона 
хизматчиси сирли ва маънодор киёфада (улар айни 
шундай киёфада х.а!то оддий хабарга хам вахимали туе 
бахш этмокчи буладилар) рупарамда пайдо булиб, хоним 
кунгирок килганию уш ланиб колишини билдириб, мен 
билан нонуш та кила олмаслигини маълум килганини 
айтди.
Мен иккиланиб колдим. Гавжум ресгоранда ёлгиз 
нонуш та килиш ёкмасди, бирок фурсат бой берилгани 
учун клубга бориш дан воз кечиб, ноилож шу ерда кол­
дим. М ехмонхона ресторанига кирдим. Х,ашаматли рес- 
торанларнинг бош мезбонлари яхши таниш лари (барча 
машхур киш илар сингари) менинг хам гаш имга тегарди, 
лекин бу сафар ресторан мезбонига умид билан тикил- 
дим. У эса ю зинг-кузинг демай, хагго бир оз ёвкараш 
килиб, буш жой йук, деб тунгиллади. Мен кенг ва ажо- 
йиб залга умидсизлик билан назар солар эканман, илкис 
ганиш чехрага кузим тушди. Элизабет Вермонт хоним -
эски кадрдоним-ку! У менга караб жилмайди, ёлгиз эка­
нини пайкаб, асга ёнига бордим.
- Оч колган кимсага рахмингиз келсин, - дедим илти- 
фот билан, - ёнингиздан жой олиш га ижозат берсангиз.
- Мархамат, мархамат, - жавоб берди хоним багри- 
кенглик билан, - бирок мен овкатланиб булдим хисоби.
Вермонт хоним одамнинг кулочи етмайдиган устун 
ёнидаги столда утирар, унинг рупарасига жойлаш ганим- 
дан кейин, устуннинг панасида ресторан гавжум були- 
шига карамай, иккаламиз ёлгизланиб колгандай булдик.
- Омадим келди, - мамнун дедим мен. - О чликдан 
силлам куриб, йикилар дараж ага етгандим-а.
Элизабет Вермонт хонимнинг табассуми жуда чирой- 
ли эди: табассуми юзини дархол чарогон килиб юбормас, 
аксинча, охиста жозиба бахш этарди. Дастлаб лабларида 
канотланган табассум секин-аста юлдуздай йирик куз-
72


ларида порлай бош ларди. Элизабет Вермонт жозибали 
жувон эканини, шубхдсиз, барча эътироф этарди. Мен 
уни кизлик пайтида курмаганман. Лекин ёш лигида фа- 
риш тадай гузал булганини, унга рупара булганларнинг 
кузлари хайрат ёш лари билан тулиш ини купчилик гапи- 
риб берарди, ва мен бу сузларга иш онардим, зотан, эл- 
лик ёшни коралаган бу аёл хамои жозибаеи билан ром 
этарди. Вакт беш афкат хукмини утказганига карамай, 
ёш ж увонларнинг навкиронлигию хуш руйлиги хам Эли­
забет хонимнинг гузаллиги кошида гарибдай туюларди. 
Киз-жувонларнинг буёк чаплаб таш ланган чехраларини 
ёктирмайман, менимча, турли атир-упалару лаб буёкла- 
рини ю зларига чаплаб, улар ахмокона йул тутадилар. Л е­
кин Элизабет Вермонт атир-упалардан табиатга таклид 
килиш учун эмас, унга узгача курк бахш этиш максадида 
(|)ойдаланади. Ж озибадор киёфасига назар солар экансиз, 
безаниб олганини пайкамайсиз хам, аксинча, факат хай- 
ратланасиз.
Элизабет хоним пардоз бую мларидан ш унчалар 
усталик билан фойдаланардики, чиройли чехрасининг 
ранг-баранг кирралари камалакдай товлана бошларди. 
Коп-кора сочлари силлик булиб, катрондай товланарди: 
чамаси, сочларини хамиш а буяб юрарди. Комати жуда 
келишган булиб, хамиш а сарвдай тик тутарди, хатто 
утирган чогида хам торнинг таранг торларини эслатарди.
Э гнига сидирга одми кора шойи куйлак кийиб ол- 
ган, буйни ва кукрагини гавхарлар ш одаси безаб ту- 
рарди. Гавхар маржонидан таш кари ягона кимматбахо 
гакинчоги йирик зумрад тош ли никох узуги булиб, хира 
ялгираш и асносида кули яна хам оппок булиб кури- 
нарди. Л екин айнан ёркин кизил буёк буялган тирнокли 
куллари ёши утиб колганини фош этиб турарди. Киз- 
ларнинг мулойим ва д ум алок кулларига ухш ам айдиган 
панж аларига кузингиз туш ганда сесканиб кетардингиз.
73


Улар аллакачон йирткич куш ларнинг дастпанж аларига 
ухш аб колганди.
Элизабет Вермонт гайриоддий аёл эди. Аслзода оилада 
(у герцог Сент-Эрс еттинчининг кизи эди) вояга етган Эли­
забет ун саккиз ёш даёк жуда бадавлат киш ига эрга тегади 
ва дархол айшу ишратга берилади, топганини олди-оркага 
карамай совуриб, бузуклик кучасига киради. Ута магрур 
ва таваккалчи бу жувонга эхтиёткорлик ва окибатни уйлаб 
иш килиш сингари хислатлар тамомила бегона эди. Икки 
йил хдм 
у т м а й
росмана жанжал келиб чикади ва эри у 
билан ажрашади. У оиласи бузилган учта хамюртидан 
биттасига яна турмуш га чикади, ун саккиз ойдан кейин 
унинг хонадонидан хам бош олиб чикиб кетади.
Элизабет Вермонт бузуклиги туфайли хамиш а ма- 
ломатга дучор буларди. Унинг хайратомуз гузаллиги ва 
ж анжалкаш лиги барчанинг эътиборини тортар, миш- 
миш ларга узи хам кенг йул очиб бергани учун эл ичида 
сира тилдан тушмасди. О р-номусли одамлар унинг оти- 
ни аташдан хдм жирканарди. Элизабет Вермонт ашаддий 
киморбоз, фохиш а ва исрофгар эди. Лекин жазманларига 
хиёнат килгани билан дустларига садокатли булиб, бар- 
часидан катъи назар Элизабет Вермонт жуда яхши аёл, 
дея эътироф килувчилар топиларди. У хеч качон муно- 
фиклик килмаган, самимийлик, багрикенглик ва хайри- 
хохлик хамиш а узига хос жихатлари булган. Хдётининг 
айни шу палласида у билан таниш иб колдим. Эътикод 
асосларига путур етган бизнинг давримизда ш аънига 
дог туш ган аслзода аёллар санъатга мойиллик курсата 
бош лагандилар. Узлари мансуб дойра вакиллари нафрат 
билан юз угирганда улар хатто ёзувчилар, рассомлар ва 
мусикачилар жамиятга хам ош на булдилар. Элизабет 
Вермонт хоним марокли сухбатдош сифатида хам эъти- 
боримни тортди. Тангри ёрлакаган барча одамлар каби у 
хам кунглидаги бор гапларни сира тап тортмай, окибати
74


кандай булиш ини уйлаб хам утирмасдан тукиб соларди 
(шу асно талай вактини тежарди), боз устига жуда хам 
топкир эди.
Элизабет хоним жушкин хаётини енгил хазил аралаш 
бажонидил сузлаб берди. Олий маълумотли булмаса хам у 
билан сухбатлашиб хузур килдим, чунки у ростгуй аёл эди.
Кейин у барчани хайратга солган ишни килди: кирк 
ёш ида йигирма бир яшар йигитга турмуш га чикди. Бу 
телбаларча килинган иш дея таниш -билиш лари хам унга 
маломат тош ларини ёгдириш ди. Шу пайтга кадар хар 
кандай ш ароитда хам уни ёкдаб келганлар хам эндиликда 
ёкимтой йигитча тарафига утиб, унинг хаётий тажриба- 
сизлигидан фойдаланмокчи булаётир, дея Элизабегдан 
юз угириш ди. Улар, бунга йул куйиб булмайди, дея бу 
иш нинг охири яхш илик билан тугамаслигини олдиндан 
алам билан баш орат килишарди, зеро Элизабет Вермонт 
хеч кайси эркакка ярим йилдан ортик токат килмаслиги- 
ни яхши билиш арди. Улар, колаверса, Элизабетнинг шар- 
мандали хулки сабабли, ёш гина эри охир-окибат таш лаб 
кетиб ундан кутилади, деб умид килишарди.
Лекин барча янглиш ганди. Элизабет Вермонтнинг 
феъл-атворида йиллар утиб жиддий узгариш содир бул- 
ганми, ёки Питер Вермонтнинг соф ва самимий мухабба- 
ти уз кучини курсатганми, билмадим, хуллас, у Питерга 
рисоладагидек хотин булди. Улар хаминкадар кун кечи- 
риш арди, Элизабет исрофгарлиги билан ном чикарга- 
нига карамай, эндиликда тежамкор уй бекасидай рузгор 
ю ритарди. Кутилмаганда ор-номуси хакида кайгура бош ­
лади, натижада миш -миш ларга зур берадиган кимсалар 
хам тилини тиш лаб колди. Питерни бахтиёр килиш ха- 
ётининг мазмунга айланганди. Элизабет эрини жонидан 
хам ортик яхши куриш ига хеч ким ш убха килмасди. Узок 
вактлар мобайнида тилдан туш маган Элизабет Вермонт- 
ни ортик хеч ким эсга олмай куйди. Унинг турмуш тар-
75


зи нихоят хеч кимни кизиктирмай куйганди. У тамомила 
бош ка аёлга айланганди; жуш кин хаёт кечирган бу аёл 
нихоят карийди, узининг утмиши унга аллакандай бе­
тона, деярли нотаниш, аллакачон вафот этган хотиннинг 
хаётидай тую леа-я, деган фикр менга тинчлик бермаеди. 
Бинобарин, аёллар жуда хавас киладиган унутиш коби- 
лиятига эга.
Бирок кисмат бизга кандай тухфалар тайёрлаб куй- 
ганини олдиндан ким хам айтиб бера оларди? Ун йил 
бекаму кует турмуш кечиргандан кейин Питер Вермонт 
Ташки иш лар вазирининг ёрдамчиеи, лорд Роберт Кэн- 
тоннинг кенжа, келишган кизи Барбара Кэнтонни тел- 
баларча еевиб колади. Элизабет Вермонт билан киёелаб 
булмаса хам, океарикдан келган Барбара жуда хам ке­
лиш ган киз эди.
Бундан талай одамлар аллакачон хабар топган, Элиза­
бет хоним буни билармикан, мазкур боши берк кучадан 
кандай килиб чикаркан, деган фикр барчани кизиктирар- 
ди. Ахир, шу пайтгача бирорта хам жазмани ундан воз 
кечмаган - барчасини унинг узи таш лаб кетганди.
Элизабет Вермонт жуда хам журъатли ва топкир 
аёллардан эканини билганим учун катта хаёт бусагаси- 
да турган Кэнтон сингари гур кизалокни бир чукиш да- 
ёк дафъ килса керак, деб уйлагандим. Ресторанда турли 
мавзуларда сухбатлаш иб утирар эканмиз, ш ундай фикр- 
лар хаёлимдан кечарди. Элизабет хоним одатдагидек 
хушчакчак, жозибадор ва очиккунгил булиб, бирон нар- 
садан ранжиганини тасаввур хам килиб булмасди. У мен 
билан факат узигагина хос окилона охангда, хазил-хузул- 
ларимга кулги билан жавоб кайтариб, хар хил мавзуларда 
берилиб сухбатлашди. У билан сухбатлаш иб бахри ди- 
лим очилди ва менда ш ундай таассурот пайдо булдики, 
П итернинг унга нисбатан м уносабатида руй берган узга- 
риш лардан кандайдир гайриоддий тасодиф туфайлигина
76


бехабар колган. Мен буни узимча ш ундай изохладим: у 
Питерни ш унчалар каттик яхш и курадики, уз навбатида 
Питернинг мухаббати хам бундан заррача кам булиш ини 
хатто тасаввур хам кила олмайди.
Биз кахва ичдик, бир жуфтдан сигарета чекдик, нихо­
ят, у мендан соат неча булганини суради:
- Иккидан йигирма беш дакика утди, - деб жавоб бер- 
дим.
- Х исоб-китоб киладиган вакгим булибди, - деди у.
Ижозат берсангиз, нонуш тангиз хакини мен тула-
сам, - деб таклиф килдим.
- Жоним билан, - деди у чиройли жилмайиб.
- Ш ош иляпсизми?
- Соат учда Питер билан учраш иш им керак.
- У яхши юрибдими?
- Отдай.
Унинг юзи жозибали табассумдан ёриш иб кетди, ле­
кин чехрасига нимадир соя солгандай булди. Бир оз ик- 
килангандан кейин менга тик караганча ш ундай деди:
- Сиз антика вокеаларни ёктирасиз-а? Бирок кандай 
ниятда эканимни хеч качон тополмайсиз. Бугун эрталаб 
П итерга кунгирок килиб, соат учда учраш иш га келишиб 
олдим. Мен билан ажралиш хакида судда жиноий иш 
кузгатиш ини илтимос килмокчиман.
- Булиши мумкин эмас! - хитоб килдим мен кизарга- 
нимча ортик нима дейиш ни билмасдан. - У билан жуда 
бахтиёрсиз деб уйлагандим.
- Х,амма билган вокеалардан нахотки мени бехабар 
деб уйласангиз? У дараж ада гул эмасман, ахир.
Айрим аёлларга узинг иш онмайдиган гапларни хам 
бемалол гапираверса булади. Бирок Элизабет хоним 
бош ка тоифадан булгани учун майнавозчилик килишни 
узимга эп курмадим.
Бир оз сукут саклагач сурадим:
77


- Нима учун Питер бу борада таш аббускор булиши 
керак, деган карорга келдингиз?
- Х,амма бало ш ундаки, Роберт Кэнтон жуда кайсар 
кария. А жралиш билан боглик ишни мен бош лайдиган 
булсам, Барбаранинг П итерга турмуш га чикиш ига рух- 
еат бериши даргумон. Мен учун эса - ажралиш лар бит- 
та куп булди нимаю, битта кам булди нима, заррача хам 
ахамияти йук.
Элизабет хоним бежирим елкасини учириб куйди.
- Питер Барбара билан турмуш куриш ниятида эка­
нини каёкдан билдингиз?
- Айтяпман-ку, телбаларча севиб колган!
- Узи айтдими?
Йук. Барчасидан хабардор эканимни хатто бил- 
майди хам. Бечора икки ут орасида азоб гортяпти. Ме- 
нинг кунглимни огритмаслик учун ш унчалик зур бер- 
яптики, асти куяверасиз.
- Балки, бу 
у т к и н ч и
иш кибозликдир? - мен ю рак 
ютиб ш ундай дедим. - Балки, куз очиб ю мгунча утиб 
кетар.
- Нега энди утиб кетиши керак? Барбара ёш ва гузал. 
Жуда келишган киз, улар бир-бирига мос. Устига-устак, 
росмана ишкий муносабатлар завол топганининг нимаси 
яхши? Улар бир-бирини севади, севги муносабатларида 
эса айни замонда руй берадиган вокеалар мухим. Мен 
Питердан ун туккиз ёш каттаман. Агар йигит киши она- 
си тенги аёлни ортик севмай куйган булса, сизнингча, бу 
йигит яна уш а аёлга кунгил куя оладими? Сиз ёзувчисиз, 
одамларнинг кунгил кечинмаларини хаммадан яхши би- 
лиш ингиз керак.
- Лекин, нима учун сиз уз бахтингизни курбон кили- 
шингиз керак?
- Чунки бундан ун йил олдин, Питер менинг кулимни 
сураганда, агар бирон кун келиб эркин кушдай озод бу-
78


лиш ни истаб колсанг, дархол сен билан ажраш аман, деб 
ваъда берганман. Колаверса, иккимизнинг ёш имизда кат­
та фарк борлигини хисобга олганда, оддий адолат хдм 
шуни такозо этади.
- П итер сиздан талаб килмаган ваъдани, нахотки, бе- 
каму куст бажармокчисиз?
Элизабет хонимнинг озгин куллари енгил титради, 
бармогидаги зумраднинг хира товланиш ида аллакандай 
ёвуз куч ж илва килгандай булди.
- Ох, ш ундай килишим керак, биласизми, шундай 
килишим зарур! Берган ваъдамга вафо килишим шарт. 
Ростини айтсам, бу ерда ш унинг учун хам нонуш та 
киляпманки, Питер ун йил мукаддам айни мана шу 
стол устида менинг кулимни сураганди. Афсуски, мен 
уни хозир хам уш а пайтдагидек жонимдан ортик яхши 
кураман.
Элизабет Вермонт бош ини эгганча жим булиб колди, 
лабларини асабий кимтиб олгани яккол куриниб турарди.
- Энди мен бора колай, 
деди Элизабет хоним. - П и­
тер илхак киладиган одамларни жинидан баттар ёмон 
куради.
У нажот ахтаргандай менга ёлвориб тикилди, дафъа- 
тан урнидан тура олмаганидан ажабландим. Лекин узини 
кулга олди ва ж илмайганча илкис урнидан кузгалди.
- Кузатиб куяйми?
- Эшиккача булса, майли, - яна жилмайди у.
Биз ресторан ва мехмонхонанинг кириш булмасидан 
утдик, дарбон айланма кириш зш игини итарди. Мен, так­
си чакириш ниятингиз йукми, деб сурадим.
- Йук, яхшиси пиёда кетаман, хавонинг яхш илигини 
каранг. - У менга кулини узатди. - Сизни курганимдан 
жуда хурсандман, - деди у. - Эртага хорижга жунаб кета­
ман, лекин бутун кузни Лондонда утказмокчиман. М енга 
кунгирок килинг.


У табаесум килди, бош иргаб, кучага чикди. Х,амон 
илик бахор хдвоси хукмрон булиб, кум-кук осм онда би- 
ноларнинг томлари узра пага-пага оппок булутлар аста 
сузиб юрарди. Элизабет хоним каддини тик тутган холда 
бош ини магрур кутарганча кетиб борарди. Кддди-комати 
жуда келиш ган булиб, рупарадан келаётганлар хам уги- 
рилиб ортидан караб колишарди. Ш ляпасини бош идан 
олиб хиёл таъзим килган таниш ига самимий жавоб бер- 
ганига кузим тушди ва бу аёлнинг кунгли чексиз дарду 
алам исканжасида азоб тортаётганини бу таниш и хатто 
тасаввур хам кила олмайди, деган фикр хаёлимдан кечди. 
Яна такрорлайман, Элизабет хоним жуда ростгуй, соф- 
дил аёл эди.



Download 4,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   17




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish