|
Ijtimoiy ish
— bu odam larga insonlar orasidagi m unosabatlami
hal kilish va jam iyatdagi ijtimoiy o'zgarishlarda ko‘makIashishga
yo‘naltirilgan, ularning hayotiy farovonligini oshirish m aqsadida
yordam ko‘rsatish va qoMlab-quvvatlash bo'yicha kasbiy faoliyatdir.
Ijtimoiy ish:
• odamlar, ijtimoiy guruhlarga shaxsiy va ijtimoiy qiyinchilik
lami bartaraf etishda yordam ko'rsatishga yo‘naltirilgan am aliy
faoliyat;
• o ‘quv sohasi;
• ilmiy yo'nalish hisoblanadi.
M a’lumki, ijtimoiy ish xodim ining kasbiy faoliyati hozirgi
davrda alohida aham iyatga ega. Bugungi kunda ijtimoiy ish
xodim ining professional modelini, m ukam m al timsolini tasavvur
etishni talab etadi. Shu m a’noda ijtim oiy ishni rivojlanishi ijtimoiy
ish xodim ining modeli asosida uning professiogrammasi yotadi
degan tushuncha qat’iy shakllanmoqda.
Ijtimoiy ishdagi professionalizm bu kishilarga, ularning hayotiy
muammolarini hal etishda m alakali ko‘makni ta’minlovchi,
m ehnatning yuqori sifatiga v a natijalariga erishishda m utaxassisning
doim yuqori darajada tutib turadigan bilimlari, m ahoratlari va
ko‘nikmalaridir.
274
Ijtimoiy ish xodim ning professionalizmi unda quyidagilam ing
ninvjudligi bilan tavsiflanadi:
- professional moyillik;
• mehnatni uning turli ko‘rinishlarida bajarishga chuqur rag‘bat;
- m a’naviy-axloqiy sifatlar, kishilar bilan ishlash qobiliyati,
liiHon bilan ishlashga ij'timoiy genetik moyillik;
- professional mahorat;
- o ‘z faoliyatiga obyektiv tanqidiy munosabat;
- professional bilim lar v a professional mahorat;
- bir um r o ‘qish izlanish va o ‘zini namoyon etish qobiliyati;
• shaxsning ijtimoiy psixologik holati sifatida professional
g'urur.
Ijtimoiy ish o ‘zida ham moyillikni, ham kasbni birlashtiradi,
ilnining uchun professionalizm bu tarkib etuvchilarning uyg‘unla-
riliish darajasi, ularning bir butunligi va tizimliligi bilan oMchanadi.
Ijiimoiy
xizmat
ко 'rsatish
muassasalari
xodimlarining
professional tayyorgarligi
nuqtayi nazaridan, mutaxassislarga va
luimutaxassislarga ajratish mumkin. Ijtimoiy xizm atlar mutaxas-
si.slari oliy va o ‘rta kasbiy ma’lumotga ega bo‘ladilar - ixtisosli va
noixtisosli. Nomutaxassislar, y a’ni yordamchi xizmat ko‘rsatuvchi
xodimlami uch guruhga boMish mumkin: malakali, yarim malakali
vn malakasiz xodimlar. Tajribaning ko‘rsatishicha, ularning
liummasi turli darajadagi professional malakaga, professional
luyyorgarlikka va professional m ahoratga egadirlar. Afsuski, shuni
(iiii olish kerakki, ijtimoiy ishda mutaxassis lavozimida ishlaydigan
ijtimoiy xizmatlar xodim larining hammasi ham xizmat majburiyati-
ni muvaffaqiyatli bajarmaydilar, ijtimoiy xizmat mijozlarining
muammolarini muvaffaqiyatli hal etish uchun yetarli professional
mahoratga ega emaslar, ya’ni hammasi ham professional emasdirlar.
Professional izmning
shakllanishi
hamisha
mutaxassislami
professional tayyorlash va tarbiyalashdan, ijtimoiy ish tizimida
amaliy ko‘nikm alar tizimini va professional mahoratni bosqichma-
bosqich shakllantirishdan boshlanadi. Professional mahoratsiz
mijozning hayotidagi mushkul vaziyatni hal etish maqsadida
individual ijtimoiy xizmatlarni tashkii etish va uning yashashi uchun
ijtimoiy psixologik uyg‘unlikni ta’minlash mumkin emas.
275
Professional shaxsiy shakllanish va ijtimoiy ish mutaxassisining
kamol topishi professional moyillikni shakllantirishni, kasbiy ta ’lim
olishni, professional m ahorat v a m a’naviy-axloqiy fazilatlam ing,
shuningdek, o ‘zini tartibga solish bilan o ‘zini nazorat qila bilish va
o 'z in i m ukam m alashtirishni shakllantirishni ko‘zda tutadi1.
Ijtim o iy ish xodim ining professional moyilligi (iste’dodi)
Ijtim oiy ishdagi professionallik m utaxassisda professional
m oyillik boMishini talab qiladi.
Professional moyillik doim ijtimoiy shartlanganlikni ko‘zda
tutadi. Shu nuqtayi nazardan professional m oyillik obyektiv omil
boMib, bu iste’dodning egasi nuqtayi nazaridan (ijtim oiy xizm atning
konkret xodim i) - professional iste’dod xodim ichki olam ining
subyektiv om ili, komponentidir. BoMajak ijtimoiy ish xodim ida
shaxs shakllanishi jarayonida ijtimoiy ishga, professional faoliyatga
alohida m unosabat yuzaga keladi. Bu m unosabatlar asta-sekin
yuzaga keladi: birinchidan, - «ijtimoiy ish» kasbi mohiyatini
tushunish va qabul qilish asosida; ikkinchidan, shaxsning faqat o ‘z
lavozimi majburiyatlarini bajarishda emas, balki sotsiumdagi ham,
oiladagi, shaxsiy hayotidagi burchlarini bajarishda xatti-harakatlari
sifatida bosqichm a-bosqich shakllanadi. Ijtimoiy xodim faoliyati
ning m aqsadga muvofiqligi aholini ijtim oiy himoya qilishning faqat
strategik vazifalari bilan belgilanib qolmaydi. Bu aholi ijtimoiy ish
turli kategoriyalarining qayg‘u v a og‘riq!ariga refleksiyadir. Shu
bilan birga shaxsning professional iste’dod hayotning mushkul
vaziyatiga tushib qolgan kishilar bilan ishlashga genetik m oyilligiga
ham bogMiq. Shunday qilib, professional iste’dod - obyektiv -
subyektiv hodisadir.
Ijtim oiy ish xodimining professional iste’dodi - m utaxassis
shaxsida kamol topgan fazilatlari majmua (kom pleks) sining
m urakkab k o ‘rinishi, ijtimoiy ish faoliyatlarini bajarishga, aholiga
m a’lum turdagi ijtimoiy va turli xizmatlar, ijtimoiy-maishiy,
ijtimoiy-tibbiy, ijtimoiy-psixologik, ijtimoiy-pedagogik, ijtimoiy-
huquqiy, ijtim oiy-iqtisodiy xizm at ko‘rsatishga ichki ijtimoiy
psixologik tayyorgarlikdir. Ijtimoiy
Do'stlaringiz bilan baham: | 
