Ii bob. Moddalarning hosil bo`lishi haqidagi dastlabki ta`limotlar

“zar  suvi”  yoki  “shoh  arog’i”  (aqua  Regis)  ni  olish 

mumkinligini  kashf  etdi.    Bu  kashfiyot  o`sha  davrning  eng  

dolzarb muammosi  echimini, ya`ni,  oltinni zar suvida eritish  imkoniyatini  berdi.  

Zar  suvi  yoki  shoh  arog’i    1  hajm  nitrat  va  3-4  hajm  xlorid  kislotalarining 

aralashmasi : reaksiyaga kirishib, muvozanat vujudga keladi, xlor esa erigan holda 

bo`ladi. : 

HNO

3

   +   3 HCl   =  NOCl  +   Cl

2

   +    2 H

2

O 

  Metallar  shohi    bo`lgan    oltinni  eritgani  uchun    bu  aralashmaga  “shoh  arog’i” 

deb  nom berilgan: 

Au   +  HNO

3

  +  4 HCl    =    H[AuCl

4

]    +    NO   +    2 H

2

O 

Aslida bu reaksiya ko`p bosqichli bo`lib, quyidagicha amalga oshadi: 

---

 

83 

2 Au  +  3 Cl

2

  = 2 AuCl

3

     

AuCl

3 

  +   HCl         H[AuCl

4