J. X. Ataniyazov, E. D. Alimardonov xalqaro moliya munosabatlari

UZS
 /
USD
JP Y
/
USD
= U Z S /JP Y
2. 
K ross kursni topish uchun ishlatiladigan u ch in ch i valu­
ta m a’lum ikki valuta kursining birida bazaviy ikkinchisida 
kotirovka qilinayotgan valuta b o ‘lsa, bunda ushbu kurslarni 
o ‘zaro ko‘paytirish orqali uchinchi valuta kursi topiladi. M asa- 
lan, 1 AQSH dollari 2200 so‘m (U Z S /U S D ) va 1 Buyuk Bri- 
taniya funt sterlingi 1,4 AQSH dollari (U S D /G B P ) b o ‘lsa, unda 
1 G B P = 1,4-2200 U ZS bo‘ladi va bu n d an 1 G B P = 3080 UZS 
kelib chiqadi, ya’ni 1 G B P /U Z S = 3080 yoki 1=3080 U ZS/G B P.
Shunday qilib, 2-holat bo‘yicha:
V alutalarni oldi-sotdi qilish b o ‘yicha bitim tuzayotganda spot 
va forvard valuta kurslaridan foydalaniladi.
Spot kurs (spot rate) — valuta oldi-sotdi bitim ini tuzish payti- 
da belgilangan, valuta bozoridagi talab va ta k lif asosida shakllan- 
gan, joriy valuta kursi bo‘lib, bu kurs bo'yicha tuzilgan bitim larda 
uning ishtirokchilari kelishilgan valutalarni qisqa vaqt (bitim tu ­
zilgan k u n d an boshlab 2 ish kuni) ichida yetkazib berishni o ‘z 
zim m alariga oladilar.
Forvard (m uddatli) valuta kursi (forward rate) — kelajakda, 
o d atda, 2 ish k u n id a n ortiq m uddatda valutalarni o ‘zaro ayir- 
boshlash uchun foydalaniladigan, joriy valuta kursi asosida b el­
gilangan m uddat uchun taxm in iy hisoblangan valuta kursidir. 
S h artn o m ada belgilangan m uddat kelganda, bitim da ko‘rsatilgan 
k u rsdan joriy kurs farq qilsa, bundan bir tom on foyda oladi, 
boshqa to m o n esa, zarar ko‘radi.
V alutalar bilan 
tuziladigan 
bitim lardan 
ikkita 
m aqsad 
ko‘zlangan b o ‘lishi m um kin, ya’ni:
-
bitim ish tirokchilarini katta zarar ko^rishidan him oyalash, 
yoki sug‘u rtalash ;
Kross kurs