Иқтисодий таҳлил

Kompleks tahlil - Xo‘jalik yurituvchi subyekt faoliyatini makon va zamon nuqtai nazaridan barcha tuzulmalari bilan birga batafsil tahlil qilishdir
Solishtirish tahlili- Xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini yaxlit holda alohida tuzulmalari yoki mavzularini baho va vaqt jihatidan solishtiriladigan holatga keltirilib amalga oshiriladigan tahlildir
Omilli tahlil- Xo‘jalik faoliyati natijasiga ta’sir qiluvchi omillarni aniqlash va ularning ta’sirini hisbolash usullari majmuasini o‘zida aks ettirgan tahlildir
Marjinal tahlili Barcha xarajatlarni doimiy va o‘zgaruvchi xarajatlarga bo‘lib ishlab chiqariladigan mahsulotlarning (bajariladigan ish, ko‘rsatiladigan hizmat) biznesda ko‘ zda tutilgan foydaga erishish uchun zarur bo‘lgan miqdorini aniqlash va samaradorligini oshirishga qaratilgan tahlildir
* Joriy tahlilning asosiy maqsadi
* xo‘jalik faoliyatida erishilgan pirovard natijalarga obyektiv baho berish, foydalanilmagan ichki xo‘jalik rezervlarini kompleks tarzda aniqlash va ularni kelgusida ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga jalb etish hisoblanadi.
* Joriy tahlilning mohiyati uni o‘tkazishda axborotlar tizimi sistemali va kompleks xarakterga ega bo‘lib, rasmiy jihatdan qabul qilingan buxgalteriya va statistika hisobotlariga asoslanadi
* Tezkor tahlilning asosiy vazifasi topshiriqlarni muntazam nazorat qilish, mahsulotni ishlab chiqarish va uni sotish jarayonini kunda aniqlash, shu kundagi ishlab chiqarish rezervlarini o‘z vaqtida aniqlash va ularning ishlab chiqarish samaradorligini oshirishga jalb qilish hisoblanadi.
2. Аудитнинг пайдо бўлиши.
Audit shu kunga qadar uzoq tarixga ega. Birinchi mustaqil auditorlar Y evropaning aksiyadorlik kom paniyalarida X IX asrdayoq paydo bo'lgan. A udit so ‘zi turli tarjim alarda “eshitadi” yoki “eshitm oqda” degan m a’noni anglatadi.
Auditorlik faoliyatining rivojlanishiga 1929-1933-yillarda jahon iqtisodiy tanazzuli katta turtki bo‘ldi. Bu davrda aksiyadorlik jamiyatlari va boshqa korxonalaming ko‘pchiligi inqirozga yuz tutdilar. Natijada hisobotlarni, xususan, balans, foyda va zararlar to ‘g ‘risidagi hisobot m a’lumotlarini tasdiqlash tartibini qat’iy belgilash ulaming to‘g ‘riligi va haqqoniyligini mustaqil auditorlar tomonidan tekshirish ehtiyoji yuzaga kelgan
1844-yilda Angliyada aksiyadorlik kompaniyalarining buxgalteriya schyotlarini, aksiyadorlarga beriladigan hisobotlarni yiliga kamida bir marta mustaqil buxgalterlar tekshiruvidan majburiy o ‘tkazilishini talab qiladigan qonunlar chiqarilgan.Dastlab auditorlik vazifalari aniq belgilanmagan boMib, barcha investorlar, aksiyadorlar, kreditorlar auditorlam i o ‘zlarining himoyachisi sifatida qabul qilganlar.Auditorlar haqida ularni aksiyadorlar oldidagi m as’ul shaxs deb qarash 1929-yilda “Kom paniyalar to ‘g ‘risidagi qonun” chiqarilishi bilan o'zgardi. Ushbu qonunga muvofiq barcha kom paniyalar m oliyaviy hisobotlarida foyda va zararlam i majburiy ravishda k o ‘rsatishlari belgilab qo‘yildi.
Таянч иборалари: аудитнинг тарихи, аудитнинг ватани, аудит тушунчасининг пайдо бўлиш сабаблари.