Ii bob. Moddalarning hosil bo`lishi haqidagi dastlabki ta`limotlar

---

 

46 

II BOB. MODDALARNING  HOSIL  BO`LISHI 

HAQIDAGI  DASTLABKI  TA`LIMOTLAR 

 

 

 

2.1.  Materiya haqidagi dastlabki ta`limotlar. 

 

2.2.  YUnon atomistikasi.  

 

2.3.  Aristotel’ ta`limoti.  

2.4.  Alkimyo davri. 

2.5.  Aleksandriya alkimyosi. 

2.6.  Arab  alkimyogarlari yutuqlari. 

 

 

2.7.  Evropada  alkimyo rivoji va yutuqlari. 

  

 

2.8.  Mineral kislotalar  olish -  kimyo rivojining omili. 

2.9. Alkimyo inqirozi sabablari. 

 

2.1. Materiya haqidagi dastlabki ta`limotlar 

 

Moddalar  tabiati  va  ularning  kelib  chiqishi  haqidagi  dastlabki  falsafiy 

tushunchalar  ayni  bir  paytda  bir  qancha  davlatlarning  rivojlanishi  jarayonida 

eramizdan avval VII asrdan boshlab uchraydi. Bu Xitoyda Konfutsiy va Lao TSzi, 

Hindistonda  –  Budda,  eronda  –  Zoroastr  (Zaratustra  -  zardushtiylar  ta`limoti 

asoschisi), YUnonistonda – Fales Miletskiy maktabi faylasuflarining ta`limlaridir.  

 

Bu ta`limotlarning barchasi uchun umumiy xususiyatlar mavjud:  

 

1.  Kosmologik  yondashish.  Moddalarning  tabiati  va  ularning  xossalari 

haqidagi  tushunchalar  atrof-muhitni  o`rab  olgan  borliq  xossalarining  bir  qismi 

bo`lib,  ularni  koinot  xususiyatlaridan  kelib  chiqqan  holda  qidirish  kerak  deb 

hisoblashadi. 

 

2.  Dualistik  ta`limot.  Har  qanday  naturfalsafa  (tabiatshunoslik)  ning  ta`lim 

berishicha,  dunyo  doimo  bir-biriga  qarama-qarshi  juftlik-lardan  iborat  [YAn  – 

yorug’lik  (quyosh  bilan  taqqoslanadi)    va  In’  –    qorong’ulik  (oy  bilan 

taqqoslanadi), faol–passiv, sevgi–nafrat va h.o.]. 

 

Ulardan 5 element tarkib topgan deb hisoblashadi: suv,  olov,  yog’och,  er,