Инсон учун энг олий қадрият унинг ҳаёти ва соғлиғидир. Республикамиз Президенти Ш. М. Мирзиёев мамлакатда

Мавзу бўйича саволлар.

1. 
   Фалсафий антропология фанининг предметини таърифлаб беринг.
   
2. 
   Немис фалсафий антропология фанининг асосчилари ким бўлган.
   
3. 
   Макс Шеллер инсон табиатини қандай таърифлаган.
   
4. 
   Инсон табиатининг биологик жихатини ёритиб беринг.
   
5. 
   Инсоннинг ижтимоий ривожланишида маданиятнинг роли хақида қайси немис антропология вакиллари гапиришган.
   

Мавзу 2.


Фалсафа тарихида инсон муаммоси

1. 
   Эллинизм даврида инсон масаласи. Сократ Арасту ва Афлотун қарашларида инсонга бўлган ёндошув.
   
2. 
   Христианлик фалсафасида инсон ва худо муносабати масаласи. Урта асрнинг теоморфик антропологияси.
   
3. 
   Уйгониш даври антропоцентризми. Аклли шахс автономиясининг гуманистик идеали.
   
4. 
   XVIII аср: тараккиёт гояси. Инсонийлик табиатидаги тарихийликни кашф килиниши.:””.
   

Хаёт фалсафаси вакиллари қарашларида инсон масаласи. Ф.Ницшенинг “Одам-Аъло” концепцияси. А. Бергсон ижодида инсон, унинг тафаккури ва интуицияси масаласи.

5. 
   Фалсафий антропология немис фалсафий тафаккурининг муайян йуналиши сифатида: М.Шелер, Х.Плеснер, А.Гелен.
   

Таянч сўзлар.
Суқротнинг аҳлоқий антропологияси, “ўзингни ўзинг”, бил), Афлотун, , индивидуал жон ва оламий жон, хақиқат ва Эрос,Арасту антропологияси, инсон – сиёсий хайвон сифатида, Аврелий Августин, эътиқод ва билим, руҳҳий юрак, руҳ ва жон, инсон ва худо муносабатлари, Фома Аквинский, инсон – худонинг гуноҳкор ва ожиз бандаси, теоцентризм, Ренессанс даври, антропоцентризм, инсон микрокосмос сифатида, Бруно пантеизми, Марселио Фиччино, руҳий мухаббат, эманация зинапояси, Иммануил Кант антропологияси, Ф. Ницше, аъло одам, Анри Бергсон, интеллект, интуиция.
Антик давр фалсафасининг энг машҳур файласуфларидан бири Суқрот қарашлари марказида, инсон туради. Аммо инсон Суқрот томонидан фақат маънавий мавжудот сифатида изоҳланган. Шу нуқтаи назардан, Суқрот фалсафаси-бу ахлоқий антропологизм. Бундан ташқари, унинг фалсафасини диққат марказида бошқа софистлардан фарқли ўлароқ, натурфилософия эмас, балки билиш назарияси (эпистимология) ва ахлоқий-сиёсий масалалар туради. Суқротринг билиш назариясида тортишув,суҳбат, мунозара ёрдамида тушунчаларни таҳлил қилиш, уларни таърифлаш қизиқтирган. Ахлоқий-сиёсий соҳада эса, унинг мақсади софистларнинг шубҳанома(скептицизм) фалсафасини рад этишдан иборат бўлган. Бу ерда унинг асосий тезиси умумий эзгулик ва адолат хисобланган қадриятлар ва меъёрлар мавжуд, деган қоида ҳисобланган. Шундан келиб чиқиб айтиш мумкинки, Суқрот этикасининг асосий тамойиллари, шартли равишда, «эзгулик» ва «билим» бирликни ташкил этади, деган фалсафий таълимотга асосланади. Адолат нима эканлигини билиб олган инсон, адолатли иш тутади, харакат қилади. Адолатни моҳиятини тушунган ва адолатли фаолият кўрсатган одам бахтли бўлади.¹
Суқрот фалсафаси аниқ реал одамга қаратилган. Унга мифология ҳам, физика ҳам ёт. У мифология шарҳловчиларини меҳнати кам самара берувчилар, деб ҳисоблайди. Шу билан бирга, Суқротни табиат ҳам кам қизиқтирган. «Ўзингни-ўзинг бил», «Мен биламанки, ҳеч нарсани билмайман» ҳикматлар Суқрот фалсафасини моҳиятини белгилайди.
Суқрот учун ўз-ўзини билиш масаласи муайян моҳиятга эга бўлган. Ўзини ўзи билиш-демак ўзини ижтимоий ва маънавий мавжудот сифатида шу билан бирга, фақат шахс сифатидагина эмас,балки умуман инсон сифатида англаб етиш демакдир. Суқрот фалсафасини асосий мазмуни ва мақсадини ахлоқий масалалар ташкил этади. Бу хақда кейинчалик Арасту «Суқрот ахлоқий масалалар билан шуғулланган, табиатни умуман тадқиқ этмаган» деб ёзади.
Суқрот инсон масаласини ўртага қўяр экан, аввало, унинг моҳиятини белгиловчи эзгулик ва ахлоқ масаласига тўхталган. Эзгулик, яхшилик тушунчалари арете сўзи билан ифодалаган.
Яхшилик-арете инсоннинг ҳақиқий имкониятларини жамоада мужассамлашуви демакдир. Шу маънода, яхшилик ижобий моҳиятга эга бўлган. Арете сўзининг асосий моҳияти ахлоқий камолотга эришиш. Аретега эга бўлган киши ўз ишини қандай зарур бўлса, шундай бажаради. Ўқитувчи талабга мувофиқ ўқитса, у аретега эришган бўлади. Умуман олганда, Суқрот антик ва жаҳон фалсафаси тараққиётига ҳасса қўшган буюк мутафаккирдир.