Ijtimoiyish



Download 10,86 Mb.
Pdf ko'rish
bet42/74
Sana02.01.2022
Hajmi10,86 Mb.
#311427
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   74
Bog'liq
Ijtimoiy ish etikasi

Yolg‘izJatib  qo‘ymaslik.

  Ko‘m akka  muxtoj  bolalarni  tarbiya- 

Iashda  ulam i  jam oadan  chetlashib,  yolgMzlanib  qolishiga  yoM 

qo‘ym aslik  pedagogik  usullarning  muhim  bo‘gMnidir.  Ijtimoiy 

ishning  pedagogik  mazmuni  odam lar  xulqini  koiTeksiya  qilish  va 

qayta  tarbiyalash  bilan  belgilanadi.  Korreksiya  har  qanday 

faoliyatning  zaruriy  elementi  hisoblanadi,  chunki  na  o ‘qishda,  na 

mehnatda  va  na  m uloqotda  birdaniga  ijtimoiy  muhim  boMgan 

natijalarga  erishish  m um kin  emas.  SogMom  va  ishga  layoqatli 

jam oani  shakllantirish  ijtimoiy  ishning  muhim  pedagogik  jihatla- 

ridan  biri  hisoblanadi.  Shu  yoM  bilan  rasmiy  va  norasmiy 

liderlikning uyg‘unligiga erishiladi, bu esa o ‘z  navbatida nizolaming 

ehtimolini  pasaytiradi, guruhdagi o ‘zaro yordamni kuchaytiradi.

Ishlab  chiqarish  razryadini,  m alakani  oshirish,  uzluksiz  ta’lim, 

o ‘zini-o‘zi  boshqarishda ishtirok etish -  bular shunday bosqichlarki, 

ulardan  o 'tib   borar  ekan,  inson  o 'z in i  namoyon  qilish  va  qaror 

toptirishning yangi bosqichlariga koMariladi.

0 ‘quv-mehnat,  sport,  badiiy  va  boshqa  turdagi  faoliyatlarda 

yutuqlarga  erishishni  ta ’m inlaydigan  usullar  muhim  pedagogik 

xususiyatlarga  ega.  Ijtim oiy  ahamiyatga  m olik  faoliyatning  o ‘zi

223



shaxsni  yuksakliklarga  k o ‘taradi.  Biroq  ko‘pincha  unga  erishish 

uchun  maxsus  usullardan,  masalan,  mehnatni  ilmiy  tashkii  qilish, 

individual 

xususiyatlarni 

hisobga 

olish, 


psixologik  jihatdan 

asoslangan samarali yordam  kabilardan foydalanish kerak boMadi.

Shaxsning  rivojidagi  eng  yuqori  sam araga  uni  ijodning  turli 

sohalariga ja lb   etish  orqali  erishiladi.  M uammoli  darslar,  qo‘shim- 

cha  darslar,  qayta  o ‘qish!ar,  malakani  oshirish  jarayonidagi  tadqi- 

qotlar tafakkurni rivojlantiradi.

Ijtimoiy  rivojlanishga  odam lar  o ‘zlarining  rivojlanish  darajasi, 

qiziq ish lari ga  ko‘ra  a ’zo  boMib  kiradigan  turli  ijodiy  guruhlar  va 

jam oat birlashmalari ancha katta hissa qo‘shadilar.

Ijtimoiy  xizm atchining  mahorati  uning  madaniyati,  um um iy  va 

kasbiy  maMumotiga  bogMiq  boMadi.  N azariy  va  am aliy,  psixologik 

va pedagogik tayyorgarlikdan  o'tish  ayniqsa muhim aham iyatga ega 

boMadi.

Fan  va  am aliy  faoliyatning  birligi  sifatida  ko‘riladigan  ijtimoiy 

ish  pedagogikasi  sohasining eng m uhim  vazifasi  insonni  tarbiyalash 

maqsadlari,  mazmuni,  usullari  va  vositalarini,  uning  xulq-atvoriga, 

turli  mintaqaviy  sharoitlardagi  ijtimoiy  o ‘zaro  ta’sirlarining  keng 

doirasiga  ta’sir  o ‘tkazish  yoMlarini  aniqlashdir.  U  aholining, 

oilalam ing  barcha  toifalariga  qaratilgan  boMib,  ijtimoiy  yordam 

tizim ini  shakllantirish,  eng  yaxshi  m unosabat  iqlimini  yaratish, 

ruhiy  qulayiik,  sotsiom adaniy  m aydonni  shakllantirish  shaxsning 

rivojlanishi v a o ‘zini namoyon qilishiga y o ‘naltirilgan  boMadi.



Topshiriqlar  berish,  suhbatlar  oUkazish.

  Ba’zi  tadqiqotchi- 

larning  fikriga  ko‘ra,  ijtim oiy  ish  pedagogikasi,  shu  jum ladan, 

ko‘makka 

muhtoj 

bolalami 

axloqan 

tarbiyalash 

va 

ulami 


jam iyatning faol a ’zolari qatoriga q o 'sh ish  harakatlari  XIX asr oxiri

-   XX  asr  boshlarida  vujudga  kelgan  boMib,  uning  shakllanishi 

an p rik a lik   M eri  Richmond,  Jeym s  A dam s  va  germ aniyalik  A d o lf 

Disterveg  va  Paul  N atorplam ing  nomlari  bilan  bogMiq  bevosita 

bogMiqdir.  «Inson  tarbiyasidagi  eng  asosiy  yoM  ishontirishdir, 

ishontirishga esa faqat ishonch yordam ida erishish mumkin».

Bahslashuvda  ko‘pincha  haqiqatrti  ifodalayotgan  odam  emas, 

balki  raqibi  nutqini  tez va aniq  tahlil  q ila oladigan,  unga  mutanosib 

va samarali tarzda o ‘z  nutqini tuza oladigan odam g ‘olib chiqadi.

224



Bolalar  bilan  ularning  turli  muammolari  bo‘yicha  muzokaralar 

olib  borish  muhim  aham iyat  kasb  etadi.  M uzokaralar  samimiy 

dialog  shaklida  moMjallangan  natijalarga erishish  yoMida o ‘tkazila- 

digan  suhbat  ko‘rinishidir.  Ular  asosan  o ‘zaro  fikr  almashish  yo‘li 

bilan  har  ikki  tomon  manfaatlariga  m os  keladigan  bitimga  erishish 

va  barchaga  m anzur  boMadigan  natijani  qoMga  kiritish  uchun 

o ‘tkaziIadi.  Yutuqqa  erishish  va  bola,  subyekt 

manfaatini  eng 

yaxshi  tarzda  himoya  qilish  uchun  muzokara  olib  borish  san’atini 

mukammal  egallash  lozim.  M uzokara olib  borishning  mutaxassislar 

tomonidan  tajriba  asosida  ishlab  chiqarilgan  muayyan  qoidalari 

mavjud.


M uzokara olib borish  qoidalari:

-  0 ‘z  oldingizga  qo‘ygan  vazifani  nazardan  qochirmang,  nima 

bilan  shug‘ullanayotganingiz  haqida  beriladigan  savolga  javob 

berish uchun tayyor bo* lib turing.

-  E ’tiborli  boMing va suhbatdoshingizning gapini boMmang.

-  Suhbatdoshingizni  u  yetti  uxlab tushiga ham  kirmagan  narsa- 

da  ayblamang.  Bu  uni  mudofaa  mavqeyiga  o ‘tib  olishga  majbur 

qiladi  va  m uzokaralam ing  umumiy  asabiyligi  va  agressivligiga 

sabab boMadi.

-  M uzokara boshidanoq  samimiy  va oqko‘ngil  boMing.  Suhbat- 

doshingizga hurmat  bilan  m unosabatda  boMing,  lekin uning  oldida 

yaltoqlanmang.

-   Suhbatdoshni  eshitishni  biling.  Uning  haqiqiy  motivlari  va 

istaklarini  tushunishga  xatti-harakatlari,  imo-ishoralari  va  so‘zlari 

nim alami  ifodalayotganini anglashga harakat qiling.

-   Suhbatdoshingizni  o ‘z   tomoningizga  «ag‘darib  olishga», 

uning muammolarini o‘zingiz hal qilib berishga urinmang.

-   O cz   muammoingizda  vakolatli  boMing,  sizga  berilgan 

savolning javobini  bilmasangiz,  uni  ichingizdan  to ‘qib  chiqarmang 

va sizga berilmagan savolga javob berishga harakat qilmang.

-  Kambag‘allik va nochorligingiz bilan «maqtanmang».

-  0 4 m is h  to‘g ‘risida em as, kelajak to ‘g ‘risida ko‘proq gapiring.

-   «M ayda  gap»  boMmang  va  muhim  boMmagan  masalalar 

yuzasidan  tortishmang.  Tashakkur  bildiring  (yordam,  ajratilgan 

vaqt,  masalahat  va  h.  k.  uchun).  Suhbatdoshingizga  u  bilan  uchra- 

shuvingiz siz uchun ju d a muhim boMganini yetkazib qo‘ying.

225



— M uzokaralar m uvaffaqiyatsizlik bilan tugashiga doimo tayyor 

turing.


—  M ijozlarning  muammolarini  hal  qilishda  ijtimoiy  xizmatchi 

ko‘pincha  boshqa  muassasa,  tashkilot  v a  idoralarning  mutaxassis- 

lariga  yordam   so ‘rab  m urojaat  qilishiga  to ‘g ‘ri  keladi.  Bir  marota- 

bali  shaxsiy  m uloqotlar  uzoq  muddatli  o 'zaro   majburiyatlarga 

nisbatan  ijtim oiy  xizmatchi  uchun  m urakkabroq  boMadi,  uning 

faoliyati 

sam aradorligini 

pasaytiradi. 

«Kerakli» 

odam lar  va 

tashkilotlar bilan ham korlik aloqalarini to ‘g ‘ri o ‘rnata bilish  ijtimoiy 

xizm atchi m uvaffaqiyatining kafolatidir.

H am korlik  munosabatlari  rivojlanishiga  xalaqit  berayotgan 

m uam molar:  tom onlar  m anfaatlarining  noaniqligi  va  kelishtiril- 

magani.

Kutilayotgan natijalar to ‘g ‘risidagi tasavvurlarning turlichaligi.

0 ‘zaro axborot alm ashishning zaifligi.

M unosabatlarni huquqiy jihatdan shakllantirilmagani.

M oliyaviy  mablagMami  ja lb   qilish  va  ulardan  foydalanish 

m asalasidagi noaniqlik. Rejalashtirishning y o ‘qligi, kim nima uchun 

m as’ul ekani to ‘g ‘risida tasavvur shakllantirilmagani.

Ijtimoiy  xizm atchining  faoliyatida  verbal  va  noverbal  vositalar 

yordam ida  am alga  oshiriladigan,  rasm iy-xizm at  doirasida  am alga 

oshiriladigan,  bevosita  m uloqot  shakli  boMgan  suhbatga  katta  o'rin 

ajratiladi.  Bolalar  bilan  oMkaziladigan  suhbatlar  quyidagi  xusu- 

siyatlarga ega:

— ham korlam ing  o ‘z   mavqelarini  aniq  va  ishonarli  qilib  bayon 

qila olish  layoqatlari  va  muloqot  m aqsadlarini  hisobga  olgan  holda 

m uzokara predmetiga tanlab yondashish;

— sherikning 

so‘zlariga 

m unosabat 

bildirishning 

tezligi; 

sheriklar fikrj va takliflariga tanqidiy baho berish;

— subyektiv  va obyektiv  omillarni  hisobga  olish  va  baholashga 

tahliliy yondashuv;

— m azkur muammo  bo‘yicha  m avjud  nuqtayi  nazarlami  tanqi­

diy  tahlil  qilish  orqali  o ‘zining  aham iyatini  bilish  va  sheriklam ing 

malakalarini oshirish;

— muammoni  hal  qilishga  alo q ad o rlig i. va  m as’ulligini  his 

qilish.


226



Download 10,86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish