Ijtimoiyish

Tashhis  qo‘yish.

  M aslahatchi  m ijozga  uning  motivi  nima 

ekanligini yoki bir qanchasini sanab o'tish.

-

 

Ishontirish,  tinchlantirish.

 

M aslahatchi  m ijoz  holatini 

yaxshilash  yoki  his  etishini  yaxshilash,  biroq  bu  usullar  u  faqat 

nom igagina  «aytishi»  m um kin,  m ijozning  qayg‘urishi  va  samim iy 

yoki  haqiqiy  tuyg‘usini  inkor  etgan  holda,  u  holatini  yaxshilash 

harakat qilish.

-

 

S o ‘rash  va  izlanish.

 

M aslahatchi  maMumotlami  yigMshda 

mijoz  gapirishni  xohlam agan  yoki  gapirishga  tayyor  emas  holat- 

larida  «taz’yiq»  o ‘tkazish;  uni  m a’lum ot  yetkazishiga  majburlash; 

m ijozga  m uammosini  anglashiga  yordam  berish  yoki  o ‘z   qarorini 

qabul  qilishni  ishlab  chiqishiga  yordam   berish  o ‘m iga  o ‘zi  qaror 

qabul qilish.

258

---

Bahslashuvda  ko'pincha  haqiqatni  ifodalayotgan  odam  emas, 

balki  raqibi  nutqini  tez va aniq  tahlil  qila oladigan,  unga mutanosib 

va samarali tarzda o 'z  nutqini tuza oladigan odam g‘olib chiqadi.

M uloqot 

strategiyasi 

o ‘z  

ichiga 

quyidagilam i 

(O.Ya. 

Goyxmanga ko'ra) qamrab oladi:

—  um um iy vaziyatni anglash;

—  unda  maqsadga  yo‘naltirilgan  ta ’sir 

0

‘tkazish  vazifalari  va 

asosiy g ‘oyalarini aniqlab olish;

— qo'yilgan  vazifalarni  bajarish  uchun  vaziyat  rivojlanish ini 

rejalashtirish va tashkii etish.

M uloqot strategiyasi  nutq  taktikasida,  y a’ni  muayyan  vaziyatda 

belgilangan 

maqsadlarga 

erishish 

imkonini 

beradigan 

nutq 

priyom laridan  foydalanish  orqali  erishiladi.  M asalan, 

avvaldan 

ishonish  m a’nosini  deyarli  30  xil  usulda  ifodalash  mumkin:  «tax­

min  qilish»,  «yumshatish»,  «bo‘rttirish»,  «siljitish»,  «aybni  boshqa 

bir kishiga to ‘nkash», «takrorlash», «misol keltirish» va boshqalar.

N utq 

taktikasiga 

quyidagilam i 

ham 

kiritish 

mumkin: 

kutilmaganlik,  ig‘vogarlik,  obro‘ga  m urojaat  qilish,  bashoratlash, 

norasm iy  elem entlar  kiritish,  yum or  va  boshqalar.  Ijtimoiy  xodim 

uchun  muayyan  vaziyatga  hammadan  ko‘ra  mosroq  keladigan  nutq 

taktikalarini tanlay bilish ko‘nikmasi ju d a muhim.

3 0 -kartochkaga turli nutq taktikalari nom larini yozing.

K artochkalam i  tartibga  soling.  Ijtim oiy  ishchi  hayotida  y u z   berishi 

m um k in   boMgan  vaziyatlam i  faq at  o 'z in g iz g a   m a’lum  boMgan  taktikalar 

y o rd am id a  ishlab  chiqing  (b u n d a   « vaziyatlar»  boMimidagi  m isollardan 

foydalanish  m um kin).  B o sh q alam in g  vazifasi  e sa   s iz   m uam m oni  hal  qilishda 

q anday  nutq  usulidan  foydalanganingizni  aniq lash .  B u  m ashqni  biroz 

o 'z g a rtirib ,  kartochkalarga  faq at  (o 'q u v c h ila r  so n ig a  m utanosib  tarzda) 

v a ziy a tla r yoziladi v a barchaga b ir xil  nutq taktikasi ta k lif  qilinadi.  M uam m oni 

y ech ish d a  undan kim  e n g  sam arali  foydalana olarkin?

Ijtim oiy  ishlar  uchun  mijozlarning  turli  muammolari  bo‘yicha 

m uzokaralar  olib  borish  muhim  aham iyat  kasb  etadi.  M uzokaralar 

dialog  yoki  polilog  shaklida  moMjallangan  natijalarga  erishish 

yoMida oMkaziladigan  ish  muloqoti ko‘rinishidir. Ular asosan o ‘zaro 

fikr  alm ashish  yoMi  bilan  har  ikki  tom on  manfaatlariga  mos 

keladigan  bitimga  erishish  va  barchaga  m anzur  boMadigan  natijani

259

---

qoM ga  k iritis h   u c h u n   o 'tk a z ila d i.  Y u tu q q a   e rish ish   v a   m ijo z  

m a n fa a tin i  e n g   y a x sh i  ta rz d a   h im o y a   q ilish   u ch u n   m u z o k a ra   o lib  

b o rish   s a n ’atin i  m u k a m m a l  e g a lla sh   lozim .  M u z o k a ra   o lib   b o rish - 

n in g   m u ta x a s s is la r  to m o n id a n   ta jrib a   a so sid a   ish lab   c h iq a rilg a n  

m u a y y a n  q o id a la ri  m a v ju d .

M u z o k a r a  o lib   b o r is h   q o id a la ri:

O cz   o ld in g iz g a   q o cy g a n   v a z ifa n i  n a z a rd a n   q o c h irm a n g ,  n im a  

b ila n   s h u g ‘u lla n a y o tg a n in g iz   h a q id a   b e rila d ig a n   s a v o lg a   ja v o b  

b e rish  u c h u n   ta y y o r boMib tu rin g .

I jtim o iy   is h  x o d im i  m i j o z  b ila n   m u lo q o t q ilg a n d a :

1.  D a s tla b k i  v iz u a l  a lo q a n i  o ‘rn a tis h  j u d a  h a m   m u h im .  « K o ‘z n i n g  k o ‘z g a  

tu s h is h i »   s u h b a td o s h n i  s a m im iy   boM ish  v a   h a q iq a tn i  s o ‘z la s h g a   u n d a y d i. 

O d a m   o ‘z id a   b o s h q a   k is h in in g   n ig o h in i  q a n c h a   u z o q   s e z s a ,  s h u n c h a  t e z  ja v o b  

b e ra d i.

2 .  A n ’a n a v iy   s o ‘r a s h is h d a n   (qoM   u z a tis h d a n )   s o ‘n g   m ijo z   b ila n   s h u n d a y  

j o y l a s h i b   o ‘tir is h   k e r a k k i,  o r a n g iz d a   h e c h   q a n d a y   t o ‘s iq   ( s to l,  b a la n d l ik   v a  

h .k .)   b o M m a sin .  S u h b a tn i  e r k in   h o la td a   o lib   b o r is h   lo z im   ( o y o q   v a   q o M lam i 

c h a lis h tir is h   s u h b a td o s h n i  « b e r k itib   q o ‘y a d i» ) .  M ijo z   v a   ijtim o iy   x o d im   b ir- 

b ir in in g   q a r s h is id a   e m a s ,  y o n i d a   ( m a s a la n ,  d iv a n d a )   o ‘tir is h g a n d a   s u h b a t 

a n c h a  o c h iq  boM adi.

3 .  Y o n m a - y o n  

0

‘ tir g a c h ,  d a r r o v   m ijo z n in g   s h a x s iy   m a y d o n ig a   (1 2 0   s m ) 

s u rilis h   lo z im .  B iro q   b u n d a   4 5   s m   g a c h a   bo M g an   m a s o f a   in tim   z o n a  

h is o b la n ib , u n g a « k i r i s h  u c h u n »  f a q a t y a q in  o d a m la r g a  r u x s a t b e rila d i.

4 .  T e g in ib   o ‘ti r i s h   o c h iq   s u h b a tg a   c h o r la y d i.  S u h b a tn in g   b ir o r   q is m id a  

im o - is h o r a  y o k i  h a r a k a tla r  b ila n  m ijo z g a  t e g ils a , b u   h o i  ta b iiy  k o 'r ila d i.

5 .  M ijo z n in g  s o ‘z l a r i g a  d iq q a t b ila n  q u lo q   s o lis h   lo z im .

O d a td a ,  b a rc h a   z a r u r   a x b o r o tn i  m ijo z   o ‘z   s u h b a tin in g   d a s tla b k i  3 0  

d a q iq a s id a   b a y o n   q ila d i.  V a q tn in g   q o lg a n   k is m id a   e s a   b a y o n   q ilin g a n   a x b o r o t 

ta k ro rla n a d i  v a   s u h b a t  m a v z u s i  u c h u n   u n c h a lik   z a r u r   b o M m ag a n   c h e k in i s h la r  

q ilin a d i.

E ’tib o rli  boM ing v a  s u h b a td o sh in g iz n in g   g a p in i  boM m ang.

S u h b a td o sh in g iz n i  u  y e tti  u x lab   tu s h ig a   h am   k irm a g a n   n a rsa d a  

a y b la m a n g .  B u   u n i  m u d o fa a   m a v q e y ig a   o ‘tib   o lis h g a   m a jb u r q ilad i 

v a   m u z o k a ra la rn in g   u m u m iy   a sa b iy lig i  v a   a g re s s iv lig ig a   sab a b  

boM adi.

M u z o k a ra  

b o s h id a n o q  

sa m im iy  

v a  

o q k o 6n g il 

boM ing. 

S u h b a td o sh in g iz g a   h u rm a t  b ila n   m u n o s a b a td a   boM ing,  le k in   u n in g  

o ld id a  y a lto q la n m a n g .

260

---

S u h b atd o sh n i  esh itish n i  b ilin g .  U n in g   h a q iq iy   m o tiv lari  va 

f.diklarini  tu sh u n ish g a   x a tti-h a ra k a tla ri,  im o -ish o ralari  v a   s o 'z la ri 

n lm a la m i  ifo d a la y o tg a n in i  a n g la s h g a  h a ra k a t q ilin g .

S u h b a td o sh in g iz n i  o ‘z   to m o n in g iz g a   « o g 'd irib   o lish g a » ,  u n in g  

m u am m o la rin i o ‘z in g iz  hal q ilib   b e rish g a  u rin m an g .

O 'z   m u a m m o in g iz d a   v ak o latli  boM ing,  siz g a   b e rilg a n   sa v o ln in g  

ja v o b in i  b ilm a sa n g iz ,  u n i  ich in g izd an   to 'q ib   c h iq a rm a n g   v a   sizg a 

b crilm ag an   sa v o lg a  ja v o b   b e rish g a  h a ra k a t q ilm an g .

K a m b a g 'a llik  v a  n o c h o rlig in g iz  b ila n  « m a q ta n m a n g » .

0 ‘tm ish   to ‘g ‘risid a e m a s, k e la ja k  to ‘g ‘ris id a  k o 'p r o q   g ap irin g .

« M a y d a   g a p »   boM m ang  v a   m u h im   boM m agan  m a sa la la r 

y u zasid an   to rtish m a n g .  T a s h a k k u r  b ild irin g   (y o rd a m ,  a jra tilg an  

vaqt,  m a s a ia h a t  v a   h.  k.  u c h u n ).  S u h b a td o sh in g iz g a   u  b ilan  

u c h ra sh u v in g iz  s iz  u ch u n  ju d a   m u h im   boM ganini y e tk a z ib  q o ‘y in g .

M u z o k a ra la r  m u v a ffa q iy a tsiz lik   b ila n   tu g a sh ig a   d o im o   ta y y o r 

tu rin g .

M ijo z la rn in g   m u a m m o la rin i  hal  q ilish d a   ijtim o iy   ish ch i  k o 'p in - 

c h a   b o s h q a   m u a ssa sa ,  ta sh k ilo t  v a   id o ra la m in g   m u ta x a ssisla rig a  

y o rd a m   s o 'r a b   m u ro ja a t  q ilis h ig a   to ‘g ‘ri  k elad i.  B ir  m aro tab a li 

s h a x siy   m u lo q o tla r  u zo q   m u d d a tli  o ‘z a ro   m a jb u riy a tla rg a   n isb atan  

ijtim o iy  

ish c h i  u c h u n   m u ra k k a b ro q   boM adi,  u n in g   fao liy ati 

s a m a ra d o rlig in i  p a sa y tira d i.  « K e ra k li»   o d a m la r  v a   ta s h k ilo tla r  bilan  

h a m k o rlik  

a lo q a la rin i 

to ‘g ‘ri 

o ‘m a ta  

b ilish  

ijtim o iy  

ishchi 

m u v a ffa q iy a tin in g  k a fo la tid ir.

Har  bir  talabaga  ijtimoiy  ishchining  mijozlar  muammolarini  hal  qilish 

uchun  zarur  boigan  «tashqi»  aloqalarini  chizish  topshirig‘i  beriladi.  Guruhda 

bajarilgan  ishning  natijalarini  muhokama  qiling.  «O'zaro  ta’sir»ning  yakuniy 

sxcmasini chizing. Chizmada belgilangan muassasa va tashkilotlarni o‘quvchilar 

0

‘rtasida  taqsimlang.  Xizmat  o‘yini  davomida  ijtimoiy  ishning  barcha 

ishtirokchilari  o‘rtasida  hamkorlik  munosabatlari  «o‘matishga»  harakat  qilib 

ko'ring.

—  h a m k o rlik   m u n o sa b a tla ri  riv o jla n ish ig a   x a la q it  b eray o tg an  

m u a m m o la r:  to m o n la r  m a n fa a tla rin in g   n o a n iq lig i  v a   k e lish tirilm a - 

g a n i;

-  kutilay o tg an  n a tija la r to ‘g ‘risid ag i ta s a w u rla m in g  turlichaligi;

261

.,

---

— o ‘zaro axborot alm ashishning zaifligi;

— m unosabatlam i huquqiy jihatdan shakllantirilmagani.

M oliyaviy  mablagMarni  ja lb   qilish  va  ulardan  foydalanish

m asalasidagi  noaniqlik.  Rejalashtirishning y o ‘qligi, kim nim a uchun 

m as’ul ekani to‘g ‘risida tasavvur shakllantirilmagani.

Ijtim oiy  ishchining  faoliyatida  verbal  va  noverbal  vositalar 

yordam ida  am alga  oshiriladigan,  rasmiy-ish  doirasida  am alga 

oshiriladigan,  bevosita  m uloqot  shakli  bo‘lgan  suhbatga  katta  o ‘rin 

ajratiladi. 

Ish 

yuzasidan 

oMkaziladigan 

suhbatlar 

quyidagi 

xususiyatlarga ega:

— ham korlarning  o ‘z   mavqelarini  aniq  v a  ishonarli  qilib  bayon 

qila  olish  layoqatlari  va  muloqot  maqsadlarini  hisobga  olgan  holda 

muzokara predmetiga tanlab yondashish;

— sherikning 

so‘z!ariga 

m unosabat 

bildirishning 

tezligi; 

sheriklar fikri va takliflariga tanqidiy baho berish;

— subyektiv  va obyektiv  om illarni  hisobga olish  v a baholashga 

tahliliy yondashuv;

— m azkur muammo  bo‘yicha  m avjud  nuqtayi  nazarlam i  tanqi­

diy  tahlil  qilish  orqali  o ‘zining  aham iyatini  bilish  v a  sheriklarning 

malakalarini oshirish;

— muammoni hal qilishga aloqadorligi va mas’ulligini his qilish.

X izm at  yuzasidan  suhbatlarni  o ‘tkazish  bo‘yicha  quyidagi

tavsiyalar beriladi:

1)  suhbat  rejasini  oldindan  yozib  olish,  eng  muhim  iboralami 

tan lash;

2)  suhbatdoshga  suhbat  davom ida  vaqti-vaqti  bilan  ta ’sir 

o ‘tkazish tam oyilidan  foydalanish:  noxush onlarni  yoqimlilari  bilan 

almashtirib  turish,  suhbatning  boshida  va  oxirida  ijobiy  narsalar 

to‘g ‘risida gapirish;

3)  suhbatdoshning  asosiy  m otivlarini  doimo  yodda  tutish: 

uning  kutishlari,  shu  suhbat  natijasida  u  qo‘lga  kiritmoqchi 

boMayotgan  afzalliklar,  uning  m avqelari,  o ‘zini  namoyon  qilish 

istagi, adolat tuyg‘usi, o ‘zini hurm at qilishi;

4)  suhbatga  aloqasi 

boMmagan 

chet  kishilarning  hozir 

boMishidan qochish;

5)  har  qanday  vaziyatda  xushm uom ala  boMish,  yuksak  didni 

nam oyish qilish;

262

---

6)  suhbatdoshning ijobiy jav o b  berishiga ko‘maklashish;

7)  suhbatdosh  «yo‘q»  deb  javob  berishi  mumkin  boMgan 

savollarni chetlab o ‘tishga  intilish;

8)  agar suhbatdosh sizning fikringizga qo‘shilmasa. uni  batafsil 

bayon qiling;

9)  suhbat mavzuyidan chetga chiqm aslikka harakat qilish, yoM- 

yoMakay  chekinishlardan  qochish,  fikrni  ishonarli  qilib  koMarishi 

kayfiyatda ifodalash.

Shuni ham esda tutish zarurki, suhbatdoshning so‘zlarini beodob- 

lik  bilan  boMinganda,  uning  o ‘z   fikrini  bayon  qilishiga  asossiz  yoM 

qo‘yilmaganda,  uning  dalillarini  e ’tiborga  olmaganda  yoki  mazax 

qilganda,  dalillar  buzib  ko'rsatilganda,  asossiz  shubhalar  bayon 

qilinganda va h. k. suhbatning risoladagiday oMishiga xalaqit beradi.

M uzokaralar  olib  borishning  quyidagicha  soddalashtirilgan 

<;hizmasi  tak lif qilinadi:  salomlashish  va  muzokaralar  mavzuyining 

debochasi:  mavzu tavsifi  va  m uzokaralar yuritish bo‘yicha  takliflar; 

tom onlam ing  o ‘z  mavqelarini  bayon  qilishi;  m unozara  yuritish; 

muammoni hal qilish; yakuniy hujjat tayyorlash va yakunlash.

M uzokaralar muvaffaqiyatli  rivojlanishi  uchun, ular boshlanishi 

bilanoq  suhbatdosh  bilan  umumiy  nuqtalami  topishga intilish zarur. 

M unozaraning  mavzuni  eng  muhim  jihatlaridan  boshlash  va  asosiy 

m asalalar bo‘yicha  umumiy  xulosaga  intilish  va  shundan  keyingina 

tafsilotlarga  o ‘tish  tak lif  qilinadi.  M uzokaralar  boshlanishida 

m avzuning  munozaraga  sabab  boMmaydigan  aniq  jihatlari  ko‘rib 

chiqiladi, bu esa munozarani rivojlantirish uchun asos yaratishga ish 

qiladi.  Shundan  keyin  nisbatan  osonroq  hal  qilinishi  mumkin 

boMgan jihatlam i  ko‘rib chiqishga oMiladi.  Undan  keyin esa batafsil 

m uhokam a  talab  qiladigan  asosiy  masalalami  ko‘rib  chiqishga 

oMiladi.  A gar  bu  masalalami  ko‘rib  chiqishga  muhokama  boshida- 

yoq  kirishilsa,  unda m uzokaralar mutlaqo  barbod  boMishi  mumkin. 

Agar  qarashlardagi  tafovutlar jid d iy   boMsa,  ularga  urg‘u  bermaslik 

lozim, aks  holda bu muzokaralarning rivojlanishiga xalaqit beradi.

Mabodo,  murakkab  m asalalam i  ko‘rib  chiqishga  asta-sekin 

kirishish  tamoyiliga erishib  boMmasa,  m uzokaralar ikkinchi  darajali 

m asalalarda  o‘ralashib  qolishi,  asosiy  mavzular  bo‘yicha  esa 

tom onlar  umumiy  kelishuvga  erisha  olmasliklari  mumkin.  Bunday 

holatda  erishilgan  bitimlarni  qayd  etish  va  ular  asosida  muhokama

263

---

qilinishi  lozim  boMgan  navbatdagi  m asalalarni 

belgilash  lozim, 

M uzokaralar  muvaffaqiyatli  yoki  muvaffaqiyatsiz  oMganidan  qat'i 

nazar, ularning natijalarini batafsil tahlil qilish zarur,

M uzokaralarning  muvaffaqiyati  ko‘p  jihatdan  nutq  ifodasign 

bogMiq  bo‘lib,  m uqobil  holatda  u  rasmiy-ish  nutqining  uslubi  va 

tilidan  foydalanishga,  psixolingvistika,  sotsiolingvistika,  shuning­

dek,  m uloqot  psixologiyasi  fanlarining  maMumotlariga  asoslangan 

boMadi.

264

---

X bob.

  IJT IM O IY  ISH  XODIM INING 

PRO FESSIO G RA M M A SI

Reja:

10.1  Ijtim oiy  ish  xodim ining  professional  ko‘nikm a  va 

m alakalari.

10.2 Ijtim oiy ish xodimining shaxsiy professional sifatlari.

10.3 Ijtim oiy ish xodim larining etik m ajburiyatlari.

10.4 Ijtim oiy ish xodim ining professional m ajb u riy atlari.

M alakali  va  samarali  ijtimoiy  ishni  am alga  oshirish  uchun, 

tabiiyki  ijtimoiy  ish  xodimi  universal  bilimlarga ega  bo‘lishi  lozim. 

Bu  bilim lar -   tabiiy,  ijtimoiy-gumanitar,  ijtimoiy-iqtisodiy,  siyosiy 

va  falsafiy  fanlar  tizimiga  kiruvchi  bilim  va  ko‘nikmalardan  iborat 

boMishi lozim.

Ijtimoiy  himoyaga  muhtoj  insonlarga  xos  ijtimoiy-psixologik, 

anatom o-fiziologik 

xususiyatlar; 

ulam i 

qoM lab-quwatlashga 

qaratilgan  davlat  siyosati;  bunday  insonlaming  shaxsiy  va  huquqiy 

manfaatlarini  him oyalashga  yo‘naltirilgan  davlat  v a  nodavlat- 

notijorat  tashkilotlari,  boshqa  organ,  idoralar  faoliyati  strukturasi, 

o‘zaro  ham korlik tizim i;  har  bir  alohida  ijtimoiy  himoyaga  muhtoj 

guruh  vakillarining  huquqiy  kafolatlari  -   ularning  huquq  va 

majburiyatlari  qayd  etilgan  qonunchilik hujjatlaridan,  ulam i  amalga 

oshirilish mexanizmidan xabardor boMishi talab etiladi.

Ijtimoiy  ish  xodimi  bilimi  va  ko‘nikmalariga  qo‘yiladigan 

talablar  0 ‘zbekiston  Respublikasi  Oliy  va  o‘rta  m axsus  taMim 

vazirligining  2008-yildagi  191-son  buyrugM  bilan  tasdiqlanib 

am alga  kiritilgan  «5760100-Ijtimoiy  ish  (faoliyatning  turli  sohalari 

bo'yicha)»  taMim  yo‘nalishi  bo‘yicha  bakalavrlam ing  tayyorgarlik 

darajasi  va zaruriy  bilim lar mazmuniga qo'yiladigan  talablar bayon 

etilgan  Oliy  taMimning  Davlat  taMim  standartida  aniq  keltiriladi. 

Jum ladan, 

mazkur  taMim 

standartlariga  ko‘ra  Ijtimoiy  ish 

(faoliyatning  turli  sohalari  bo‘yicha)  taMim  yo‘nalishi  bo‘yicha

265

---

bakalavrlarning  tayyorgarlik  darajasiga  quyidagi  talablar  qo‘yiladi:

1) um um iy m alakaviy talablar; 2) kasbiy m alakaviy talablar.

M azkur  yo'nalish  bo‘yicha  tahsil  olgan  bakalavr  darajasidagi 

Ijtimoiy  ish m utaxassisiga ta’lim dasturlari  bo‘yicha quyidagi  bilim, 

ko‘nikm a va m alakalar bo‘yicha talablar belgilanadi:

A) G um anitar v a ijtimoiy-iqtisodiy fanlar bo‘yicha talablar;

B) m atem atik va tabiiy-ilm iy fanlar bo‘yicha talablar;

D ) Um um kasbiy fanlar bo‘yicha talablar;

E) Ixtisoslik fanlari bo'yicha talablar va h.z.

So‘nggi  ikki  blokda  ijtimoiy  ish  kasbiga  bevosita  aloqador 

fanlar  tizim iga  oid  bilim,  ko‘nikm a  va  m alakalar  keltiriladi.  Ular 

orasidan  to ‘g ‘ridan to ‘g ‘ri  ijtimoiy  ish  faoliyatiga aloqador boMgan 

«U m um kasbiy  fanlar  bo'yicha  talablar»  blokidan  b a’zi  bilim  va 

ko‘nikm alarga qo‘yiladigan talablam i keltirib oMamiz:

B a k a la v r:

•   ijtim oiy  guruhlar  va  qatlamlar,  ularning  ijtimoiy  hayotdagi 

o ‘m i. Turli  ijtim oiy guruhlar va qatlam lam ing dolzarb muammolari. 

A lohida  ijtim oiy  guruhlar  va  qatlam lar  (ayollar,  bolalar,  qariyalar, 

imkoniyati cheklanganlar,  ishsizlar,  deviant xulqlilar)da  ijtimoiy  ish 

olib  borishning  usullari  va  yo‘nalishlari.  Turli  ijtimoiy  guruhlar  va 

qatlam larda  ijtim oiy  munosabatlami  o ‘rganish  dinam ikasi.  Ijtimoiy 

guruhlam ing  shaxsga  tarbiyaviy  ta ’sir - ko'rsatishdagi  o ‘m i