Ii. Боб Фуқаро ва ишлаб чиқаришга мўлжалланган биноларнинг ёнғин хавфсизлиги

10. Лафет дастаклари орқали ёнғинга сув сув узатиш схемалари ва уларда ечиладиган масалалар /2; 4/
Катта ёнғинларга сув узатиш схемалари. Ҳар бир насоснинг сув беришини, дастакдан чиқаётган максимал сув сарфини, талаб қилинган насослар сонини аниқлаш.
Ёнғинни ўчириш шартига кўра, битта насос узатаётган сув сарфи етарли бўлмаса, насослар параллел уланиб лафет дастаклари орқали сув узатилади. Ёнғин ўчириш амалиётида бундай вазиятлар катта ёнғинларни ўчиришда юзага келади, масалан нефть ва газ фаввораларини ўчиришда, катта ёғоч биржаларидаги ёнғинни ўчиришда ва ҳоказо.
Талаб қилинаётган сув сарфи ва сувни узатиш узоқлигига қараб амалиётда насослар параллел ишлашининг қуйидаги схемалари қўлланилади:

Лафет дастакларига сув узатиш схемалари.

Юқорида келтирилган схемаларнинг ишини кўриб чиқайлик. Фараз қиламиз лафет дастагидан Q_д сув сарфи узатиш талаб қилинсин. У ҳолда дастак олдидаги босим Н_д = S_дQ_д² бўлади. Бу шарт учун сув а схема бўйича узатилаётган бўлса, насос сув бериши Q_н = Q_д бўлиши керак, босими эса

(1)
Энди иккинчи б схемани кўриб чиқайлик. Битта дастакка иккита насос сув бераётгани учун битта насоснинг сув бериши Q_н1 = Q_н2= Q_д / 2 бўлади, уларнинг ҳосил қилаётган босими эса
(2)
Учинчи в схема бўйича сув берганда ҳар бир насоснинг сув сарфи б схема сингари Q_н1 = Q_н2= Q_д / 2 бўлади, аммо ҳар бир насоснинг ҳосил қилаётган босими эса қуйидагига тенг бўлади.
(3)
(1), (2) ва (3) ифодаларни ўзаро таққослаш шуни кўрсатдики учинчи в схема қўлланилганда енг чизиғида босимнинг камайиши ҳисобида босим анча кам талаб қилинади. Шунинг учун бу схема ёнғин содир бўлган жой билан сув манбаи орасидаги масофа катта бўлган ҳолларда кенг қўлланилади.
Лафет дастаклари орқали ёнғинга сув узатишда асосан қуйидаги масалаларни ечишга тўғри келади:

1. 
   Берилган енглар тизимида ишлаётган К насосларнинг ҳар бирини сув беришини аниқлаш;
   
2. 
   Лафет дастагига К та насос сув узатаётганда дастакдан чиқаётган максимал сув сарфини аниқлаш;
   
3. 
   Берилган сув сарфини узатиш учун керак бўладиган параллел ишлаётган насослар сонини аниқлаш.