Ызбeкистoн рeспубликaси

Yevropa va Amerika mamlakatlari Yangi tarixining umumiy tavsifi va
muammolari. 
Yangi tarixning birinchi davrida kapitalistik munosabatlar Yevropa va 
Amerikaning bir nechagina aytaylik, bir xovuchgina mamlakatlaridagina 
rviojlanayotgan bo’lib, ularning axolisi yeryo’zida yashayotgan axolini juda oz 
qisminigina tashkil qilar edi. Kapitalizmning tug’ulishi va tarkib topishi, 
mustamlakachilik sistemasining tug’ilishi va gullab yashnashi va tarkib topishidan 
tarixan ajralmasdir. Mustamlakachilik sistmasi XVI asrda, asosan ispanlar va 

---

5 
portugaliyaliklarning oqean orqasidagi erlarni bosib olishlari bilan boshlanadi, 
XVII-XVIII asrlarda bu tashabbus gollandiyaliklar, inglizlar va Fransuzlar qo’liga 
o’tib, bu sistema yanada rivoj topdi.
XVIII asrdayoq Osiyo va Amerikadagi mustamlaka erlar uchun Angliya va 
Fransiya o’rtasida g’oyat qattiq kurash bordi. Kapitalistik munosabatlar 
manufaktura 
sanoati 
bilan 
cheklanibgina qolmasdan, qishloq xo’jaligiga xam dadil kirib bora 
boshladi. Kapitalizm ayniqsa Angliyada qishloq xo’jaligiga dadil 
kirib bordi, oqibatda xo’jalikni kapitalistik ishlab chiqarish 
usulida yuritadigan fermerlar sinfini shakllanishi bilan 
tamomlandi. Fransiya kabi mamlakatlarda esa kapitalizm taraqqiyoti 
XVIII asr oxirlariga qadar agrar tuzumga Angliyadagiga nisbatan ancha sust ta`sir 
qildi. 
1870 yillarda Germaniya imperiyasini tashkil topishi, Rossiya, AQSH, 
Yaponiyadagi radikal o’zgarishlar barcha xududlarda jamiyat taraqqiyotini 
tezlashishiga olib keldi. evolyutsion jarayon shimoliy Atlantika sivilizatsiyasini 
sifat jixatidan o’zgarishiga olib keldi, uning dunyo taraqqiyotidagi etakchilik rolini 
mustaxkamladi. Rivojlangan mamlakatlarda industrial ishlab chiqarishning 
muvaffaqiyatlari ijtimoiy-iqtisodiy tuzuldimalarda, g’oyaviy-siyosiy kuchlarning 
joylashuvida, yirik davlatlarning o’zaro va boshqa davlatlar bilan aloqalarida, 
ma`naviy xayotda bir qator o’zgarishlarni, jiddiy o’zgarishlarni yuz berishiga sabab 
bo’ldi. 
Konservativ va milliy g’oyaviy-siyosiy oqimlar faoliyati faollashdi, 
imperializm barcha vositalar bilan o’z mustamlakalari va ta`sir doiralarini 
kengaytirishga xarakat qildi. Faqat milliy manfaatlarni ko’zlovchi millatchilik va 
shovinizm xam tobora kuchaya boshladi. Konservativ, liberal-demokratik oqimlar, 
agressiv-militaristik, patsifistik oqimlarning faolyati kuchayib, ular o’rtasidagi 

---

6 
o’zaro kurash davri boshlandi. Yevropa va Amerikaning ko’plab mamlakatlarida 
ishchilar sinfi, tashkilotlari o’sdi, bu tashkilotlar jamiyat xayotida muxim rol’ 
o’ynay boshladi. Markaziy, Sharqiy Yevropa, Lotin Amerikasi va boshqa 
mustamlakalarda milliy ozodlik xarakati keng quloch yoydi. evol’yutsiya oqibatida 
mamlakatlarning o’zaro ichki va tashqi qarama-qarshiliklari yanada kuchaydi.