Ii bob. Moddalarning hosil bo`lishi haqidagi dastlabki ta`limotlar



Download 2,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet24/37
Sana15.08.2021
Hajmi2,35 Mb.
#148633
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   37
Bog'liq
II bob(1)

Abul-Hasan al-Bayhaqiy  (XII asr) “Tatimma” asarida: “... Ar-Roziy avval 

zargar bo`lgan, so`ngra alkimyo bilan shug’ullangan. Har xil moddalar-ning bug’i 

va  tutuni  ta`siridan  uning  ko`zi  og’rib  qoladi,  u  tabibga  murojaat  qilganda,  tabib 

uni davolash uchun 500 oltin so`raydi. Ar-Roziy shuncha pulni to`lagach, “Haqiqiy 

alkimyo  bu  yoqda  ekan,  shu  vaqtgacha  mening  shug’ullanib  kelganim  alkimyo 

emas  ekan”,-  deydi.  SHundan  keyin  u  alkimyoni  tashlab  tabobatni  o`rganishga 

kirishadi”. 

Ar-Roziy  Bag’dodga  ilm  orttirish  uchun  kelganida  dastlab    Adudiy 

kasalxonasini  ko`rgani  kiradi.  Favqulodda  u  kasalxona  dorishunos-tabibi  bo`lgan 

donishmand  chol  bilan  tanishib,  har  xil  dorilar  va  ularning  xususiyatlari  haqida 

suhbatlashadilar. Asta-sekin Ar-Roziyda tabobatga bo`lgan qiziqish orta boradi va 

tabobat  sirlarini  o`rganib,  o`z  zamonasining  Jolinusi  bo`lib  etishadi.  Boshqa  bir 

qator  olimlarning  yozishicha,  Ar-Roziy  avval  Ray  kasalxonasini  idora  qilgan, 

keyin  Bag’dodga  chaqirtirilgan.  Haqiqatga  eng  yaqini  −  Ar-Roziy  tibbiyot  bilan 

chamasi  30  yoshlar  atrofida  ekanligida,  birinchi  marta  Bag’dodga  kelib 

shug’ullana boshlaydi. Rayga qaytgach, Ar-Roziy u erdagi kasalxonani idora qiladi 

va  bir  muddat  ishlab  tabobat  sohasida  shuhrat  qozongandan  so`ngra  Bag’dodga 

chaqirtiriladi va poytaxt kasalxonasiga bosh hakimlikka tayinlanadi. 

Ba`zi  manbalarga  qaraganda  Ar-Roziy  Buxoroda  ham  bo`lgan.  Masalan, 

Aruziy  Samarqandiyning  (XII  asr)  1155  yilda  yozilgan  “CHahor  maqola”  nomli 

asarida  ko`rsatilishicha,  Ar-Roziy  Buxoroga  kelgan  va  Somoniylar  amirini  og’ir 

kasallikdan  davolagan.  Buxoro  amiri  deyilgan  bu  tarixiy  shaxs  Xuroson  hokimi 

Abu Solih Mansur ibn Ishoq (keyinchalik 915 yilda o`ldirilgan) bo`lgan. Ar-Roziy 

butun  O`rta  Osiyo,  ayniqsa,  Buxoro  olimlari  bilan  yaqin  ilmiy  aloqada  bo`lgan. 

Uning  “Sirlar  siri  kitobi”  nomli  kimyoga  bag’ishlangan  asaridagi  fikriga 

qaraganda,  falsafa,  mantiq,  va  boshqa  aniq  fanlardan  chuqur  bilimga  ega  bo`lgan 

buxorolik  olim  Muhammad  ibn  YUnus  uning  yaqin  do`sti  va  sevimli  shogirdi 

bo`lgan.  Abu  Bakr  Ar-Roziy  kimyoga  bag’ishlangan  asarlarini  ham  asosan  shu 

shogirdiga  atab  yozgan.                Ar-Roziyning  o`ziga  xos  tibbiyot  maktabida 



 

75 


tarbiyalangan  va  keyinchalik  mashhur  tabib  bo`lib  etishgan  Abul  Qosim 


Download 2,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   37




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish